به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه تخصصی الزهراء(س) گرگان، خانم فاطمه احمدی در مراسم دهه آخر صفر که با حضور بانوان در تاریخ1404/05/24  برگزار شد، به تبیین جایگاه رفیع «عفو و گذشت» در آموزه‌های دینی پرداخته و عفو را نه تنها یک صفت اخلاقی والا، بلکه به عنوان «مهمترین نوع انفاق» معرفی کرد.
وی با اشاره به اینکه صفت«عفو» حدود ۳۴ مرتبه در قرآن کریم به کار رفته است، به بررسی معنای این کلمه پرداخت و گفت: «عفو» به معنای «قصد گرفتن چیزی» بوده، اما به تدریج و با کثرت استعمال به معنای «بخشیدن و چشم‌پوشی کردن» به کار رفته است.
استاد مدرسه علمیه تخصصی الزهرا(سلام‌الله‌علیها) گرگان در ادامه به تفاوت «عفو» و «صفح» پرداخت و «صفح» را به معنای گذشت همراه با روی خوش و رضایت قلبی معرفی کرد.
خانم احمدی تأکید کرد: اگرچه عفو به معنای بخشش است اما ممکن است همراه با دلخوری باشد، در حالی که «صفح» علاوه بر بخشش، شامل روی خوش و لبخند رضایت نیز می‌شود که از درجه و مقام بالاتری برخوردار است.
وی در تبیین عفو الهی، به آیه ۲۵ سوره شورا اشاره کرد که خداوند توبه بندگان را می‌پذیرد و خاطرنشان کرد: یک توبه‌‌واقعی سه شرط اصلی دارد که عبارتند از؛ پشیمانی از گناه و خطا، تصمیم بر عدم تکرار گناه، جبران گناه در صورت امکان.
استاد مدرسه علمیه تخصصی الزهراء(س) گرگان در ادامه سخنرانی خود، بر ضرورت الگوگیری از پیامبر اکرم(صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله) و اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم‌السلام) در زمینه «عفو و گذشت» تأکید کرد و این ویژگی را از اساسی‌ترین پایه‌های سعادت فردی و اجتماعی دانست و اظهار داشت: پیاده‌سازی این فضایل در زندگی؛ منجر به افزایش صلح، صفا، محبت و مهرورزی در جامعه خواهد شد.
خانم احمدی در بیان آثار و برکات عفو و گذشت در زندگی فردی و اجتماعی پرداخت و تأکید کرد: پیاده‌سازی این خصائص ابتدا باید از خانواده آغاز شود؛ در روابط با همسر، فرزندان، خواهر و برادر و سپس به سایر افراد جامعه و همسایگان سرایت کند، چنانچه با این رویکرد، جامعه‌ای زیبا، عاری از بدی‌ها و زشتی‌ها شکل خواهد گرفت.

وی به طور خاص به نقش عفو و گذشت در روابط خانوادگی اشاره کرد و گفت: «گاهی از همسر خود دلخور می‌شوید، اما با عفو و گذشت، بدون ایجاد تنش و دعوا، همسرتان متوجه اشتباه او می‌شود و مهر و محبت بین شما افزایش می‌یابد.» که این امر عاملی برای افزایش صلح، صفا و صمیمیت در میان افراد خانواده و تهذیب نفس می‌شود.
استاد حوزه در پایان به آثار عفو و گذشت اشاره کرد و آمرزش گناهان و تقویت ایمان، موجب صفا و صمیمیت، تهذیب نفس، آرامش در خانواده و زمینه‌ساز اصلاح، هدایت و تربیت را از جمله این آثار برشمرد.

آثار گذشت در محیط خانواده

پژوهشگران:فرشته جوادی منش و سمیه اربابی زاد

1- ایجاد آرامش روحی:

زندگی توام با گذشت و اغماض، مایه ایجاد آرامش و آسایش روحی زن و شوهر و اهل خانه است. و در نتیجه باعث طول عمر می شود. رسول خدا (ص) فرمودند: «من کثر عفوه مدفی عمره»؛ کسی که عفوش زیاد باشد، عمرش طولانی شود. (میزان الحکمه، ج2)

2-زدودن کینه

اشتباهات و لغزش هایی که گاهی در محیط خانواده از ناحیه زن یا شوهر صورت می گیرد، مایه ایجاد کدورت و تیرگی  روابط آنها می شود. چنانچه این تیرگی با عفو و گذشت جبران نشود، زمینه ایجاد اختلافات و درگیری های خانوادگی و فروپاشی کانون گرم خانواده می گردد. رسول خدا(ص) می فرماید: «تعافوا تسقط الضغائن بینکم» نسبت به یکدیگر گذشت کنید، تا کینه هایتان برطرف شود. ( کنزالعمال، ج3 : 373)

3- فزونی عزت:

کسانی که از رفتار همسر خویش خرده می گیرند، نه تنها به اصلاح رفتار او موفق نمی شوند، بلکه امکان دارد موجب لجبازی و واکنش منفی او شوند. رسول خدا(ص) می فرماید: «العفو لا یزید العبد الا عزا فاعفوا یعزکم الله» عفو و گذشت، موجب عزت بنده است. بنابراین گذشت کنید تا خدا به شما عزت دهد. (کنزالعمال،ج 3: 373 )

4-طول عمر:

آرامش روحی و روانی که از ناحیه عفو وگذشت نصیب انسان می شود، در سلامت جسمی او تاثیر گذاشته و مایه فزونی عمر او می گردد.

خانواده به عنوان عنصر اساسی جامعه نقش به سزایی در تامین امنیت و آرامش روانی جامعه دارد.

«بی شک اگر عفو وگذشت از محیط خانواده  برچیده شود و هرکس بخواهد در مزاحمت هایی که به حق او می شود، در مقام انتقام جویی برآید؛ محیط خانه مبدل به جهنم سوزانی می شود که هیچ کس در آن امنیت نداشته و به زودی خانواده از هم متلاشی می شود» (عروسی حویزی: 637). کسی که گذشت ندارد همواره منتظر فرصتی است تا انتقام بگیرد و بدین جهت همیشه دارای دغدغه روحی بوده، آرامش از او سلب می شود؛ در حالی که گذشت از اشتباهات همدیگر این دغدغه های روحی را از بین برده و سبب می شود تا همسران در کنار یکدیگر بی هیچ کینه و ناراحتی زندگی کنند و از بهانه جویی هایی بیهوده دوری جویند. (مکارم ج3: 420) .

قرآن کریم می فرماید: ( یا ایها الذین آمنوا انّ من ازواجکم و اولادکم عدواً لکم فاحذروهم و ان تعفوا وتصفحوا و تغفروا فان الله غفورٌ رحیم) (تغابق: 14)

خداوند در این آیه مغفرت و رحمت خویش را از آن کسانی می داند که از خطای همسر و فرزندان خود گذشت می کنند. چنان که پیش تر گفتیم عنوان به معنای پوشاندن و رحمت به معنای تفض و اعطای نعمت است و هرگونه محبت الهی در مورد بندگان را شامل می شود.

قبلاً‌گفته شد که شاید جلوه غفران الهی در خانواده پوشاندن عیوب اعضای آن از دید دیگران باشد و این کار قطعاً آرامش ساز است؛ زیرا هر فردی در معرض خطاست و هرگاه بدانیم که لغزش هایمان با گذشت اعضای خانواده از چشم دیگران پنهان می ماند، دیگر نگران افشای آنها نخواهیم شد. گذشت مهربانانه هرکدام از اعضای خانواده و چشم پوشی همسران از لغزش های همدیگر، تاثیر به سزایی در آسایش اعضای آن دارد و به نظر می رسد این همان جلوه غفران و رحمت خداست که بر آن خانواده سایه افکنده و سبب آرامش خاطر اعضای آن می شود. ( فاخری: 56).