به گزارش معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی الزهرا سلام الله علیها گرگان نشست علمی با عنوان «معرفی کتاب اربعین موسویه» در تاریخ ۱۱ دی ماه ۱۴۰۱ در این موسسه برگزار گردید. در این نشست علمی سرکار خانم طاهره سادات موسوی به معرفی کتاب اربعین موسویه(شرح و تفسیر چهل حدیث نیوی) و هدف از نگارش این کتاب پرداخت.

خانم موسوی گفت: تألیف اربعینیات ظاهرا از قرن چهارم هجری معمول شده و بنای آن حدیث مشهوری است که از طرق کثیری روایت شده وهدف از نگارش این کتاب عمل به این حدیث نبوی بوده که فرمودند:  مَنْ‏ حَفِظَ مِنْ‏ أُمَّتِي‏ أَرْبَعِينَ‏ حَدِيثاً يَطْلُبُ‏ بِذَلِكَ وَجْهَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الدَّارَ الْآخِرَةَ حَشَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَعَ‏ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً

این حدیث به صورت قضیه شرطیه مطرح و جزاهای مختلفی برایش ذکر شده که مجموعا حاکی از آثار و ثمرات فراوانی است که بر حفظ چهل حدیث مترتب می باشد، لذا به جهت عمل به توصیه رسول اکرم(ص) وبه تأسی از اسلاف و بزرگانی که این سنت حسنه را به پا داشتند و به امید آن که در زمره عاملان به این حدیث و مشمولین پاداشهای آن واقع شوم تصمیم به نگارش چهل حدیث نبوی بعد از نگارش چهل حدیث قدسی گرفتم. آنچه در این کتاب  مدنظر بوده بهره بردن از معارف کلام رسول الله (ص) است که مدت ها ذهن من را به خود مشغول کرده بود وانشاءالله اگر توفیق یار باشد و فیض ربانی مدد رساند بتوانم جهت سیراب کردن جان تشنگان معارف وحیانی، در آینده از هریک از اولیاء الهی اربعین حدیثی تدوین نمایم.

 ایشان در ادامه در معرفی کتاب گفت: از ویژگیهای این کتاب این است که احادیثی گزینش شده که هم جنبه معرفتی، اخلاقی و تربیتی داشته باشد و هم سوال برانگیز و چالشی باشد تا به ابهاماتی که ممکن است در ذهن برخی از افرادی که با این احادیث مواجه شده اند ایجاد شده، پاسخ داده شود. لذا با تأمل فراوان، احادیثی با محورهای مذکور انتخاب شد.

از ویژگیهای دیگر این کتاب این است که در مورد هر حدیث ساعتها در کلاس درس بحث و گفتگو می گردید تا به نتیجه ای که عقل را قانع کند دست یافته شود ، البته با سعی بر اینکه مطالب، مستدل، ساده، روان و به دور از پیچیدگیهای کلامی و مختصر باشد به صورتی که برای اکثر مردم قابل استفاده باشد.

استاد اخلاق حوزه با اشاره به زمان نگارش کتاب گفت: سعی بلیغی نمودم که نگارش کتاب در سحرگاهان که وقت افاضه فیض است و با تحصیل طهارت خاص بوده باشد.

 استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به ساختار کتاب گفت: از دیگر ویژگیهای این کتاب این است که در ابتدای توضیح هر حدیث سوالاتی از متن آن مطرح شده تا ذهن خواننده را درگیر نماید و در مطالعه کتاب، به دنبال یافتن پاسخ سوالات مطرح شده باشد. سعی شده درابتدای هر حدیث به توضیح مفردات آن پرداخته شود و در مواردی که نیاز بوده حتی به تبیین نقش و اعرابِ نحوی کلمات، اشاره شده است.

ایشان در ادامه اضافه کرد: این کتاب کشکول کاملی از مجموعه مباحث معرفتی  از جمله تفسیر قرآن ، مباحث اخلاقی، اعتقادی و کلامی ، ….است که در سیر بحث از همه این منابع معرفتی استفاده شده است وتقریبا  چهل سال کار زیربنایی در نوشتن این کتاب دخیل بوده است.

وی افزود: در نگارش این کتاب از حدود صدوبیست منبع معتبر اعم از کتب لغت، روایی، تفسیری، عرفانی، شروح ادعیه و…. استفاده شده که منابع و کتب اهل سنت نیز دربین آنها موجود است، لذا اعتبار ویژه ای به این کتاب بخشیده است.

ایشان در ادامه بیان داشت: با وجودی که در نگارش این کتاب با فراز و نشیب هایی روبرو شدم اما هیچ سختی احساس نکردم و از این تلاش شیرینی بسیاری را در وجود خود حس نمودم.

ایشان در ادامه این جلسه به سوالاتی که در زمینه مطالب این کتاب از طرف حاضرین مطرح شد پاسخ داد.

✾•🍃🌼🍃•✾
علامه طباطبایی می فرماید: کتاب المراقبات ، بهترین کتاب در عبودیت و تقرب و مراقبت است.

آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی، در این اثر گرانسنگ به بیان سیر و سلوک و معارف اسلامی و مهمترین اعمال و مراقبات در طولِ سال می پرازد.لکن ویژگی‌ مهم کتاب المراقبات این است که دستوراتش جنبۀ همگانی دارد و به کار عارف و عامی می‌آید، این اثر در سه بخش تنظیم گردیده است. .
بخش اول : اشاره ای به، تامل در نعمت‌های دنیوی و اخروی، و توجه به مغفرت الهی، و اصلاح قلب و تسلیم امر الهی و نوحه گری بر اعضاء و مناجات با حق تعالی.می کند.
بخش دوم: شامل دوازده فصل است که به بیان مراقبت‌هایی به ازاء دوازده ماه سال (ماه محرم الحرام ،صفر الخیر، ربیع الاول ، ربیع الثانی ، جمادی الاولی ، جمادی الآخر ، رجب الحرام، شعبان المعظم، رمضان المبارک، شوال ، ذی قعده الحرام و ذی الحجه)می پردازد.
بخش سوم: در بیان بجا آوردن اعمال به قدر امکان، و اجتناب از غرور، و وظایف بنده در صورت قادر نبودن بر انجام اعمال، و اهتمام در تحصیل اخلاص، و توجه به معانی و باطن عبادت، و واجب بودن تکمیل صورت عبادت نیز، و مناجات مؤلف (قده) با خداوند متعال.

✾•🍃🌼🍃•✾
منبع: 
https://eitaa.com/lib_alzahragorgan 

کتاب تحریر نهج البلاغه ?آیت الله جوادی آملی با عنوان ، شرح و تبیین فقرات خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نهج البلاغه است که معظم له این سلسله مباحث را از سال ۱۳۷۱ در خطبه‌های نماز جمعه شهر مقدّس قم آغاز نمودند و اکنون نیز پس از قریب به سه دهه همچنان در روزهای پنجشنبه در درس‌ اخلاق، ادامه دارد.

این شرح ترتیبی نهج البلاغه از همان ابتدا مورد توجه جامعه علمی و نخبگانی و همچنین بخش های فرهیخته عمومی قرار گرفت و اکنون، انتظار جامعه حوزوی و دانشگاهی و همچنین عموم علاقه مندان به کسب معارف اهل بیت(علیهم السلام) در خصوص تدوین و انتشار این مباحث در قالب مجموعه مجلدات به قلم حضرت استاد، برآورده گردیده است که پیش بینی می شود این اثر گرانسنگ حدود? ۲۲ مجلد باشد. که تاکنون ?دو جلد آن منتشر گردید.

جلد نخست از این مجموعه فاخر، دربردارنده شرح و تحریر خطبه‌های? ۱ تا ۱۵ و جلد دوم از  خطبه? ۱۶ تا ۳۲ نهج البلاغه می باشد.  جلد یک و دو این اثر در کتابخانه موجود است.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهرا(س) گرگان نشست علمی با عنوان ” معرفی کتاب اربعین موسوی” شرح و تفسیر چهل حدیث قدسی از طریق سامانه سیما در تاریخ99/10/8  و با حضور جمعی از طلاب و اساتید این مدرسه برگزار گردید.

در این نشست که با سخنرانی نویسنده این کتاب سرکار خانم سیده طاهره موسوی در روز شهادت حضرت صدیقه طاهره  برگزار گردید ابتدا  ایشان  به بیان سخنانی در زمینه شخصیت حضرت زهرا (س) پرداخت و گفت:

از صفات ثبوتیه یا از صفات سلبیه حضرت زهرا (سلام الله علیها) صحبت کردن در حقیقت تعریف از بخشی از خصوصیات ایشان خواهد بود نه تعریف حقیقی، زیرا از طرفی الفاظ توانایی رساندن  عظمت شخصیت ایشان را ندارند و از طرف دیگر هر کس در سطح فهم خودش سخن می گوید در حالی که معرِّف باید أجلی از معرف و محیط به او باشد که بتواند معرَّف را بشناساند و حق تعریف را ادا کند

ایشان در ادامه گفتند:  این تعریف‌ها مثل تعریف در مورد خصوصیات فرزندداری ، همسرداری یا دفاع از ولایت یا بیان مظلومیت حضرت زهرا (سلام الله علیها) تنها بیان بخشی از اوصاف ظاهری حضرت می باشد اما هیچکدام از این تعریفات نمی تواند حقیقت وجودی ایشان را تبیین نماید.

استاد حوزه با بیان اینکه انسان کامل، عِدل قرآن است ودرجات بهشت با درجات انسان تعیین می شود، ادامه داد: قرآن کریم در مورد مراتب بالای نعمات بهشتی می‌فرماید: فلا تعلم نفس ما اُخفِیَ لهم مِن قره أعین ، در آنجا چیزهایی است نه چشمی دیده ونه گوشی شنیده است وحتی به قلب انسانی خطور نکرده است، لذا تعریف انسان کامل هم  به سبب بی نهایت بودن تطورات وجودی انسان، امکان پذیر نیست. لذا آنچه در تبیین مقام حضرت زهرا (سلام الله علیها) می توان اذعان کرد اینکه حضرت به لحاظ مقام و جایگاه ، از همه انبیای الهی برتر است، پیامبر اکرم(ص) وارث همه انبیای الهی است و اوصیای پیغمبر(ص)، وارث پیغمبر(ص) هستند و تمام مقاماتی که برای آنان متصور است، برای حضرت زهرا(س) نیز مفروض است.

وی حضرت زهرا(س) را سیده نساء، پیشوا و اسوه همگان معرفی کرد و بر اقتدا کردن به حضرت زهرا(س) به عنوان اسوه و الگوی جامع، در مسیر تکاملی انسان توصیه کرد و با استناد به زیارت نامه حضرت(س)، یکی از درخواست های این زیارت را تطهیر نفس دانست و وسیله تطهیر نفس را ولایت ائمه اطهار(علیهم السلام) برشمرد.

خانم موسوی در ادامه با استناد به حدیث معروف از پیامبر(ص)به توضیح و تشریح اهداف نگارش کتاب اربعین موسویه پرداخت و گفت: در بیان هدف از تدوین و تالیف این کتاب همین بس که پیامبر(صلوات الله علیه) می فرمایند: من حفظ علی امتی اربعین حدیثا یطلب بذلک وجه الله عز و جل و الدار الآخره حشره الله یوم القیامه مع النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا

وی، مراد از حفظ احادیث را، عمل براساس آن دانست و ضمن بیان این نکته که اربعین گیری با اربعین نویسی متفاوت است افزود: این دست احادیث مبنای نگارش اربعین حدیث توسط علماء شده است و بیان دیگری از پیامبر(صلوات الله علیه) رسیده که مبنای اربعین گیری شده است. من اخلص لله اربعین صباحا جرت ینابیع الحکمه من قلبه علی لسانه با توجه به این موضوع من خواستم بین این دو کلام پیامبر(صلوات الله علیه) پیوند بزنم به گونه ای که این احادیث مبنای عمل قرار گیرد و در نتیجه حکمتی که توسط پیامبر(ص) وعده داده شده نصیب انسان گردد.

استاد حوزه و دانشگاه  با بیان اینکه اربعین نویسی شیوه های متفاوتی دارد ادامه داد: مدتها بود که در این آرزو به سر می‌بردم که اربعین نویسی داشته باشم ولی نمی دانستم شیوه کار را چگونه برگزینم آیا احادیث از یک معصوم باشد یا از همه معصومین؟ اخلاقی باشد یا معرفتی یا فقهی؟ احادیث با شرح وتوضیح باشد یا صرفاً چهل حدیث جمع‌آوری شود؟ با توجه به اینکه احادیث قدسی را کنز عظیمی می دانم که مورد استفاده و بهره مندی معنوی قرار نگرفته است، مبنای کار را جمع آوری این احادیث قرار دادم.

وی با اشاره به مشکلات تدوین این کتاب بیان داشت : کمبود احادیث  و در دسترس نبودن آنها و نبودن منابعی که محتوای این احادیث را مورد بحث قرار داده باشد  انجام کار را سنگین می نمود ولی عاملی از درون، به صوت اعلا به من نوید می داد که این کار شدنی است و همین ادامه کار را سهل می کرد.

مسئول پاسخگویی به سوالات شرعی دفتر مقام معظم رهبری احادیث این کتاب را معرفتی و اعتقادی و بخشی از آن را اخلاقی برشمرد و براساس روایت پیامبر(ص) که علم را شامل حکمت بالغه، فریضه عادله و سنت قائمه خوانده است دانست و گفت: این تقسیم بندی مربوط به نشئات وجودی انسان است و این نشئات محیط و محاط به هم هستند یعنی مرتبه پایین تر وجود انسان، وامدار مرتبه بالاتر وجودی انسان است تا زمانی که مرتبه اعتقادات و معارف تقویت نشود، نمی توان در بخش اخلاقیات موفق شد. و تا وقتی که در بخش اخلاقیات خودسازی نباشد نمی‌توان در مرتبه عمل موفق بود.

وی گفت:به لحاظ سندی در این روایات استناد به بزرگانی کردم که آ نها به سند این احادیث  اتکا کردند و به مباحث رجالی نپرداختم  زیرا بخش عظیمی از کتاب را در برمی گرفت.

ایشان انگیزه دیگر خود از نگارش این کتاب را عدم شرح و تبیین درست احادیث دانسته و چنین بیان کرد: وقتی احادیث درست تشریح نمی‌شود مبنای برداشت نادرست قرار می‌گیرد که در مسیر حرکت و سیر انسان کندی یا انحراف ایجاد می‌کند، مثلاً عدم تبیین حدیث جهادالمرأة حسن التبعل باعث پدیده مردسالاری در جامعه شده است در حالی که اگر این کلام پیامبر دقیق مورد بررسی قرار بگیرد و زن جایگاهش را درخانواده پیدا ‌کند، می تواند استحکام نظام خانواده را به دنبال داشته باشد و در پی آن در سازندگی اجتماع موثر واقع گردد. یا نتیجه برداشت نادرست از حدیث حب علی حسنه لا یضر معها سیئه و….  آزادی در عمل شده است که کافی است انسان حب علی (ع) را داشته باشد تا بتواند هر گناهی را انجام دهد در حالی که این فکر کاملا اشتباه است. لذا هدف اربعین نویسی تحلیل معرفتی احادیث است به گونه ای که راهگشا باشد و منجر به عمل شود و برخی احادیث چالشی و بحث برانگیز را متعمدا را انتخاب کرده ام که به معرفت بیانجامد.

ایشان در پایان نوید نگارش اربعینیات دیگری را دادند و گفتند: در حال حاضر مشغول نگارش جلد دوم  اربعین حدیث نبوی  هستم و انشاءلله بعد از آن، قصد نگارش اربعین علوی و اربعین فاطمی را دارم. ایشان در ادامه گفتند : شرح و توضیح “حدیث جنود عقل وجهل” از امام صادق(ع) را نیز در دست دارند در این حدیث  75 جُند عقل وجهل نام برده شده و امام خمینی(ره) در کتاب شرح حدیث جنود عقل و جهل 25 جُند را شرح کردند و من مدتی است که مشغول نگارش و شرح باقی جنود عقل و جهل هستم .

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س) گرگان، خانم ربابه کابوسی در نشست علمی پژوهشی معرفی کتابِ” شرح جنود عقل و جهل” حضرت امام خمینی(ره) که به مناسبت دهه مبارک فجر، از سوی مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء (س) گرگان و با حضور کارکنان و شماری از اساتید این مدرسه در تاریخ99/11/13 برگزار شد، این کتاب را از مهم ترین آثار قلمی و ارزشمندترین تراث اخلاقی حضرت امام(ره) برشمرد.

وی، کتاب شرح حدیث جنود عقل و جهل را کتابی عرفانی اخلاقی، مشتمل بر مباحث ارزشمند عرفان نظری، فلسفه اسلامی، اخلاق، شرح احادیث، انسان شناسی، تفسیر و همراه با نصایح اخلاقی دانست که  راه سیر و سلوک عملی را قدم به قدم به انسان آموزش می دهد.

کتابدار مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) گرگان، این کتاب را حاوی نصایح جذاب و دلنشین عنوان کرد و حدیث جنود عقل و جهل را  روایت مفصلی از شیخ کلینی نام برد که  در نخستین باب از ابواب اصول کافی آورده است.

کابوسی در بیان  انگیزه حضرت امام(ره) از شرح این حدیث، روش متداول علمای اخلاق جهت تربیت اخلاقی را ناکارآمد و کتب اخلاقی آنان را نوعی نسخه دانست، حال آنکه پیشوایان دینی در روایات خود، بهترین شیوه را برای این هدف برگزیده و به جای اینکه نسخه اخلاقی ارائه دهند، خودِ دوا را ارائه کرده اند، چنانچه این اهداف، در مقدمه این کتاب وارد است.

وی اضافه کرد: امام راحل با اظهار کراهت از ورود در برخی مباحث اصطلاحی علم اخلاق، از روش متداول علمای اخلاق، عدول کرده و در این کتاب و سایر کتب اخلاقی خود، با شرح و بسط روایات از شیوه ایشان در تربیت اخلاق پیروی کرده است.

کابوسی، صبغه حاکم بر این کتاب را صبغه اخلاقی و عرفانی دانست که به دلیل شرح و بسط روایت، جزء کتب فقه الحدیثی است ولی نسبت به غلبه صبغه اخلاقی در آن از کتب اخلاقی به شمار می رود.

استاد حوزه، مطالب کتاب فوق را  به مباحث اخلاقی، قرآنی و فلسفی  عرفانی تقسیم کرد و گفت: امام خمینی(ره) در انتقاد از شیوه های تربیت اخلاقی بر این باور است که” کتاب اخلاق موعظه تصفیه باید باشد و خود معالجه کند دردها و عیب ها را نه آنکه راه علاج نشان دهد. طبیب روحانی باید کلامش حکم دوا باشد نه حکم نسخه و این کتب مذکوره نسخه هستند نه دوا. بلکه اگر جرأت بود می گفتم نسخه بودن بعضی از آنها نیز مشکوک است".

وی، کتابِ شرح حدیث جنود عقل و جهل را سرشار از نصایح هشداردهنده و خیرخواهانه حضرت امام(ره) برای همگان عنوان کرد و تصریح کرد: حضرت امام(ره) در این کتاب، به مناسبت های مختلف بر توجه به اصل تدریج در تربیت اخلاقی تاکید کرد.

در ادامه خانم برقرار از طلاب سطح 4 این مدرسه ضمن معرفی کتاب «فاطمه(س) اسوه بشر» گفت:کتاب، یکی از دروازه های ورود به جهان گسترده دانش و معرفت است. مطالعه­ی عمیق و هدفدار، می تواند نقش بسزایی در تعالی حیات روحی و فکری جامعه داشته باشد. امر به خواندن در اولین آیاتی که بر پیامبر (صلی الله علیه و آل و سلم) نازل شد «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ؛ علق، آیه 1» و تکرار 279 بار واژۀ کتاب و مشتقات آن و تکرار  728 بار واژه علم در قرآن، حاکی از جایگاه و اهمیت مطالعه و کسب علم در دین مبین اسلام می باشد.

ایشان تأکید مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) نسبت به مطالعه و دغدغه و نگرانی ایشان در این رابطه را، نشان دهنده لزوم حمایت و همراهی دستگاه­ها، در توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی و افزایش انس مردم با کتابخانه­ها دانست.

وی در ادامه بیان کرد: با توجه به اهمیت شناخت با معرفت حضرت فاطمه زهرا (س)، به معزفی این کتاب که برگرفته و تنظیم شده از آثار و بیانات فاطمی آیت الله العظمی جوادی آملی است می پردازم. در این کتاب تلاش شده تا برخی از مهم‌ترین ویژگی های شخصیتی حضرت فاطمه در جهت بهره‌گیری در راستای معرفی سرمشق‌های الهی بیان شود.

کتابدار سطح2 مدرسه علمیه الزهراء(س)گفت:این کتاب در ۲۵۹ صفحه توسط مرکز نشر اسرا در سال ۱۳۹۳ منتشر شده است که یک مجموعه علمی و مطالعاتی درباره شخصیت حضرت زهرا (س) بر اساس اندیشه‌های آیت الله العظمی جوادی آملی است. آیت الله جوادی آملی در کتاب فاطمه اسوه بشر با مراجعه به آیات و روایات معتبرو منابع شیعه و سنی، برخی از ویژگی‌های حضرت فاطمه (س) را تبیین و روشن کرده است تا الگویی برای انسان مسلمان در حال و آینده باشد.

ایشان در ادامه گفت:اگر بخواهیم فاطمه‌ (س) را به عنوان سرمشق زندگی خود قرار دهیم و شیوه و سبک زندگی خود را بر اساس آن ساماندهی کنیم،‌ می‌بایست به جزئیات زندگی ایشان و خصوصیات اخلاقی و منش‌ها و کنش‌ها و حتی واکنش‌های ایشان آگاهی داشته باشیم.

خانم برقرار حضرت فاطمه(س)را، از نظر آموزه‌های قرآنی انسان کامل دانسته و گفت: آن حضرت(سلام الله علیها) به سبب این ویژگی می‌تواند سرمشق بی‌چون و چرای مردم شود و انسان‌ها برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی از ایشان بیاموزند.

ایشان ویژگی‌های حضرت فاطمه(س) را  در ابعاد روحی،‌ اخلاقی، اجتماعی، عملی و مانند آن دسته‌بندی کرده و بیان کرد: با اینکه طول حیات حضرت فاطمه (س)کوتاه بود ولی فراز و نشیب زندگی ایشان زیاد بود و همین باعث شد که یک دانشگاه سبک زندگی برای بشر به همراه داشته باشد.

کتابدار سطح 2 این مدرسه در ادامه گفت: کتاب فاطمه«س» اسوه بشر در معرفی شخصیت حضرت فاطمه سلام الله علیها  شامل پنج بخش است. در فصل نخست با عنوان «کلیات» به بیان مباحثی با عناوین ضرورت شناخت اهل بیت علیهم السلام، گستره شناخت اهل بیت، اهل بیت علیهم السلام بهترین الگوی هدایت، فاطمه سلام الله علیها آینه تمام نمای اهل بیت، فاطمه سلام الله علیها الگوی فراجنسیتی و فاطمه سلام الله علیها الگویی فراتر از زمان و مکان، پرداخته است. 

ایشان در معرفی بخش دوم کتاب گفت: بخش دوم شامل بررسی فضایل و مناقب اهل بیت علیهم السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها اختصاص یافته است.

خانم برقرار در ادامه بیان کرد: «حضرت فاطمه سلام الله علیها در آینه قرآن» عنوان بخش سوم است که طی آن فاطمه سلام الله علیها در صفای آینه وحی و به روایت آیات و سوره هایی چون آیه تطهیر، آیه مودت، سوره کوثر، سوره قدر و سوره دهر معرفی شده است.

ایشان در ادامه اظهار داشت: در بخش چهارم به بررسی و تبیین سیره حضرت فاطمه سلام الله علیها در ابعاد علمی و معرفتی، تربیتی و آیین همسرداری و اجتماعی و سیاسی پرداخته است.

طلبه سطح 4 این مدرسه در پایان به معرفی بخش پنجم کتاب پرداخته و گفت: در این بخش نیز به طرح هفت پرسش پیرامون حضرت فاطمه سلام الله علیها و پاسخ به آنها اختصاص یافته است.

معرفی کتاب فرهنگ قرآن

«فرهنگ قرآن» معجم معنایی معارف و مفاهیم قرآن کریم است که به شیوه ای نو و بی نظیر و به صورت الفبایی ـ موضوعی سامان یافته است.
این کتاب حاوی هزاران موضوع قرآنی است که علاوه بر نقش اطلاع رسانی در زمینه معارف قرآن، خود نوعی تفسیر موضوعی است.
«فرهنگ قرآن» از دستاوردهای علمی مرکز فرهنگ و معارف قرآن است که با طرح آیه الله هاشمی رفسنجانی و تألیف گروهی از قرآن پژوهان آن مرکز انجام یافته است که مجموعاً در 33 جلد، تقدیم علاقه مندان شده است.

بخشی از اصولی که در شکل گیری این اثر مورد توجه بوده، بدین شرح است:
یک) اصول و ضوابط مدخل گزینی:
1ـ ملاک انتخاب در مدخل ها، قرآنی بودن و داشتن اطلاعات ـ هرچند اندک ـ است، به طوری که ذیل برخی از مدخل ها، یک آیه و یا حتی بخشی کوتاه از یک آیه ذکر شده است.
2ـ در فارسی و یا عربی بودن، بیشتر به شناخته بودن آنها برای مخاطبان فارسی زبان توجه شده است.
3ـ اعلام مصرح در قرآن، و اعلام غیر مصرح که بر اساس روایات و کتاب های تفسیر و اسباب نزول، مراد اشاره های قرآن اند،مدخل قرار گرفته اند.
4ـ موضوعات علوم قرآن که در قرآن کریم به آنها اشاره شده باشد و از معارف قرآنی قلمداد شود، مدخل قرار گرفته است؛ مانند محکم و متشابه و نسخ.

دو) اصول و ضوابط طبقه بندی اطلاعات:
1ـ مدخل ها در این مجموعه به صورت الفبایی تنظیم شده است.
2ـ در ذیل مدخل ها سرفصل های اصلی و عناوین فرعی ذیل آن نیز به روش الفبایی طبقه بندی شده است.
3ـ در بسیاری از موارد، عناوین فرعی در ردیف سرفصل های اصلی، در جایگاه الفبایی خود آمده و ارجاع شده است؛ مثلا «آب و آبادانی» گرچه فرعی «نقش آب» است، ولی به دلیل اهمیت، در جایگاه الفبایی خود آمده و به «نقش آب» ارجاع شده است.
4ـ در ذیل برخی از مدخل های عام، مانند «آشامیدنی ها» و «اخلاق» که خود، مشتمل بر مدخل های متعددی است، فقط به ارائه اطلاعات کلی مدخل های مربوط پرداخته شده و مباحث مربوط به مصادیق و مدخل های ریز به مدخل های مربوط ارجاع شده است، مثلا اطلاعات آب، شراب، و … در آشامیدنی ها نیامده، چنانکه اطلاعات دروغ، غیبت، و … در «اخلاق» نیامده است، بلکه به جایگاه الفبایی خود ارجاع شده است… .

تفاوت المعجم المفهرس با کتاب فرهنگ قرآن

کتاب «المعجم‌المفهرس» در واقع نوعی کشف الآیات و معجم لفظی است. اگر بخواهید واژه‌ای از قرآن را بیابید، کافی است ثلاثی مجرد آن را در کتاب معجم پیدا کنید؛ اما فرهنگ قرآن، معجم مفاهیم قرآن کریم است اگر بخواهید مطالب پیرامون هر لفظ یا مفهومی را از قرآن پیدا کنید، می‌توانید به فرهنگ قرآن مراجعه کنید؛ مثلا در رابطه با واژه شرک به مباحثی همچون آثار شرک،زمینه های ایجاد شرک،راههای مبارزه با شرک و… اشاره شده و در ذیل هر کدام آیات مرتبط با آن ذکر شده که این مسئله، کار محققان را بسیار راحت می کند؛ حتی برخی صحابی و یاران پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام و شخصیت‌ها و بزرگان تاریخی، در این کتاب مورد اشاره قرارگرفته و معرفی شده اند.

منابع:

1. https://bookroom.ir/book/44473/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-

2. https://iqna.ir/fa/news/3571291/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D

کتاب «بهترین‌ها و بدترین‌ها از دیدگاه نهج‌البلاغه» اثر علامه آیت الله مصباح یزدی و توسط انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شداین کتاب به دو بخش تقسیم می شود. بخش نخست اوصاف بندگان شایسته خداوند به عنوان بهترین ها و بخش دوم نیز اوصاف دوستان و سرسپردگان شیطان به عنوان بدترین ها را از دیدگاه نهج البلاغه بر شمرده است.
در بخش نخست این نوشتار، مباحث ذیل بیان شده است: ضرورت مبارزه با نفس و مفهوم آن و عقل در علم اخلاق؛ عوامل هدایت انسان به کمال و تعالی و نقش یاری خداوند در مبارزه با نفس؛ ستایش اندوه و ترس از خداوند؛ دلیل سفارش به حزن و اندوه و ترس در آموزه های دینی با ذکر فواید ترس از خداوند و رفع شبهات موجود در این زمینه و نیز، اشاره به شادی مطلوب از دیدگاه اسلام و…
و بخش دوم این کتاب مباحث ذیل بیان شده است: نکوهش بدعت گروی و دعوت به گمراهی ،شبهه افکنان و جاهلان عالم نما و فرجام منحرف کردن دیگران از مسیر حق؛ بیان جلوه هایی از انحراف و سوء استفاده از قرآن با تأکید بر ایجاد سازگاری برای فهم درست قرآن وسنت؛ ویژگی های دوستان و سرسپردگان شیطان؛ مراتب سه گانه انسان ها (مخلصین، متقین و گنه کاران)؛ توجیه علمی تسلط شیطان بر انسان با شاهد آوردن مسئله هیپنوتیزم؛ شکوه امیرمؤمنان(ع) از شیوه قضاوت در روزگار خویش؛ نهی از اختلاف در دین با توجه به آیات قرآن و با ذکر عصمت پیامبر در ابلاغ دین و پاسخ به شبهه پلورالیزم دینی.

این اثر گرانقدر در کتابخانه موسسه آموزش عالی الزهرا(س) گرگان موجود می باشد. 
https://eitaa.com/lib_alzahragorgan

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهرا(س) گرگان نشست علمی با عنوان ” معرفی کتاب اربعین موسوی” شرح و تفسیر چهل حدیث قدسی از طریق سامانه سیما در تاریخ 99/10/8 و با حضور جمعی از طلاب و اساتید این مدرسه برگزار گردید.

در این نشست که با سخنرانی نویسنده این کتاب سرکار خانم سیده طاهره موسوی در روز شهادت حضرت صدیقه طاهره  برگزار گردید ابتدا  ایشان  به بیان سخنانی در زمینه شخصیت حضرت زهرا (س) پرداخت و گفت:

از صفات ثبوتیه یا از صفات سلبیه حضرت زهرا (سلام الله علیها) صحبت کردن در حقیقت تعریف از بخشی از خصوصیات ایشان خواهد بود نه تعریف حقیقی، زیرا از طرفی الفاظ توانایی رساندن  عظمت شخصیت ایشان را ندارند و از طرف دیگر هر کس در سطح فهم خودش سخن می گوید در حالی که معرِّف باید أجلی از معرف و محیط به او باشد که بتواند معرَّف را بشناساند و حق تعریف را ادا کند

ایشان در ادامه گفتند:  این تعریف‌ها مثل تعریف در مورد خصوصیات فرزندداری ، همسرداری یا دفاع از ولایت یا بیان مظلومیت حضرت زهرا (سلام الله علیها) تنها بیان بخشی از اوصاف ظاهری حضرت می باشد اما هیچکدام از این تعریفات نمی تواند حقیقت وجودی ایشان را تبیین نماید.

استاد حوزه با بیان اینکه انسان کامل، عِدل قرآن است ودرجات بهشت با درجات انسان تعیین می شود، ادامه داد: قرآن کریم در مورد مراتب بالای نعمات بهشتی می‌فرماید: فلا تعلم نفس ما اُخفِیَ لهم مِن قره أعین ، در آنجا چیزهایی است نه چشمی دیده ونه گوشی شنیده است وحتی به قلب انسانی خطور نکرده است، لذا تعریف انسان کامل هم  به سبب بی نهایت بودن تطورات وجودی انسان، امکان پذیر نیست. لذا آنچه در تبیین مقام حضرت زهرا (سلام الله علیها) می توان اذعان کرد اینکه حضرت به لحاظ مقام و جایگاه ، از همه انبیای الهی برتر است، پیامبر اکرم(ص) وارث همه انبیای الهی است و اوصیای پیغمبر(ص)، وارث پیغمبر(ص) هستند و تمام مقاماتی که برای آنان متصور است، برای حضرت زهرا(س) نیز مفروض است.

وی حضرت زهرا(س) را سیده نساء، پیشوا و اسوه همگان معرفی کرد و بر اقتدا کردن به حضرت زهرا(س) به عنوان اسوه و الگوی جامع، در مسیر تکاملی انسان توصیه کرد و با استناد به زیارت نامه حضرت(س)، یکی از درخواست های این زیارت را تطهیر نفس دانست و وسیله تطهیر نفس را ولایت ائمه اطهار(علیهم السلام) برشمرد.

خانم موسوی در ادامه با استناد به حدیث معروف از پیامبر(ص)به توضیح و تشریح اهداف نگارش کتاب اربعین موسویه پرداخت و گفت: در بیان هدف از تدوین و تالیف این کتاب همین بس که پیامبر(صلوات الله علیه) می فرمایند: من حفظ علی امتی اربعین حدیثا یطلب بذلک وجه الله عز و جل و الدار الآخره حشره الله یوم القیامه مع النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا

وی، مراد از حفظ احادیث را، عمل براساس آن دانست و ضمن بیان این نکته که اربعین گیری با اربعین نویسی متفاوت است افزود: این دست احادیث مبنای نگارش اربعین حدیث توسط علماء شده است و بیان دیگری از پیامبر(صلوات الله علیه) رسیده که مبنای اربعین گیری شده است. من اخلص لله اربعین صباحا جرت ینابیع الحکمه من قلبه علی لسانه با توجه به این موضوع من خواستم بین این دو کلام پیامبر(صلوات الله علیه) پیوند بزنم به گونه ای که این احادیث مبنای عمل قرار گیرد و در نتیجه حکمتی که توسط پیامبر(ص) وعده داده شده نصیب انسان گردد.

استاد حوزه و دانشگاه  با بیان اینکه اربعین نویسی شیوه های متفاوتی دارد ادامه داد: مدتها بود که در این آرزو به سر می‌بردم که اربعین نویسی داشته باشم ولی نمی دانستم شیوه کار را چگونه برگزینم آیا احادیث از یک معصوم باشد یا از همه معصومین؟ اخلاقی باشد یا معرفتی یا فقهی؟ احادیث با شرح وتوضیح باشد یا صرفاً چهل حدیث جمع‌آوری شود؟ با توجه به اینکه احادیث قدسی را کنز عظیمی می دانم که مورد استفاده و بهره مندی معنوی قرار نگرفته است، مبنای کار را جمع آوری این احادیث قرار دادم.

وی با اشاره به مشکلات تدوین این کتاب بیان داشت : کمبود احادیث  و در دسترس نبودن آنها و نبودن منابعی که محتوای این احادیث را مورد بحث قرار داده باشد  انجام کار را سنگین می نمود ولی عاملی از درون، به صوت اعلا به من نوید می داد که این کار شدنی است و همین ادامه کار را سهل می کرد.

مسئول پاسخگویی به سوالات شرعی دفتر مقام معظم رهبری احادیث این کتاب را معرفتی و اعتقادی و بخشی از آن را اخلاقی برشمرد و براساس روایت پیامبر(ص) که علم را شامل حکمت بالغه، فریضه عادله و سنت قائمه خوانده است دانست و گفت: این تقسیم بندی مربوط به نشئات وجودی انسان است و این نشئات محیط و محاط به هم هستند یعنی مرتبه پایین تر وجود انسان، وامدار مرتبه بالاتر وجودی انسان است تا زمانی که مرتبه اعتقادات و معارف تقویت نشود، نمی توان در بخش اخلاقیات موفق شد. و تا وقتی که در بخش اخلاقیات خودسازی نباشد نمی‌توان در مرتبه عمل موفق بود.

وی گفت:به لحاظ سندی در این روایات استناد به بزرگانی کردم که آ نها به سند این احادیث  اتکا کردند و به مباحث رجالی نپرداختم  زیرا بخش عظیمی از کتاب را در برمی گرفت.

ایشان انگیزه دیگر خود از نگارش این کتاب را عدم شرح و تبیین درست احادیث دانسته و چنین بیان کرد: وقتی احادیث درست تشریح نمی‌شود مبنای برداشت نادرست قرار می‌گیرد که در مسیر حرکت و سیر انسان کندی یا انحراف ایجاد می‌کند، مثلاً عدم تبیین حدیث جهادالمرأة حسن التبعل باعث پدیده مردسالاری در جامعه شده است در حالی که اگر این کلام پیامبر دقیق مورد بررسی قرار بگیرد و زن جایگاهش را درخانواده پیدا ‌کند، می تواند استحکام نظام خانواده را به دنبال داشته باشد و در پی آن در سازندگی اجتماع موثر واقع گردد. یا نتیجه برداشت نادرست از حدیث حب علی حسنه لا یضر معها سیئه و….  آزادی در عمل شده است که کافی است انسان حب علی (ع) را داشته باشد تا بتواند هر گناهی را انجام دهد در حالی که این فکر کاملا اشتباه است. لذا هدف اربعین نویسی تحلیل معرفتی احادیث است به گونه ای که راهگشا باشد و منجر به عمل شود و برخی احادیث چالشی و بحث برانگیز را متعمدا را انتخاب کرده ام که به معرفت بیانجامد.

ایشان در پایان نوید نگارش اربعینیات دیگری را دادند و گفتند: در حال حاضر مشغول نگارش جلد دوم  اربعین حدیث نبوی  هستم و انشاءلله بعد از آن، قصد نگارش اربعین علوی و اربعین فاطمی را دارم. ایشان در ادامه گفتند : شرح و توضیح “حدیث جنود عقل وجهل” از امام صادق(ع) را نیز در دست دارند در این حدیث  75 جُند عقل وجهل نام برده شده و امام خمینی(ره) در کتاب شرح حدیث جنود عقل و جهل 25 جُند را شرح کردند و من مدتی است که مشغول نگارش و شرح باقی جنود عقل و جهل هستم .

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) گرگان نشست کتابخوان با عنوان معرفی کتاب «انسان در قرآن» شهید مطهری در تاریخ99/8/27 در این مدرسه برگزار گردید.
در این نشست خانم محتاج طلبه سطح 3 این مدرسه به معرفی این کتاب پرداخته و گفت: در این کتاب مباحثی مانند انسان در جهان بینی اسلامی، ارزش های انسان در قرآن، ضد ارزشها، تفاوت میان انسان و سایر جاندارها، اصول جاذبه های معنوی انسان، توانایی های گوناگون انسان و آگاهیهای انسان مطرح شده است.

“
به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س) گرگان نشست کتابخوان در تاریخ 99/8/28در این مدرسه برگزار گردید. در این نشست خانم ضیاء حسینی معاون محترم پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س) در ابتدا به معرفی کتاب فرهنگ قرآن پرداخت و گفت:کتاب «فرهنگ قرآن» معجم معنایی معارف و مفاهیم قرآن کریم است که به شیوه ای نو و بی نظیر و به صورت الفبایی ـ موضوعی سامان یافته است.
این کتاب حاوی هزاران موضوع قرآنی است که علاوه بر نقش اطلاع رسانی در زمینه معارف قرآن، خود نوعی تفسیر موضوعی است. «فرهنگ قرآن» از دستاوردهای علمی مرکز فرهنگ و معارف قرآن است که با طرح آیه الله هاشمی رفسنجانی و تألیف گروهی از قرآن پژوهان آن مرکز انجام یافته است که مجموعاً در 33 جلد، نگارش یافته است.
ایشان در ادامه بخشی از اصولی که در شکل گیری این اثر مورد توجه بوده، مانند اصول و ضوابط مدخل گزینی، اصول و ضوابط طبقه بندی اطلاعات را بیان کرد.
وی در ادامه به تفاوت المعجم المفهرس با کتاب فرهنگ قرآن پرداخته و گفت:
کتاب «المعجم‌المفهرس» در واقع نوعی کشف الآیات و معجم لفظی است. اگر بخواهید واژه‌ای از قرآن را بیابید، کافی است ثلاثی مجرد آن را در کتاب معجم پیدا کنید؛ اما فرهنگ قرآن، معجم مفاهیم قرآن کریم است اگر بخواهید مطالب پیرامون هر لفظ یا مفهومی را از قرآن پیدا کنید، می‌توانید به فرهنگ قرآن مراجعه کنید.
استاد سطح سه این مدرسه در ادامه به معرفی كتاب التحقیق فى كلمات القرآن الكريم پرداخته و گفت:این کتاب يكى از فرهنگ هاى قرآنى است كه به قلم دانشمند معاصر مرحوم استاد حسن مصطفوى در چهارده جلد به زبان عربى نگاشته شد و در سال 1362 ش به عنوان كتاب سال جمهورى اسلامى ايران از طرف وزارت ارشاد اسلامى برگزيده گرديد.
ایشان در ادامه بیان کرد: مؤلف محترم، لغات قرآن را بر حسب ريشه كلمات تنظيم كرده و ابتدا توضيحات كتابهاى معتبر لغت و ادب ( همچون التهذيب، العين، معجم مقاييس اللغة ابن فارس، لسان العرب ابن منظور، صحاح اللغة جوهرى، مصباح اللغة فيومى، مفردات راغب اصفهانى و…)رادرباره آن واژه جمع‌آورى و نقل نموده و آنگاه در قسمت «والتحقيق»، نظر خويش را از ميان اقوال، بیان و مستدل مى‌نمايد.
خانم ضیاء حسینی در پایان به معرفی کتاب المعجم المفهرس پرداخته و گفت:""المعجم المفهرس"” اثر دانشمند فقيد مصری، مرحوم “"محمد فواد عبدالباقی"” (۱۲۹۹- ۱۳۵۵ ق) مهم‌ترين، ارزشمندترين، كارآمدترين و متداول‌ترين فرهنگ واژه‌ياب قرآنی به شيوه ريشه‌ای است كه تاكنون فراهم آمده است. اين کتاب، نخستين بار در سال ۱۳۶۴ ق/ ۱۹۴۵ م در قاهره و توسط «دارالكتب المصريه» به چاپ رسيده است.
ایشان در ادامه اظهار داشت: مدخل‌های معجم المفهرس، براساس ريشه كلمات تنظيم شده است.
وی در پایان بحث خود گفت: واژه‏گزینی این کتاب، درون قرآنی است. یعنی تمام واژ‏گان خود قرآن را مرتب و نظام مند كرده است و در مورد هر واژه این اطلاعات را ارائه كرده است: متن آیه، شماره آیه، مكی یا مدنی بودن سوره، نام سوره وشماره آن. از باب نمونه در مورد واژه “"خسر"” به این آیه اشاره شده “"قد خسر الذین کذّبوا بلقاءالله"” و اینچنین آدرس داده شده:31 ک انعام 6. قابل ذکر است که حرف “"کاف"” علامت اختصاری مکی بودن و حرف “"میم"” نشانه مدنی بودن آیه است.