آثار گذشت در محیط خانواده

پژوهشگران:فرشته جوادی منش و سمیه اربابی زاد

1- ایجاد آرامش روحی:

زندگی توام با گذشت و اغماض، مایه ایجاد آرامش و آسایش روحی زن و شوهر و اهل خانه است. و در نتیجه باعث طول عمر می شود. رسول خدا (ص) فرمودند: «من کثر عفوه مدفی عمره»؛ کسی که عفوش زیاد باشد، عمرش طولانی شود. (میزان الحکمه، ج2)

2-زدودن کینه

اشتباهات و لغزش هایی که گاهی در محیط خانواده از ناحیه زن یا شوهر صورت می گیرد، مایه ایجاد کدورت و تیرگی  روابط آنها می شود. چنانچه این تیرگی با عفو و گذشت جبران نشود، زمینه ایجاد اختلافات و درگیری های خانوادگی و فروپاشی کانون گرم خانواده می گردد. رسول خدا(ص) می فرماید: «تعافوا تسقط الضغائن بینکم» نسبت به یکدیگر گذشت کنید، تا کینه هایتان برطرف شود. ( کنزالعمال، ج3 : 373)

3- فزونی عزت:

کسانی که از رفتار همسر خویش خرده می گیرند، نه تنها به اصلاح رفتار او موفق نمی شوند، بلکه امکان دارد موجب لجبازی و واکنش منفی او شوند. رسول خدا(ص) می فرماید: «العفو لا یزید العبد الا عزا فاعفوا یعزکم الله» عفو و گذشت، موجب عزت بنده است. بنابراین گذشت کنید تا خدا به شما عزت دهد. (کنزالعمال،ج 3: 373 )

4-طول عمر:

آرامش روحی و روانی که از ناحیه عفو وگذشت نصیب انسان می شود، در سلامت جسمی او تاثیر گذاشته و مایه فزونی عمر او می گردد.

خانواده به عنوان عنصر اساسی جامعه نقش به سزایی در تامین امنیت و آرامش روانی جامعه دارد.

«بی شک اگر عفو وگذشت از محیط خانواده  برچیده شود و هرکس بخواهد در مزاحمت هایی که به حق او می شود، در مقام انتقام جویی برآید؛ محیط خانه مبدل به جهنم سوزانی می شود که هیچ کس در آن امنیت نداشته و به زودی خانواده از هم متلاشی می شود» (عروسی حویزی: 637). کسی که گذشت ندارد همواره منتظر فرصتی است تا انتقام بگیرد و بدین جهت همیشه دارای دغدغه روحی بوده، آرامش از او سلب می شود؛ در حالی که گذشت از اشتباهات همدیگر این دغدغه های روحی را از بین برده و سبب می شود تا همسران در کنار یکدیگر بی هیچ کینه و ناراحتی زندگی کنند و از بهانه جویی هایی بیهوده دوری جویند. (مکارم ج3: 420) .

قرآن کریم می فرماید: ( یا ایها الذین آمنوا انّ من ازواجکم و اولادکم عدواً لکم فاحذروهم و ان تعفوا وتصفحوا و تغفروا فان الله غفورٌ رحیم) (تغابق: 14)

خداوند در این آیه مغفرت و رحمت خویش را از آن کسانی می داند که از خطای همسر و فرزندان خود گذشت می کنند. چنان که پیش تر گفتیم عنوان به معنای پوشاندن و رحمت به معنای تفض و اعطای نعمت است و هرگونه محبت الهی در مورد بندگان را شامل می شود.

قبلاً‌گفته شد که شاید جلوه غفران الهی در خانواده پوشاندن عیوب اعضای آن از دید دیگران باشد و این کار قطعاً آرامش ساز است؛ زیرا هر فردی در معرض خطاست و هرگاه بدانیم که لغزش هایمان با گذشت اعضای خانواده از چشم دیگران پنهان می ماند، دیگر نگران افشای آنها نخواهیم شد. گذشت مهربانانه هرکدام از اعضای خانواده و چشم پوشی همسران از لغزش های همدیگر، تاثیر به سزایی در آسایش اعضای آن دارد و به نظر می رسد این همان جلوه غفران و رحمت خداست که بر آن خانواده سایه افکنده و سبب آرامش خاطر اعضای آن می شود. ( فاخری: 56).