عنوان:بدا در تفاسیر روایی اهل سنت

محقق:سکینه صفرپوراندواری
استادراهنما:حجه الاسلام والمسلمین دکتر محمودابوترابی
تاریخ تدوین:24/1/1393
نشانی صندوق الکترونیکی: ss.safarpour2013@gmail.com

چکیده
بدا از نظر محتوا ومفهوم عقیدتی وکلامی مورد قبول اجماع علمای اسلام است چرا که همه مسلمانان دست به دعا برداشته و به درگاه الهی دعا می کنند «بدا» همان تغییر در سرنوشت توسط دعا است. اهل بیت )علیهم السلام( مسأله “بدا"را مورد تأکید قرار داده اند وشیعه به تبعیت ازائمه )علیهم السلام( بدا را جزو اعتقادات مهم خود قرار داده است. «بدا» در اصطلاح به مفهوم پدیدار شدن رأی جدید است که پیش از این از آن آگاهی نداشته وسپس به آن پی برده است از آنجایی که همه مسلمانان خداوند را منزه از نقص و عیب می دانند اما برخی تصور شان این بود که مراد از بدا درمورد خداوند به معنای لغوی آن می باشد لذا بدا در مورد خداوند را انکار و رد کردند اما چرا برخی از مسلمانان غیر شیعی همانند فخر رازی آن را از ابداعات شیعه خواندند وآن را رد نموده و به شیعه نسبت کفر وشرک دادند؟ حال مسئله این است که آیا واقعا مسأله بدا ساخته شیعیان است و در مذهب اهل تسنن سخنی از بدا به میان نیامده است ؟علت چنین اتهام از طرف برخی به شیعیان چیست؟ اگر علمای اهل سنت بدان معتقدند پس چه تفاوتی با تفسیر بدا درمذهب شیعه دارد؟ جهت دستیابی به هدف مذکور از روش توصیفی استفاده شده است و بر اساس احادیث موجود در کتب معتبر ومشهور اهل سنت به استخراج “بدا” درتفاسیر روایی اهل سنت اقدام شده است. از مطالعات انجام شده به دست می آید که مهم ترین اشکالات در این مسأله از سوی مخالفان «بدا» ، به علم الهی مربوط می شود چون اگرمنظور از بدا به معنای لغوی باشد:تصور جهل به عاقبت یک عمل یا پشیمانی از عمل انجام شده برای خداوند. در این صورت قیاس خداوند با انسان است درحالی که خداوند منزه از صفات بشری می باشد وعلمای امامیه نسبت چنین بدا را در مورد خداوند انکار می کنند ومعتقدین به این نوع بدا را کافر و مشرک می خوانند. هدف از نگارش این تحقیق بیان مفهوم صحیح بدا از زبان دانشمندان اهل سنت وروایات معصومین جهت رفع شبهه از مخالفین این موضوع می باشد تا مشخص شود که بین دو مذهب در این موضوع اختلافی نمی باشد تا انشاء الله آرزوی پیامبر مبنی بر وحدت و هدایت امت اسلام تحقق بیابد.

واژگان کلیدی:بدا، اهل سنت، محو واثبات ،علم الهی ،اراده الهی.