استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای سعید شهواری

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای مجتبی ارشاد

پژوهشگر: نصیبه محمدیان

در دين اسلام احقاق حق مظلوم و اجراي عدل و داد در تمام زمينه هاي زندگي فردي و اجتماعي از اهميت ويژ ه اي برخوردار است. به طوري كه هدف ارسال انبيا و نزول كتابهاي آسماني برپايي قسط و داد است. مقاصه يك نوع احقاق حق است،به نفع طلبكاري كه مديون يا غاصب از پرداخت حق او خودداري مي كند که به طلبكار اجازه مي دهد از اموال بدهكار به ميزان حقش بدون رضايت او برداردو بدهكار را هم بري الذمه مي كند. آيات متعددي از قرآن و روايات صحيح و صريح در كنار دلايل عقلي و اجماع فقها بر آن دلالت مي كنند، محدود رواياتي كه به ظاهر به منع از تقاص دلالت مي كند مربوط به شرايط خاص مثل سوگند منكر، ودعي بودن مال و مال شريك و.. يابر كراهت حمل مي شود.و براي جلوگيري از سوء استفاده هاي احتمالي مقاصه آداب ، شرايط و محدوديت ها و ويژگيهايي دارد كه درك و اجراي درست آن صاحب حق را به حقش رسانده به نظم و انتظام جامعه نيز ضرري نمي رساند.

كليد واژه : مقاصه(تقاص)، تهاتر؛ مماطله، فقه، حقوق موضوعه.