“به گزارش معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی الزهراء(س) گرگان حجت‌الاسلام علیزاده موسوی در مدرسه پائیزه عقل در اندیشه اسلامی به بحث پیرامون عقل در مذاهب اسلامی در تاریخ 19 مهر 1402 پرداخت.
در ابتدای این نشست علمی گفت: داستان عقل داستان دیرپایی است که به سال های اولیه جهان اسلام بر می گردد.
وی با بیان اینکه، اولین عامل ایجاد انشقاق و شکاف، ایمان و کفر بوده است، افزود: دومین عامل، مساله عقل و دامنه آنها به عنوان روش و منبع مطرح است.
حجت‌الاسلام علیزاده موسوی با بیان اینکه، رویکرد روش شناختی بر رویکرد منبع شناسی هم تاثیرگذار است، اظهار کرد: این رویکرد بعد ازجریان معتزله کنار زده می شود و در راستای آن اندیشه حدیث رشد می کند وجا می افتد.
وی گفـت: واژه عقل و مشتقات آن 49 بار در آیات قرآن آمده است و امروز مهمترین مساله این دوران مساله حدوث و قدم قرآن است که تابع ای از مسائل عقل و نهی است.
حجت‌الاسلام علیزاده موسوی بیان کرد: در قرن دوم و سوم فضا فضای نقل گرایانه است و به نقلی مراجعه می شود که در حوزه افراطی به نقل و انزوایی که عقل پیدا می کند.
وی با اشاره به جریان های ماتریدی، اشعری و ابوجعفری، اظهار کرد: امروز در حوزه عقل نیاز به فعالیت بیشتری داریم و اگر امروز می خواهیم به جنگ غرب و دنیای غرب برویم نیازمند این است که دوباره به رویکرد عقل بر اساس حوزه نقل مراجعه نماییم.
حجت‌الاسلام علیزاده موسوی تاکید کرد: امروز برای مقابله با آفت ها نگاه معتدل را داشته باشیم.
سید ظهیر مسیلینی استاد دانشگاه جامعه المصطفی گلستان نیز در این نشست علمی گفت:
مردم استان گلستان سابقه تاریخی در حوزه عقل گرایی دارند و به عنوان نقطه وحدت قابل توجه است.
وی با اشاره به اینکه، زمینه های وحدت و همکاری در بین مردم گلستان وجود دارد و فراهم است، خاطرنشان کرد: مساله عقل از نگاه های متفاوتی همچون عقل عرفانی، فطری، قدسی، وحیانی، نظری و عملی مورد بحث و توجه می باشد که آنچه مهم است بکارگیری و استفاده عقل است نه اینکه صرف عقل داشتن مهم باشد.
استاد دانشگاه جامعه المصطفی گلستان بیان کرد: در آیات قرآن موضوع عقل یا مشتقات عقل با فعل انسان بودن، بیان شده است و قرآن کریم 300 بار انسان را به تدبر و تعقل دعوت کرده است.
سید ظهیر مسیلینی همچنین بیان کرد: در روایات اسلامی و روایات اهل سنت و تشیع به مساله عقل اشاره شده است و همچنین در روایات تشیع و تسنن عقل مورد اقدام و جایگاه والایی دارد.
وی با بیان اینکه، عقل، انسان را به سعادت دنیوی و اخروی می رساند، تصریح کرد: عقل مساله ای برای شناخت حق و باطل است و کارکرد عقل در آیات نبوی جایگاه والایی دارد.
استاد دانشگاه جامعه المصطفی گلستان در ادامه گفت: مساله عقل همچنین به عنوان منبعی برای مسائل و حوزه های اعتقادی است و اینکه عقل برخی امور را درک، استخراج و تبیین می کند.
سید ظهیر مسیلینی با بیان اینکه، امروز می بایستی در حوزه های علمیه کلام و مبانی ماتریدی را احیاء کنیم، گفت: بررسی و توجه به نکات وحدت بخش تاثیر گذار خواهد بود.
آخوند احمد قربان‌پور مدیر حوزه و امام جمعه فراغی نیز در ادامه این نشست علمی گفت:
مساله عقل در زاویه های مختلف و کتاب های مختلف ماتریدی وجود دارد.
وی با بیان اینکه، تاثیرات عقل از منظر کلام ماتریدی در طلاب اهل سنت وجود دارد، افزود: تا بهره گیری از عقل و عقلانیت نباشد، دین و دیانت هم نخواهد بود.
آخوند قربان‌پور با بیان اینکه، هنگام اظهار نظر، دلایل مختلف عقل حکم می کنند، بیان کرد: عقل ابزار است و حاکم مطلق نیست و مساله عقل در ایمان یکی از اسباب دانش است.
وی همچنین بیان کرد: خبر صادق را هم عقل مشخص می کند، بیان کرد: موضوع عقل در احکام، ابزار معرفت شناختی ذاتی است و کسی که منطق ندارد علمش اعتبار ندارد، چون عقل به علم اعتبار می دهد.