به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س) گرگان میزگرد علمی در راستای تبیین ابعاد اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) در تاریخ1400/3/12 برگزار گردید. در ابتدا خانم مهدیه محمدی با اشاره به” جایگاه عقل و عقلانیت در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)” بیان کرد: آنچه نظام سياسي يك ملّت را در پرتو تديّنْ، مُتَمدّن کرده و مَدَنيّتِ آن را در ظلّ ديانت تأمين می کند؛ علمِ صائبْ، عقلِ ناصح و عمل صالح است.
وی افزود: متون قدسي اسلام، جامعه نظام‌مند را جامعه ای می داند که دارای رهبر و رهرواني است كه با هم در مسیر صراط مستقيم در حرکت هستند و صراط همگان؛ دين خدا و سِراجِ آنان عقلِ آنان است.
استاد حوزه، با استناد به آیاتی از قرآن کریم پیرامون اهمیت علم و عقل گفت: براساس آیه هشت از سوره مبارکه حج” برخي از مردم درباره خداوند بدون علم و بهره مندی از هدايت عقلي يا نقلي، گفتگو و جدال دارند و بدون اعتنا به اهميّت مطلب سَرْخَمْ کرده و متبوع و مُطاع ديگران مي‌شوند تا مردم را از راه خدا گمراه كنند، براي چنين اشخاصی رسوايي دنيا و عذابسوزنده قیامت خواهد بود".
محمدی خاطرنشان کرد: به خردگرايي در تعاليم ديني بسيار تأكيد شده است، زيرا عقلانيت، عامل كمالِ نفس، تحكيم امور، سرچشمه خيرات و نيكي‌ها، اصلاح همه امور، برترين هادي و راهنما و بهترين عامل براي اجتناب از بدي‌هااست و احساسات غير منطقي و عواطف خلاف عقلي به شدت نكوهيده است.
وی خاطرنشان کرد: عنوان جاهليت در مواردي از قرآن كريم سهمي از ترغيب به مَدَنيّت و عقلانيّت را به همراه دارد، البته صدر و ساقه قرآن و سيره حضرت ختمي نبوّت(صلي الله عليه و آله و سلم) و سنّت عترت اطهار(عليهم‌السلام) مشحون از مَدْح عقل از يك سو و گفتار، رفتار، كردار، نوشتار و ديدار عاقلانه از سوي ديگر است و نيازي به استمداد از طرد جاهليت و ذكر مدنيّت و مؤيّدهاي ديگر نيست.
طلبه سطح چهار مرکز تخصصی الزهرا(س) گرگان مطرح کرد: منشأ اينگونه از رهنمودهاي سودمند قرآني” عقلمداري اسلام و نشر عقلانيت در زندگي است” و از اينجا مشخص می شود که تكفير پيروان اهلبيت عصمت و طهارت(عليهم‌السلام) به صرف تهمتهاي ناروا بر خلاف دستور صريح قرآن است كه تبيّن، تثَبّت، پژوهش و روشن شدن را قبل از اقدام به عمل مهم و لازم كرده است.
محمدی، به بیان اقسام جاهلیت پرداخت و آن را اعم از باور جاهلي، رفتار جاهلي، تعصّب جاهلي، حكم و قضاي جاهلي برشمرد و توضیح داد: جهل مقابل عقل و جاهلیت مقابل عقلانیت است، قرآن كريم در مبارزه با جهل و جاهلیت گاهي از” باور جاهلي” دونهمتان در مقابل اعتقاد حق خبر داده و بیان می کند: “يَظُنّونَ بِاللهِ غَيرَ الحَقِ ظَنَّ الجاهِلِيَّة ” و گاهی از رفتار جاهلي، نهی و از وجود تعصّب جاهلي در قلب كافران آگاه ميسازد.
طلبه پژوهشگر این مدرسه گفت: وجود مبارك فاطمه زهرا(س) در خطبه معروف فدكيه براي استرداد فدك و حمايت از ولايت اميرمؤمنان(ع) به آيه هشت از سوره مبارکه حج استشهاد فرمود که اين استشهاد نشان ميدهد” اگر كسي در فضاي جامعه اسلامي زندگي كرده و داعيه حكومت اسلامي نيز داشته باشد، ولي حكم او را اهل بيت(عليهم‌السلام) نپذيرند، داوري او، حكم جاهليت خواهد بود".
مسئول نظارت و بازرسی حوزه علمیه خواهران، با تاکید بر این که” امام خمینی(ره) مصداق بارز عقل نظری و عقل عملی بودند” تاکید کرد: در عقل نظری؛ امام، امتِ ادراك و انديشه و در عقل عملی؛ امام، اُمتِ اراده و انگيزه است.
محمدی تصریح کرد: اگر اين دو امام نسبت به امّت خود احاطه و امارت داشته و رهبري آنها را كاملاً در اختيار داشته و با يكديگر نيز هماهنگ باشند، محور اساسي نياز بشر شناخته شده، مبدأ دانا و تواناي مطلق رفع آن حاجتها معلوم ميگردد و نیز ايمان به وجود، وحدت و حضور مستمر او در تدبير همهجانبه حاصل ميشود.
وی به مصادیق عقلانیت امام راحل(ره) اشاره کرد و گفت: قيام در راه حق، اولین مصداق عقلانیت امام(ره) است که از كامل‌ترين ويژگي‌هاي بشري، قيام به معناي حركات و افعال انساني در مسير هدايت و رضاي الهي است.
عضو مرکز پژوهش های اسلامی الزهرا(س) گرگان، استقلال فکری، عملی و انجام عمل احسن را از دیگر مصادیق عقلانیت امام خمینی(ره) برشمرد و تشریح کرد: عمل اَحسن، عمل عاقلانه‌اي است كه در مسير طاعت الهي و با رفتار بر پايه عقلانيت و براي رضا و خشنودي حق انجام می شود.
در ادامه خانم حسینی طلبه سطح 4 این مدرسه در بحث از وجوب حفظ نظام در اندیشه سیاسی حضرت امام(ره) به بیان معانی حفظ نظام پرداخت و آن را اعم از نظم و سامان دادن زندگی انسان و نیز نگهداری حاکمیت اسلامی و جلوگیری از خدشه دشمنان برشمرد.
وی افزود: مراد از وجوب نظام در اینجا همان نگهداری حاکمیت اسلامی و جلوگیری از خدشه دار شدن آن به دست دشمنان داخلی و خارجی است که می توان از آن به” حفظ بیضه اسلام” نام برد.
طلبه پژوهشگر سطح چهار مرکز تخصصی الزهرا(س) گرگان، کاربرد حفظ نظام به معنای حکومت را مربوط به فقهای معاصر از جمله امام خمینی(ره) دانست و ادامه داد: در اندیشه حضرت امام(ره) تحولی که در مفهوم حفظ نظام آمده به نوعی موجب ارتقای این مفهوم شده نه اینکه حفظ نظام اجتماعی را نادیده گرفته باشد، چراکه امام راحل، حفظ نظام را گسترش داده و آن را به نظام سیاسی تسری داده است.
حسینی، اولین پیامد تحول در مفهوم حفظ نظام را تشکیل حکومت و جمهوری اسلامی از سوی حضرت امام(ره) عنوان کرد و گفت: حضرت امام(ره) به این نتیجه رسید که که برای حفظ نظام اجتماعی، تاسیس نظام سیاسی ضروری است.
وی، با اشاره به اینکه حفظ، بقاء و استمرار نظام مطلوب و اختلال در آن مبغوض شارع است توضیح داد: از دیدگاه حضرت امام(ره) سیاست جزء غیر قابل انفکاک دین است و دین بدون سیاست از دید ایشان، دین محسوب نمی شود، همچنین حکومت را اصولی چون توحید، معاد، نبوت، عدل و امامت هدایت می کند ولی این اصول جهت اجرا و پیاده شدن نیاز به سیاست و حکومت دارند چراکه دین بدون سیاست و حکومن شانیت اجرا ندارد.
عضو مرکز پژوهشهای اسلامی الزهرا(س) گرگان خاطرنشان کرد: در اندیشه حضرت امام(ره) از جمله فلسفه های تشکیل حکومت، جلوگیری از هرج و مرج در حفظ نظام اسلامی است، امام خمینی(ره) اهمیت حفظ ثغور اسلام را تکلیف شرعی و بالاترین فرائض دانسته و در این مورد ضمن اشاره به حرمت جان مومن، حفظ شریعت اسلامی را از آن هم بالاتر می داند.
حسینی تاکید کرد: اهمیت جمهوری اسلامی در نگاه حضرت امام(ره) در حدی است که آن را از جان امام معصوم(ع) نیز ارجح می داند و آن را از وظایف مهم و اساسی انبیاء و معصومین(علیهم السلام) می داند، چون معتقد است حکومت اسلامی یعنی برقرای حق و دین مبین اسلام که هدف آن تربیت انسان در راستای رسیدن به سعادت اخروی است، در این زمینه قیام عاشورا و حرکت امام حسین(ع) بهترین و گویاترین مصداق این امر است.
وی توضیح داد: حضرت امام(ره) حفظ اسلام را به عنوان ام القرای جهان اسلام برای حفظ مکتب اسلام ضروری می داند، لذا اگر در این امور سهل انگاری و کوتاهی صورت گیرد، خیانت به اسلام و مسلمین است.
طلبه پژوهشگر این مدرسه، در پاسخ به این سوال که” کیفیت وجوب حفظ نظام سیاسی چگونه است” بیان کرد: در اندیشه حضرت امام(ره) حفظ نظام سیاسی مشروط و مقید به شروطی است بطوری که از دیدگاه ایشان، حفظ نظام سیاسی توجیه گر معصیت و گناه نیست چراکه رواج این امور موجب سقوط نظام و شکست اسلام است نه بقای آن.
حسینی متذکر شد: فلسفه قیام امام خمینی(ره) در تشکیل حکومت دینی؛ مبارزه با ظلم، بسط عدالت، ترویج فضایل احکامی و اجرای احکام نورانی اسلام بوده و تجاوز از موازین شرعی و اخلاقی و ارتکاب ظلم و معصیت به هر عنوان و از سوی هر ارگان و نهادی در تضاد به نهضت امام راحل است و ملاک در همه امور، قانون است و تخلف از قانون گناه و جرم محسوب می شود.
وی با استناد به کلام امام خمینی(ره) خطاب به حوزه های علمیه تاکید کرد: پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی و مبارزه با آفت ها و خطرها مهمترین وظیفه روحانیت است و همانگونه که پیش از انقلاب اسلامی در همه صحنه ها حضور داشتند، اکنون نیز باید در صحنه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی حضور داشته باشند.
عضو مرکز پژوهش های اسلامی الزهرا(س) گرگان در پایان بار دیگر بر اهمیت رسالت حوزه های علمیه تاکید و اذعان کرد: در نگاه امام خمینی(ره) ” حوزهها و روحانيت بايد نبض تفكر و نياز آينده جامعه را هميشه در دست خود داشته باشند و همواره چند قدم جلوتر از حوادث، مهياي عكس العمل مناسب باشند".
در ادامه خانم علیمحمدی طلبه سطح چهار مرکز تخصصی الزهرا(س) گرگان به بحث پیرامون” قانون پذیری در اندیشه حضرت امام(ره) “پرداخت و اجرای قانون الهی و حداکثری را مطلوب اسلام و قابل اجرا دانست.
وی افزود: از دیدگاه امام خمینی(ره) “حکومت هایی که قبلاً ایجاد شده، حکومتی غیر الهی و بشری و براساس عقل بشریت صورت گرفت اما هدف انقلاب، اجرای حکومتی الهی، مطابق با قانون الهی است که هیچ گرایشی به شرق و غرب ندارد “.
عضو مرکز پژوهش های اسلامی الزهرا(س) گرگان ادامه داد: از دیدگاه حضرت امام(ره) “قانون باید صراحت داشته و روشن باشد و مورد تفسیر غلط قرار نگیرد ” همچنین می فرمایند: “حکومت اسلام، حکومت قانون است، قانون قرآن و سنت، حکومت نیز تابع قانون است، پیامبر اکرم(ص) و امیرمومنان(ع) تابع قانون هستند.
علی محمدی خاطرنشان کرد: امام خمینی(ره) قانون گرایی و احترام و خضوع در مقابل قانون را به عنوان یک نکته بسیار مهم بیان می کنند و می فرمایند: “در کشوری که قانون حکومت نکند، خصوصاً کشوری که قانون آن قانون اسلام باشد، این کشور اسلامی نیست و نمی توان گفت که در این کشور حکومت اسلامی تشکیل شده است “.
وی با اشاره به این مطلب که” اختلاف از قانون شکنی ها ایجاد می شود” اضافه کرد: از دیدگاه حضرت امام(ره) “قانون برای آرامش، تهذیب و مصالح ملت است و باید حتما مراعات شود “.
پژوهشگر این مدرسه اذعان کرد: تاکید امام(ره) براین بود که” شماها باید خودتان را تطبیق بدهید با قانون، نه قانون خودش را با شما تطبیق بدهد، اگر قانون بنا باشد که خودش را تطبیق بدهد با یک گروه، تطبیق بدهد با یک جمعیت، تطبیق بدهد با یک شخص، این قانون نیست".
علی محمدی تصریح کرد: در نگاه حضرت امام(ره) “قانون در رأس همه واقع شده و همه افراد هر کشوری باید خودشان را با آن تطبیق بدهند، اگر قانون بر خلاف خودشان هم حکمی کرد، باید خودشان را در مقابل قانون تسلیم کنند، آن وقت است که کشور، کشور قانون میشود “.
وی تبیین کرد: حضرت امام(ره) آزادی را در حد قانون قبول داشتند و می فرمودند: “در هر مملکتی، آزادی باید در حد قانون باشد و ما فقط یک حکومت، یک قانون و یک کشور نداریم، کشورها مختلف است و همه قانون دارند، اگر آزادی دارند، برطبق همان قانون خودشان است “.
عضو مرکز پژوهش های اسلامی الزهراء(س) گرگان، در پایان در بحث از حدود ضرورت پایبندی به قانون با استناد به بیانات حضرت امام(ره) “حدود هر چیزی را در قانون، مشخص می داند ” امام بر این اعتقاد بودند که” همه باید مقید به قانون بوده و قانون را بپذیرند ولو برخلاف رای شما باشد".
