به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهرا «سلام الله علیها» گرگان نشست علمی با عنوان بررسی «هبه از منظر فقه» در تاریخ1401/4/12  برگزار گردید.

در ابتدای این نشست خانم جندقی از طلاب سطح سه این مدرسه به بیان حکم ممنوعیت رجوع از هبه خویشاوندان در فقه پرداخته و گفت: خانواده یکی از بنیان های مهم اجتماعی محسوب می‌شود و دین اسلام بر استحکام آن تاکید ورزیده و اهمیت آن را در حیطه احکام از جمله احکام زکات بر خویشاوندان و صدقه به آنان و… اشاره کرد.

ایشان هبه را عقد جایز دانسته اما هبه به خویشاوندان را لازم دانست.

 وی در ادامه بیان کرد: در تعاریف واژه های رحم و قرابت و نسب اختلاف چشمگیر نیست آنچه مورد اختلاف است تعیین مصداق واژه های آن است.

 خانم جندقی از نظر شیخ طوسی تشخیص مصادیق رحم را بر عهده عرف دانسته و آن را به سه دسته تقسیم کرده و گفت: ارحام به سه دسته ابوین، فرزندان و خویشاوندان تقسیم می شوند و در مورد ابوین و فرزندان اجماع فقها بر ممنوعیت رجوع از هبه می‌باشد. اختلاف در سایر خویشاوندان است که متقدمین رجوع هبه از سایرین را جایز می دانند.

 طلبه سطح سه این مدرسه فلسفه ممنوعیت رجوع از هبه را این دانست: که هبه موجب استحکام خانواده می‌شود و رجوع از هبه موجب کینه و کدورت می‌شود.

 وی در پایان گفت: از نظر قانون هبه ابوین و فرزندان ممنوعیت رجوع از هبه می باشد اما در سایر خویشاوندان جواز رجوع می باشد و رجوع به هدایای بین همسران نیز جایز شمرده شده است.

در ادامه خانم سقایی به حکم هبه طلب پرداخته و گفت: دو نظر در این رابطه وجود دارد عده ای که مخالف با هبه طلب هستند معتقدند چون هبه عقد است نیاز به تملیک دارد، بنابراین تملیک مالی که در ذمه شخص است امر لغو و بی اثر است.

 ایشان در ادامه به دلیل دوم برای مخالفت با هبه طلب پرداخته و گفت: هبه عقد است و نیاز به عقد دارد در حالیکه دین امر اعتباری است و قابل اقباض نیست.

 وی در ادامه نظر دوم را قول افرادی دانست که قائل به صحت هبه هستند و در بیان دلیل آنان گفت: چون هبه عقد است و در عقد قبول طرف مقابل شرط است و امتنان و سنگینی برای بدهکار به همراه ندارد و اگر قبض صورت بگیرد هبه صحیح تر می باشد.

خانم سقایی در پایان گفت: طلبی که طلبکار از مدیون یا بدهکار دارد حق مالی اوست و می‌تواند با ابراء وجه، انتقال دین و یا هبه طلب در آن تصرف کند.