پژوهشگر: مریم صاحب الزمانی 

 

«بنابر آنچه که راغب اصفهانی در «مفردات» خود در شرح و بیان واژگان آورده است: «الخُلُد» دور بودن چیزی از معرض فساد و نابودی و باقی ماندن بر همان حالتی که داراست و عرب هر چیزی را که دگرگونی و فساد در آن راه ندارد، توصیف به «خلود» می کند.

«مُخَلَّد» در اصل به چیزی گفته می شود که مدت طولانی باقی بماند…. «دابَّة مُخَلَّدَة» حیوانی است که داندانهای ثنایایش باقی مانده تا این که دندانها رباعیش بیرون بیاید و سپس«مُخَلَّدَة» برای هر چیزی که همیشگی و جاودانه است استعاره گرفته شده است».( حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، حسین خداپرست،ص248)

شرح آیات

واژه «خُلُود» با مشتقاتش 84 مرتبه در قرآن تکرار شده است. که از این میان در برخی آیات، این واژگان در بحث «مخلدان» در بهشت و جهنم نیست. بلکه اشاره به خیال های باطل دنیا طلبان در جاوادنگی در دنیاست و یا در بیان مخلد بودن نعمت ها و خادمان بهشتی است. و یا مباحث دیگر جزئی؛ از جمله: (شعراء/129)، (همزه/3)، (طه/130)، (انبیاء/34)، (فرقان/15)، (انبیاء/8)، (واقعه/17)، (انسان/19)، (هود/107) و (اعراف/176).

نکته: در سوره هود آیه 107 خداوند متعال، خلود برخی گنهکاران در جهنم را تا زمان دنیا دانسته؛ یعنی آنها تنها در عالم برزخ در آتش خشم خداوند گرفتار خواهند بود و در قیامت امید نجاتشان می رود.

بنابراین از میان 84 آیه، 74 آیه از آن، اشاره به مخلدان در جهنم و بهشت دارد.

 

مخلدان در بهشت

بنابر آنچه که در آیات و روایات معصومین(علیهم السلام) آمده، هر عمل صالحی که فی سبیل الله باشد، نوری از انوار الهی است که صاحب عمل را به بهشت رهنمون خواهد کرد. با این وجود برخی اعمال، به خاطر اهمیّت و جامع بودن عمل، در آیات شریفه قید شده اند که اشاره به اوصاف این مخلدان می کند این افراد عبارتند از:

·       کسانی که ایمان و اعمال صالح داشته اند: (بقره/82)، (اعراف/42) و (طلاق/11)

·       نیکوکاران : (یونس/ 26)

·       متقین:(آل عمران/198)، (نساء/13)

·       مطیعان خدا و پیامبر: (نساء/13)

·       مومنانی که سخن حق می گویند: (مائده/85) و (مائده/119)

·       مومنان مهاجر و مجاهدان فی سبیل الله: (توبه/22)

·       مومنانی که همراه رسول خدا جهاد کردند: (توبه/89)

·       اولین سبقت گیرندگان از مهاجر و انصار: (توبه/100)

·       عباد الرحمن: (فرقان/76)، (صفات «عبادالرحمن» در این سوره شریفه آمده)

·       مومنانی که بعد از خطا و اشتباه طلب آمرزش می کنند: (آل عمران/198)

·       مومنانی که در راه خدا استقامت کردند: (احقاف/14)

·       مومنانی که با دشمنان خدا دوست نمی شوند: (مجادله/22)

·       خاشعان خدای رحمان: (ق/34)

مخلدان در جهنم

اما مخلدان در جهنم بنابر آیات وارده عبارتند از:

·       مشرکان- قاتلان به ناحق- زناکاران(اگر بدون توبه از دنیا بروند): (فرقان/69)

·       کسانی که خدا را فراموش کردند و مورد فراموشی خدا قرار گرفته اند: (سجده/14)

·       متجاوزان از حد الهی: (محمد/15)

·       کسی که عمداً مومنی را به قتل برساند: (نساء/93)

·       دشمنان خدا و روسل: (توبه/63)

·       شیطان و کسانی که کافر شوند و ظالمین: (حشر/17)

·       مرتکبین گناهان کبیره (که گناهان آنها را احاطه کرده باشد): (بقره/8)، (یونس/27)

·       مرتدین از دین اسلام: (بقره/217) و (آل عمران/88)

·       رباخوران: (بقره/275)

·       مشرکانی که گواهی بر کفر خود دهند: (توبه/17)

·       منکرین قیامت: (رعد/5)

·       مغضوبین: (مجادله/17)

·       کافرانی که راه ظلم را پیش گرفته باشند: (نساء/169)

·       جنیانی که موجب گمراهی عده زیادی شدند: (انعام/128)

·       منافقان و کفار: (توبه/68)

·       مستکبرین و متکبرین منکرحق: (نحل/9)

·       کسانی که از قرآن روی گردان شدند: (طه/101)

·       تکذیب کنندگان کتب آسمانی و رسولان که کافر متکبرند:(تغابن/10) و (غافر/67)

·       کسانی که خدا و پیامبرش را نافرمانی کنند: (جن/23)

 

موضوعات: تفسیر و علوم قرآنی, مقالات
[دوشنبه 1397-02-24] [ 01:29:00 ب.ظ ]