هفته  پژوهش 

بر پژوهشگران عرصه علم ودین

مبارک باد.

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای علی اصغر فضیلت

استادمشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای غلامرضا گلچین راد

پژوهشگر: زینب رضایی

این تحقیق با هدف بررسی خشونت از دیدگاه قرآن کریم به رشته ی تحریر در آمده است. در این تحقیقر تلاش می گردد تا به این سوال پاسخ داده شود که نگاه قرآن کریم به خشونت چیست؟ برای دستیابی به هدف فوق، منابع موجود با استفاده از روش اسنادی متناسب با سوالات و هدف تحقیق مورد نقد و بررسی قرار گرفته و تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها عمدتاً بر اساس تحلیل محتوا انجام شده است. از مهمترین یافته ای این تحقیق می توان به مفهوم خشونت اشاره کرد که عبارت است از اقدام علیه جسم و جان، شرف مال و حقوق افراد به طوری که ایجاد ترس نماید و عواملی مانند استکبار، اسراف، پیروی از اشراف، تجاوز، تعصب، تکذیب، حسد و … موجب خشونت می گردد.

خشونت آثار دنیوی و اخروی زیادی همچون پراکندگی مردم، ذلت، مسکنت، غضب الهی و سلب ایمان و دخول شیطان در وجود شخص خشونت گر را به دنبال دارد.

با بررسی آیات و روایات در می یابیم که راهکارهایی برای مقابله با این رذیله بیان شده که مهمترین آنها یاد خداوند متعال و اصلاح نفس و صبر و بردباری و دوری از کبر می باشد.

واژگان كليدي: قرآن، خشونت، تندي و پرخاشگري، خشونت اجتماعي.

استاد راهنما: حجت الإسلام و المسلمین جناب آقای مجتبی ازشاد

پژوهشگر: ربابه کابوسی

میل به خودآرایی و خودنمایی  یک امر فطری است؛ که در همه ی انسانها و در همه اعصار تاریخ وجود داشته و امروزه از جمله مباحث مبتلابه است. در شریعت اسلام نیز علاوه بر تاکید به این امر،  برای آن حدود و ثغوری معین شده است. پایان نامه حاضر با عنوان « تبیین فقهی خودآرایی و خودنمایی از منظر امامیه» بر اساس مستندات و متون فقهی تدوین گردیده و تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی است و روش به کار رفته در آن اسنادی است  و از مهمترین یافته های این مطالعه می توان عنوان نمود؛ که شخص خودآرا با  آرایش ، پوشیدن لباس های آراسته و زیورآلات و همچنین استعمال بوی خوش  به قصد آراسته شدن و زیبا شدن به خودآرایی می پردازد. اما شخص خودنما علاوه بر خودنمایی ظاهری که اعم از آرایش، پوشیدن لباس های رنگارنگ و… ، به خودنمایی در گفتار و رفتار، به قصد دیده شدن و انگشت نما شدن می پردازد؛ که گاهی به صورت آراسته و زیبا و گاهی به صورت ژولیده و نازیبا  خودنمایی می کند.

از همین رو بنابر نظر فقهای امامیه، خودآرایی و خودنمایی با توجه به رابطه ناظر و منظور(محرم و نامحرم)، زمان(حداد و غیر حداد) و کیفیت خودآرایی و خودنمایی(خودآرایی فردی،لباس شهرت، تبرج و…) به دو قسم مطلوب و نا مطلوب تقسیم می گردد. و یکی از احکام خمسه بر آن جاری می شود.

کلید واژه ها: خودآرایی، خودنمایی، زینت، تبرج، لباس شهرت

www.maarefquran.com

فناوری های جهانی اطلاعات و ارتباطات، به ویژه اینترنت، تحولات فوق العاده سیاسی، فرهنگی و اقتصادی قرن بیست ویکم را تسریع کرده است. گرچه «اینترنت» به عنوان یکی از ابزارهای انتقال اطلاعات به شمار می رود، ولی بیش از آن که یک ابزار باشد، یک رسانه است و مانند هر رسانه این امکان را دارد که هم برای انتشار موضوعات مختلف و ترویج آن و هم برای آموزش موضوعات استفاده شود. موضوعات دینی و مذهبی هم از این امر مستثنی نیستندز.

دنیای مجازی در یچه دیگری برای ارائه دین در عصر جاری شده است و پایگاه های خبری، وبلاگ ها و سایت های زیادی در جهت ترویج ادیان مختلف را ه اندازی شده اند البته دین مبین اسلام نیز از این امر مستثنی نیست و افراد زیادی برای تبین و گسترش این دین الهی تلاش می کنند از جمله سایت های مربوط به ترویج معارف اسلامی سایت «مرکز فرهنگ و معارف قرآن» دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم پنجره ای رو به اطلاعات قرآنی به روز و گسترده است که ذهن هر جویای حقیقت را به خود جلب خواهد کرد.

نگرش و رویکرد کلی پایگاه معارف قرآن، ارایه خدمات علمی به پژوهش گران و محققان علوم قرآنی است. در همان نگاه نخست دانشنامه موضوعی قرآنی بخش عمده ای را به خود اختصاص می دهد که حاوی هزاران مقاله در موضوعات مختلف به شکل دسته بندی شده و موضوعی درختی است.

بخش مقالات و معرفی آثار علمی قرآن پژوهشی و نیز آثار مختلف و متنوع مرکز که به صورت دیجیتالی در دسترس کاربران قرار گرفته و دسترسی به کتابخانه های مرکز فرهنگ و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی که حاوی هزاران عنوان کتاب می باشد، بیانگر این مطلب است.

رویکرد پایگاه به حوزه پژوهش این امکان را به کاربران می دهد که به آسانی بتوانند به منبع غنی و کاملی از مباحث و مسایل و موضوعاتی قرآن دسترسی پیدا کنند. هر یک از کتاب هایی که در بخش آثار مرکز قرار گرفته خود مجموعه ای گرانسنگ از آخرین پژوهش های قرآنی است که با همکاری صدها محقق تدوین و تالیف شده است.

این سایت دارای بخش های متفاوتی است که از آن جمله می توان به بخش دانشنامه موضوعی قرآن اشاره کرد، این بخش بیش از 7500 مقاله علمی دارد و در دو بخش مجزای معارف و علوم قرآن دسته بندی شده است، این بخش حاوی مطالبی مانند معارف قرآن، خدا شناسی، پیامبر شناسی، امام شناسی، آخرت شناسی، انسان شناسی، جهان شناسی، اخلاق، عرفان وخانواده. .. می باشد.

مرکز فرهنگ و معارف قرآن به منظور دسترسی آسان و استفاده بهتر کاربران شبکه جهانی اینترنت اقدام به ارایه نسخه های دیجیتالی کتب و تولیدات قرآنی خود در پایگاه معارف قرآن نموده است. بر این اساس تاکنون بخش عمده منابع و کتب تولیدی مرکز فرهنگ و معارف قرآن از جمله تفسیر بیست جلدی راهنما، پنج جلد نخست دائره المعارف قرآن کریم، نوزده جلد از فرهنگ قرآن، دوره کامل فرهنگ موضوعی تفاسیر، ترجمه بر گرفته از تفسیرالمیزان و مجموعه پرسمان های قرآنی، از جمله پرسمان موضوعی نبوت، معاد، نماز، علوم قرآنی قرائت قرآن و کتاب تحقیقی امام حسین(ع) و قرآن و نیز کتب و تفاسیر دیگر در این پایگاه قرار داده شده است.

در بخش ترجمه این پایگاه نیز، چهار ترجمه به زبان فارسی قرار دارد. ترجمه استاد فولادوند و آیت الله مکارم شیرازی از دیگر ترجمه های موجود دراین بخش است. کاربران می توانند با انتخاب سوره مورد نظر و یافتن آیات به ترجمه آیه نیز دسترسی یابند. فرهنگ موضوعی تفاسیر، دایرة المعارف قرآن کریم، پرسمان های قرآنی و اطلاع رسانی از پژوهش های قرآنی از جمله بخش های دیگر سایت است.

تاکنون بیش از 2000 پایان نامه قرآنی شناسایی و چکیده نویسی شده و بیش از500 عنوان از آن ها در این پایگاه قرار داده شده است. نسخه های مکتوب پایان نامه نیز در کتاب خانه تخصصی مرکز فرهنگ و معارف قرآن در دسترس محققان و دانشجویان قرار دارد.

معرفی قرآن پژوهان زنده و فعال کشور نیز از دیگر گزینه های بخش اطلاع رسانی است. در این بخش تلاش شده است تا محققان قرآنی شناسایی و معرفی شوند. گفتنی است که مرکز فرهنگ و معارف قرآن کتاب قرآن پژوهان ایران را چاپ و منتشر کرده است که در مجلد نخست آن بیش از سیصد نفر قرآن پژوه فعال کشور معرفی شده اند.

از دیگر گزینه های بخش اطلاع رسانی می توان به معرفی پایگاه های قرآنی و نرم افزارهای قرآنی آن اشاره کرد. در این مجموعه ها تلاش شده است تا مهم ترین و جامع ترین پایگاه فعال در سه زبان فارسی و عربی و انگلیسی شناسایی و معرفی شوند. پایگاه هایی در این مجموعه معرفی شده اند که بخش عمده و اصلی آن ها حوزه قرآن و علوم و معارف آن باشد. از این رو از معرفی پایگاه هایی که تنها بخش کوچک و غیر قابل توجهی را به قرآن اختصاص داده اند پرهیز شده است.

نرم افزارهای قرآنی معرفی شده در این بخش نیز از مجموعه نرم افزارهایی است که در مرکز فرهنگ و معارف قرآن وجود دارد و محققان مرکز از آن ها برای کارهای تحقیقاتی بهره می برند. برخی از نرم افزارها از ویژگی چند رسانه ای برخوردارند و می توانند برای اقشار مختلف سنی و علمی مفید باشند.

از دیگر امکانات پایگاه مرکز فرهنگ ومعارف قرآن دسترسی کاربران به محیطی است که آنان را با کتابخانه های دفتر تبلیغات و به ویژه کتابخانه ی تخصصی قرآن پیوند می دهد. کاربران و محققانی که در یک موضوع تحقیق می کنند می تواند افزون با آشنایی با پیشینه موضوع تحقیق و پژوهش، خود از مجموعه ی کتب موجود در کتابخانه های دفتر همراه با موضوع و شناسه کامل از کتاب اطلاع یابند. در این بخش امکان دستیابی به مشخصات کتابشناسی و نشانی کتابخانه ای با بیش از 000/20 عنوان کتاب قرآنی از طریق نام نویسنده، عنوان کتاب و موضوع آن فراهم شده است.

 از جمله بخش های جذاب و به روز پایگاه معارف قرآن، بخش خبری آن است. در این بخش جدیدترین اخبار قرآن پژوهی مانند: اخبار سمینارها و همایش های قرآنی، خبر انتشار جدیدترین کتاب های قرآنی، اخبار مربوط به دیدگاه های نوین قرآن پژوهان و اخبار مرکز فرهنگ و معارف قرآن به طور مستمر در اختیار قرآن پژوهان قرار می گیرد.

www.andishvaran.ir

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی ،به عنوان اولین و مهم ترین مجموعه فعال در عرصه بهره گیری از فناوری پیشرفته رایانه در تولید نرم افزارهای علوم اسلامی ،به همت نیروهای متخصص در زمینه وب ،اقدام به راه اندازی پایگاه اطلاع رسانی تخصصی اندیشوران در فضای مجازی کرده است.اندیشوران حوزه ،به عنوان اولین پایگاه خود روز آمد ،به طور رسمی در سال 1387 فعالیت خود را در زمینه معرفی اساتید و محققان حوزوی آغاز نموده است.

اندیشوران وبگاهی است که به معرفی محققان و علمای حوزوی ،آثار و فعالیت های ایشان میپردازد و به عنوان نخستین بانک اطلاعات محققان حوزوی درشبکه جهانی اینترنت است.تغییر در روش عضویت،ساختار تایید ورد محتوا،مدیریت فایل ها و بهبود نتایج جست و جو،ازجمله ویژگی های نسخه جدید این پایگاه است.در فهرست آثار،جست و جوی مجزایی فراهم شده تا کاربربتواند به طور مثال ،در مقالات یک شخص جستجو کند. کاربران عضو می توانندبه یکدیگر درخواست دوستی ارسال کرده و از امکاناتی همچون مشاهده مطالب به اشتراک گذاشته شده یا باز نشر شده توسط دوستان استفاده نمایند.

ارسال پیام خصوصی، ثبت یادداشت، آگاه ساز،نمایش وضعیت آنلاین وآفلاین بودن نیز از دیگر توانایی های نسخه فعلی این پایگاه است.نسخه جدید پایگاه اندیشوران حوزه ،از طریق نشانی www.andishvaran.ir در دسترس علاقمندان قرار دارد.

کتاب رضایت از زندگی 

نویسنده :عباس پسندیده

تکامل معنوی ،تقرب به خدا و حیات وصف ناپذیروجاویدان اخروی،عالی ترین هدف انسان در حیات خویش است که باید آن را به دست آورد.ونکته مهم این است که دنیاتنها بستر تحقق این هدف است و جز آن ،هیچ راهی برای رسیدن به آن هدف عالی وجود ندارد.ودر این میان زندگی همه آن چیزی است که ما از دنیا در اختیار داریم.واساسا حیات اخروی ،جز با کنش ها و واکنش ها ی مادر پهنه پرپیچ و خم وپرراز ورمز زندگی شکل نمی گیرد.بی گمان رضایت و موفقیت در زندگی بارویکرد یادشده در گرو داشتن سواد زندگی و مهارت های زندگی است.و مهارت های زندگی دانش لازم برای زندگی پربار ایمانی،قلمرو بکر و ناشناخته ای است که باهم اهمیتش کمتر مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته است.

با توجه به اهمیت این موضوع در حیات انسانی دین اسلام آموزه ها و معارف بسیاری در این زمینه از طریق قرآن و حدیث به جامعه انسانی عرضه نموده است.

کتاب رضایت از زندگی، به قلم عباس پسندیده، نگارشی کاربردی در موضوع آموزه های دین در گستره مهارت های زندگی می باشد که واحد «حدیث وعلوم روان شناختی »مرکز تحقیقات موسسه فرهنگی دارالحدیث قم آن را منتشر نموده است.

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای حجت الله قربانی

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای مجتبی ارشاد

پژوهشگر: سمیه جهان تیغ

يکي از قواعد مهمّ حقوق جزاي اسلامي و مشهورترين قاعده ي باب حدود، قاعده ي«دَرء» است. مفاد قاعده آن است که حدود با شبهه برداشته مي شود و مجازات حدّي تنها در صورتي جاري مي شود که هيچ گونه شک و شبهه اي در ميان نباشد. اين قاعده نخست در باب حدود؛ سپس به تعزيرات و ساير مجازات ها تسرّي داده شده است. نظر ظاهر اصحاب و فقهاي اماميه و حتّي اهل سنت پذيرش اين قاعده و تسالم بر آن است؛ امّا در اين بين مخالفاني نيز وجود دارند. در حقوق کيفري از«تفسير شک به نفع متّهم» که از جهات گوناگون، به قاعده ي مزبور شبيه است، سخن به ميان آمده است. فهم درست اين دو قاعده، مارا در درک سياست کيفري شريعت اسلامي ياري مي دهد. در اين قاعده که عقل نيز بدان حکم مي کند، قُضّات مخاطبانِ قاعده هستند. در شبهاتي که در مسير رسيدگي به يک پرونده براي قضاوت عارض مي شود اعم از شبهه ي متّهم و شبهه ي قاضي، صدور حکمِ محکوميّت و اجراي کيفر، منوطِ حصول علم به حکم و موضوع براي قاضي است. اين قاعده از اين جهات، مشابه ماده مذکور است. تمام دادرسي اسلامي که بر پايه ي اصل کرامت و حُرمت انساني بنا شده متضمن اصولي است که حقوق متّهم را در حدِّ اعلايش تضمين مي کند. قاعده «دَرء» اصل برائت، اصل قانوني بودن جُرم، مجازات و قُبح عِقاب بلابيان مباني «تفسيرِ شک به نفع متّهم» است. خداوند متعال هدف از فرستادن پيامبران را اقامه قِسط و عدل معرفي مي کند و حال آن که تثبيت عدالت در مورد متّهمان جز در سايه ي حفظ امنيّت قضاييِ آنان امکان پذير نيست.

واژگان کليدي: قاعده ي فقهي، قاعده درء، حد، شک، قصاص، تعزير، متهم

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین علی اصغر فضیلت

استاد راهنما:حجت الاسلام و المسلمین غلامرضا گلچین راد

پژوهشگر: زهرا نظری

چکیده

این تحقیق با عنوان راه های جلوگیری از آسیب های اجتماعی بر اساس آیات و روایات و با هدف شناسایی آفات و آسیب های اجتماعی از دیدگاه آیات و روایات و  بررسی عوامل مؤثر بر آسیب های اجتماعی انجام شد. در این فرآیند شناخت راه های جلوگیری از آسیب ها و آفات اجتماعی نیز مورد تحلیل قرار گرفت. این تحقیق از نوع تحلیلی است و اطلاعات تحقیق از طریق مطالعه کتابخانه ای جمع آوری شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از این است که در منابع اسلامی یعنی در قرآن و احادیث به عوامل مختلف ایجاد آسیب های اجتماعی اشاره شده است. از نظر اقتصادی به عواملی هم چون فقر مادی خانواده، بیکاری، انحراف فکری ناشی از فقر، کفران نعمت، مال اندوزی، بخل ورزیدن و از نظر اخلاقی به عواملی هم چون ابتلا و آزمون های الهی، احساس بی نیازی، کبر و غرور و نژاد پرستی، پندار غلط مبتنی بر نیازمندی خدا، بیماردلی،هوای نفس و هوسرانی، مهر شدن دل ها، نگرش غلط به معاد در قرآن و روایات پرداخته شده است و راهکارهایی همچون توجه به فطرت الهی انسان، توجه به تربیت پذیری او، توجه به فرهنگ دینی با هدف تربیتی آن، توجه به روش های تربیتی قرآن می تواند در پیشگیری از این آسیب ها موثر باشد.

کلید واژه ها: آسیب های اجتماعی، آفات اجتماعی، پیشگیری، هنجار، جرم، انحراف، کجروی.

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای غلامرضا گلچین راد

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای محمد مهاجر مازندرانی

پژوهشگر: زهرا گرزین

یکی از فضائل اخلاقی که ریشه در آیات و روایات دارد، امانت داری است که یکی از صفات برجسته انسان عموما و و مومن خصوصا می باشد و وجه ممیز بین مومن و غیر او می باشد و انسان با پذیرش امانت الهی و ادای آن دارای موفقیت و منزلت ممتاز می شود. این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی و روش به کار رفته در آن اسنادی است و داده ها با ابزار فیش جمع آوری شده است. در این تحقیق با استفاده از برخی کتب تفسیری شیعه و اهل سنت و هم چنین کتب حدیث به بررسی آیه (إنا عرضنا الامانه علی السموات و الارض ….) پرداخته شده است و بیان گردیده که امانت از نظر مفسرین معانی متعددی همچون ضدخیانت، راستی، ودیعه، و هر چیزی که برای نگه داشتن به کسی بسپرند، دارد. از دستاوردهای مهم آیه مورد تحقیق این است که خدا به انسان امتیازاتی داده که در موجودات دیگر وجود ندارد و این امتیازات برای انسان مسئولیت آور بوده است. به همین دلیل انسان با داشتن استعدادهای والای خدادای، امانت الهی، یعنی مقام خلافت را پذیرفت و امین خدا در هستی شد.

کلیدواژه: عرض، امانت، اباء، اشقاق، حمل، انسان، ظلوم، جهول

معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی الزهراء(س)نشستی با عنوان “وظیفه جامعه منتظر ” برگزار نمود.
دکتر نائب زاده در نشست معرفتی مهدویت در جمع طلاب موسسه آموزش عالی الزهرا(س) گرگان کسب بصیرت آرمانی را اولین وظیفه جامعه منتظر دانست.
ایشان بیان داشت:حوزه های علمیه به عنوان سنگرِ دفاع از هجومِ دشمنان در برپایی جامعه منتظر، رسالت خطیری برعهده دارند لذا می طلبد در راستای تبیین و شناخت مسئولیت جامعه منتظر تلاش نمایند.
کارشناس اجتماعی بنیاد مهدویت افزود: اولین وظیفه طلبه و جامعه منتظر، ایجاد و تقویت بصیرت آرمانی برای خود و دیگران است. بدین معنا که فهم، تفکر و دانایی انسان بر مبنای آرمان الهی و اهل بیت (ع) باشد.
وی ادامه داد: علم و دانش و درس و بحث زمانی مفید خواهد بود که در مسیر قرآن و عترت قرار گیرد. آنچه حائز اهمیت است اینکه همه اینها به عنوان ابزاری است برای رسیدن به هدف نهایی که آن وصول به خداست.
دکتر نایب زاده یادآور شد:یک طلبه منتظر و آرمانی باید اخلاق و رفتار، حجاب، عفت، حیا و استفاده ابزاری از موبایل، اینترنت و برخورد و برداشت های خود را در مسیر قرآن و عترت قرار دهد و بر اساس آن عمل نماید. در این بین مطالعه کتب دینی از جمله نهج البلاغه، مطالعه تاریخ معاصر، مفاتیح و نیز دعاهای ماثوره حائز توجه و اهمیت است.
ایشان وظیفه دوم از وظایف جامعه منتظر را این دانست که انتظار هویت ساز را در جامعه ایجاد کنیم. هویت مان را از بصیرت آرمانی و قرآن و عترت اخذ نماییم.
کارشناس بنیاد مهدویت تصریح کرد: مراد از انتظار در کلام نبی مکرم اسلام (ص) که به عنوان بهترین اعمال عنوان شده است انتظار پویاست. انتظاری که موجب حرکت به سمت ظهور بوده و با جهاد تبلیغی و علمی همراه می باشد.
وی گفت:سومین وظیفه از وظایف جامعه منتظر ،آینده نگری پیش برنده است.به طوری که دید کلان نسبت به هدفی که در پیش داریم و انگیزه ورودمان به حوزه داشته باشیم و به این باور برسیم که باید اعتقادات خود را با عقل، تعقل، استدالال و منطق محکم نموده و آمادگی پاسخگویی به سوالات و شبهات را داشته باشیم و بتوانیم به درستی از دین دفاع نماییم.
دکتر نایب زاده افزود: برای کسب آمادگی در راستای پاسخگویی به شبهات روز جامعه باید محقق و پژوهشگر قوی و استدلالی تربیت شویم که البته این مهم از وظایف مسئولین حوزه های علمیه است که در این خصوص تلاش و برنامه جامعی را داشته باشند.
وی ادامه داد: گسترش روابط صالحانه در جامعه از دیگر وظایف یک جامعه منتظر است.حرکت صالحانه تلاش برای ایجاد جامعه ای پاک و صالح است که به سمت ثواب پیش می رود.آیه 5 از سوره مبارکه مائده نیز دلالت بر این مطلب دارد که خداوند متعال به مومنینی که عمل صالح انجام می دهند وعده اجر عظیم داده است چنین جامعه ای به سمت ظهور در حرکت است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با استناد به منویات مقام معظم رهبری بر حفظ انقلاب اسلامی تاکید نمود و افزود: انقلاب اسلامی در واقع تحولی است اسلامی که به سمت ظهور در حرکت است. مقام معظم رهبری مبنا را در رابطه با انقلاب اسلامی ترسیم نمودند که عبارتند از: انقلاب سازی اسلامی، نظام سازی اسلامی ،دولت سازی اسلامی، جامعه سازی اسلامی و نیز تمدن نوین اسلامی، که شناخت و تبیین هرکدام از این مبانی و تلاش در راستای تحقق آنها از اهمیت فراوانی برخورداراست.