محقق:  مریم علیجانی

علامه سید مرتضی عسکری(ره)، (پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث شناس) در سال 1284در سامرا متولد شد، ‌چرخ‌ روزگار، در اوان‌ كودكی، گَرد یتیمی‌ بر چهره‌اش‌ نشاند. دوران‌ جوانی‌اش‌ در كتابخانه‌ی‌ جدش‌ - كه‌ وكیل‌ میرزای‌ شیرازی‌ بود - در میان‌ انبوه‌ كتب، سپری‌ شد. در دَه‌ سالگی، او را  به‌ مدرسه‌ی‌ علوم‌ دینی‌سامرا فرستادند.

ایشان  مقدمات و بخشی از سطوح دروس دینی را در آنجا آموخت، از آن پس در سال1310 به قم آمد    درحالی که حوزه علمیه تحت فشار شدید دولت نظامی رضاخان قرار داشت.

علامه از دروس شرح لمعه و رسائل و مکاسب و کلام آیت‌الله نجفی مرعشی ، آیت‌الله شیخ محمد‌حسین شریعتمدار ساوجی و حضرت امام رضوان‌الله علیهم استفاده کرد؛ اما تنها به تعلم بخشی از کفایه توفیق یافت.ایشان سپس از قم به نجف ‌رفت و در نجف در درس‌های آیت‌الله حکیم شرکت کرد.

فعالیتهای فرهنگی علامه عسکری

مرحوم علامه عسکری در فعالیت‌های سیاسی آن زمان عراق شرکت کرد و همزمان چند دانشکده و بیمارستان و مؤسسه خیریه در عراق تاسیس ‌کرد. ایشان همچنین در تبادل استاد میان این دانشکده‌ها و الازهر مصر نقش مهمی را ایفا می‌کرد. اکثر افرادی که اکنون مسئولان عراق هستند، شاگردان مرحوم علامه عسگری و فارغ‌التحصیل دانشکده اصول دین وی هستند.

علامه عسکری(ره) تا زمان حکومت صدام در عراق بود و وقتی صدام درپی دستگیری ایشان بود، وی از عراق به ایران ‌آمد، در ایران هم سه دانشکده اصول دین در تهران، قم و دزفول، بنیان نهاد.وی بیش از پنجاه کتاب نوشت، این کتاب‌ها تاثیر بسیار زیادی بر مسلمانان گذاشت و بعضی از کتاب‌های ایشان در شیعه شدن بسیاری نقش مهمی را ایفا کرد، از سوی دیگر علامه عسگری مناظرات بسیاری در کشورهای مختلف داشت و معمولا در تمامی مناظرات موفق بود ، مناظرات علامه عسگری با علمای یهود بسیار معروف است. علامه عسگری از جمله بزرگانی بود كه مستقيما باب‎ ‎گفت‌وگو با تندروها، خصوصاً وهابيون را گشود و با ‏سردمداران بزرگ وهابی همچون «بن باز» به‎ ‎بحث و گفت‌وگو نشست، وی كه از اعتدال‌روی گسترده‌ای برخوردار بود، در‎ ‎گفت‌وگو با دگرانديشان از هر گونه اهانت و تحقير ‏خودداری كرد و آن را ناشايست‎ ‎می‌دانست. ‎

تاسیس موسسه علامه عسگری

موسسه علامه عسکری(ره) در سال 1384 و در زمان حیات آن بزرگوار تاسیس شد تا به امور علامه رسیدگی شود، پس از وفات ایشان این موسسه به فعالیتش را ادامه داد تا به شناساندن علامه به جوانان و بالاخص اصحاب دانشگاهی کشور همت گمارد.

تربیت محقق نیز از جمله فعالیت‌های موسسه علامه عسکری(ره) است، توافق‌نامه سه جانبه‌ای میان دانشگاه “مک گیل” کانادا، “بنیاد قرآن” و “موسسه علامه عسکری” به امضا رسیده که کلاس‌های تربیت محقق را با نظارت وتدریس علامه دکتر مهدی محقق برگزار می شود، تابه این وسیله  تجارب ناب و علوم شفاهی علامه محقق به دانشگاهیان و جوانان انتقال داده شود.

آثار علامه عسکری

‌علاّمه‌ سیّد مرتضی‌ عسكری، دارای‌ تألیفات‌ فراوانی‌ به‌ زبان‌های‌ عربی‌ و فارسی‌ است.آثار ایشان در كشورهای‌ عربی، بخصوص‌ در كشور مصر. منتشر و مورد استقبال‌ اسلام‌ پژوهان‌ قرار گرفته‌ است. برخی‌ از آثار علامه، به‌ زبان‌ انگلیسی‌ نیز ترجمه‌ شده‌ است.  او افزون‌ بر بررسی‌ كتب‌ شیعه، احادیث‌ و روایات‌ اهل‌ سنّت‌ را نیز مورد بررسی‌ قرار داده، به‌ گونه‌ای‌ كه‌ این‌ آثار، مرجع‌ و منبعی‌ قابل‌ اعتماد برای‌ آنان‌ به‌ شمار می‌رود. كوشش‌های‌ علامه‌ی‌ عسكری‌ برای‌ مصون‌ ماندن‌ اسلام‌ از تحریف، مورد تقدیر هر دو مكتب‌ قرار گرفته‌ است.              مهم‌ترین ویژگی آثار علامه عسکری(ره) در این است که همه آثارشان را با استفاده از منابع اهل سنت نوشته است.  ‌برخی‌ از كتاب‌های‌ ایشان، به‌ شرح‌ زیر است:

عقاید اسلام‌ در قرآن‌ كریم؛ ‌نقش‌ عایشه‌ در تاریخ‌ اسلام؛ مصحف‌ در روایات‌ و اخبار؛ امامان‌ این‌ امت‌ دوازده‌ نفرند؛ گریه‌ بر میّت‌ از سنت‌های‌ رسول‌ خدا(صلّی‌اللّهُ علیه‌وآله‌وسلّم) است؛ بداء یا محو و اثبات‌ الهی؛ آیه‌ی‌ تطهیر در كتب‌ دو مكتب؛‌ عصمت‌ انبیاء و رسولان؛ ازدواج‌ موقت‌ در اسلام؛ آخرین‌ نماز پیامبر(ص)؛‌ صفات‌ خداوند جلیل‌ در مكتب؛ ادیان‌ آسمانی‌ و مسئله‌ی‌ تحریف؛ سقیفه؛ معالم‌ المدرستین؛ بزرگداشت‌ یاد انبیاء؛ عدالت‌ صحابه؛ عبداللّه‌ بن‌ سباء و دیگر افسانه‌های‌ تاریخی؛ حكم‌ بازسازی‌ قبور انبیا و اولیا و عبادت‌ در آن‌ها؛ جبر و تفویض‌ و اختیار و قضا و قدر؛ نقش‌ ائمه‌ در احیای‌ دین؛ صد و پنجاه‌ صحابی‌ ساختگی(در این کتاب علامه عسکری(ره) 150 نفر از صحابه ساختگی پیامبر را معرفی کرد.)

کتاب «القرآن الکریم و روایات المدرستین» از جمله آثارقرآنی ایشان است،هدف ایشان از نوشتن این کتاب در سه جلد، تبیین چگونگی معرفی قرآن در مکتب اهل بیت و در مکتب اهل سنت و بررسی تفاوت‌هایشان در این زمینه است.

شاخصه های علامه عسکری

از جمله ويژگی‌های بارز علامه عسگری روحيه‎ ‎خرافه‌زدايی از دين بود كه در اين راه كوشش‌های ‏گسترده‌ای كرد، وی از جمله كسانی بود ‏كه قمه‌زنی را رفتاری‎ ‎خارج از اسلام عنوان و در راه تبيين اين موضع كوشش كرد. ‎

علامه عسگری هم مرزدار حریم اهل بیت علیهم السلام بود و هم نگاهی تقریبی داشت، که جامع این موضوع کمتر در شخصیتی یافت می‌شود.

محور فعالیت علامه در پاسخگویی به شبهات به این شکل بود که جواب را براساس معتقدات و دیدگاه‌های اهل سنت، پاسخ می‌گفتند.در واقع دل‌مشغولی ایشان شفاف سازی تشیع بوده است.

از خصوصیات اخلاقی ایشان تواضع بود و هرگز به نام و نشان و مال و ثروت وابستگی نداشت، علامه عسکری برای هیچ کدام از کتاب‌هایش حق‌التالیف نگرفت و می‌گفت هر کسی که دوست دارد می‌تواند کتاب‌هایم را منتشر کند و از حقوق مادی آن استفاده کند.

 وفات علامه عسکری

علامه سيد‌مرتضي عسكري پس از تحمل رنج حاصل از بيماري كليوي در 25 شهريور سال 86 به علت ايست قلبي در سن 94 سالگي دعوت حق را لبيك گفت و در جوار حرم كريمه اهل بيت حضرت معصومه (سلام‌الله عليها) به خاك سپرده شد.

  « اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمهً لایسدّها شیءٍ »

در قسمتي از پيام حضرت آيت‌الله خامنه‌اي رهبر معظم انقلاب اسلامي كه به مناسبت در گذشت اين عالم رباني صادر شد، آمده است: اين عالم بزرگوار و سختكوش دهها سال از عمر با بركت خود را در راه پژوهش در كلام و تاريخ و حديث صرف كرد و محصول مبارك آن تاليفات و مقالاتي است كه در گستره جهان اسلام با استقبال و تحسين رو به رو شده است و در ترويج مكتب اهل بيت عليهم‌السلام موفقيت‌هاي ارزشمندي به دست آورده است. روحش شاد  و یادش گرامی باد.

منابع :

1. https://fa.wikipedia.org/wiki/

2. https://article.tebyan.net

3.fa.wikishia.net/view

4. https://www.farsnews.com/

5. http://www.iqna.ir/fa/news/1582794/