تربیت اخلاقی در سوره ی لقمان

تربیت اخلاقی را می توان مجموعه ای از اقدامات و فعالیت هایی دانست که مربی به منظور آشنا کردن متربی با اصول و ارزش های اخلاقی و پرورش گرایش ها و فضیلت های اخلاقی در متربی، انجام می دهد. بدیهی است که اقدامات و فعالیت های متربی در تربیت اخلاقی در صورتی همراه با موفقیت خواهد بود که سنجیده و حساب شده باشد.چنانکه خداوند در قرآن سوگند به نفس انسانی می دهد و پس از بیان این مطلب که باید و نباید و شایست و ناشایست را به نفس انسانی الهام کرده، می فرماید:” قَد أَفلَحَ مَن زَکَّئها*وَ قَد خابَ مَن دَسَّئها؛کسی که نفس را از آلودگی ها پاک کرد، رستگار شد و کسی که آن را آلوده کرد، زیان دید.1.تربیت اخلاقی دارای شیوه های متعدد ومتنوعی می باشد که لقمان حکیم به خوبی از آن ها استفاده کرده است که در این قسمت مقاله به بخشی از این شیوه­ها اشاره می­نماییم:

1- محبت

یکی از شیوه های تربیت،محبت نمودن به متربی است.روش های تربیتی، که برای تربیت فرزند کاربرد بسیاری دارد، برقراری روابط مناسب با فرزند بر اساس محبت می باشد.منظور از محبت، ایجاد شرایطی است که درآن محبت واقعی ومعقولی نثارفرزندگردد تا معضل بی تفاوتی نسبت به اووسهل انگاری درتربیت حل شود.هیچ روشی چون روش محبت در تربیت آدمی مؤثر نیست و مفیدترین روشهای تربیت به نیروی محبت کارآیی پیدا می کنند. نیروی محبت از نظر تربیتی نیرویی عظیم و کارساز است و بهترین تربیت آن است که بدین روش تحقق یابد. خدای سبحان پیامبر گرامی اش را به روش محبت آراسته بود و آن حضرت با چنین روشی در تربیت مردمان توفیق یافت.( فَبِما رَحمَهٍ مِن اللهِ لِنتَ لَهُم وَ لو کَنتَ فَظًّا غَلیظَ القَلبِ لَانفَضُّوا مِن حَولِکَ فَاعفُ عَنهُم وَ استَغفِر لَهُم؛2 همچنین در سیره ی آن حضرت می خوانیم که مهر و محبت پیامبر به کودکان سبب شد مرد یهودی تحت تأثیر این محبت قرار گرفته، و به اسلام ایمان بیاورد.3اموری مانند بغل کردن، لبخند زدن، وقت گذاشتن و گوش دادن به حرف دل فرزندان و بی اعتنایی نکردن به عشق و علاقه و….، نمونه هایی از اعلام محبت است.4.لقمان برای نفوذ در عمق جان فرزند و به دست آوردن اعتماد وی ،از واژه ی زیبا وتأثیرگذار  «یَا بُنَیَّ» استفاده می کند.«بُنَیَّ» اسم مصغر «ابن» برای تفقد و دلجویی و اظهارمحبت در سوره ی لقمان آمده است.این واژه در زبان عرب، یعنی فرزند عزیز و دلبندم که بیان کننده ی نهایت عطوفت و مهربانی می باشد.  در منشور تربیتی لقمان به فرزندش به این نتیجه می رسیم که استواری شخصیت و سلامت رفتار آدمی تا اندازه ی زیاد به محبت بستگی دارد که در زندگی می بیند.

2-شکیبایی در برابر سخنی ها

انسان در همه ی مراحل زندگی نیازمند صبر و شکیبایی است. منظور از«صبر و شکیبایی»همان استقامت در برابر مشکلات و حوادث گوناگون است که نقطه مقابل آن «جَزَع »،بی تابی، از دست دادن مقاومت و تسلیم شدن در برابر مشکلات است. صبر و شکیبایی پیامبر اسلام(ص) در مقابل کفار و مشرکین اسباب پیروزی او را فراهم ساخت..خداوند بزرگ در آیات زیادی از قرآن، سخن از صبر و صابران به میان آورده است و اهمیت شکیبایی را به بندگان گوشزد کرده است ” واصبِروا اِنَّ اللهَ معَ الصّابِرینَ؛5 در منشور تربیتی لقمان آموزش شکیبایی در برابر دشواریها مورد توجه قرار گرفته است.

تربیت عبادی در سوره ی لقمان

بحث تربيت عبادي يكي از مهم‌ترين مسائل در محافل علمي و آموزشي در جامعة ديني است، كه توجه بسياري از پدران و مادران دين‌مدار و مربيان متعهّد و دل‌سوز را به خود جلب كرده است. از سوي ديگر، تربيت عبادي دنباله و مكمّل تربيت اعتقادي است و تربيت اعتقادي بدون آن بار ارزشي ندارد؛ زيرا لازمة شناخت يك دين، عمل به آموزه‌هاي آن است.

 اقامه ی نماز

در اهمیت نماز همین بس که ستون دین و نخستین فریضه ی الهی است و نخستین چیزی است که از عمل فرزند آدم رسیدگی می شود. اگر صحیح باشد، به اعمال دیگر رسیدگی می گردد و اگر صحیح نباشد، به عمل های دیگر او توجهی نمی شود.»6امام علی(ع) فرمودند:” بدان که تمام اعمالت تابع نمازت خواهند بود."7. خداوند دو بار به پیامبراکرم(ص) دستور می دهد که همسر و فرزندان خود را به نماز امر نماید."وَ أمر أهلَکَ بِالصَلاهٍ". 8 و لقمان حکیم نیز فرزند خود را به نماز امر کرده و می فرماید:” یَا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلَواةَ؛پسرکم نماز را بپای دار". همچنین از سفارشهای لقمان به فرزندش این است که گفت:” پسرم، مبادا خروس زرنگ تر از تو و مراقبت تر از تو بر نمازها باشد.مگر آنرا نمی بینی که هنگام هر نمازی بانگ می زند و سحرگاهان، در حالی که تو در خوابی، با صدایش اعلان وقت می کند؟!"9  او در سفارش به فرزندش گفت:” از عذر تراشی برای ترک نماز بپرهیز، زیرا عذر آوردن از کار خیر، معنا ندارد.” 10  از مهمترین وظایف والدین و مربیان ترغیب فرزندان به اقامه ی نماز در سنین کودکی و نوجوانی است. اگر انسان در آغاز زندگی و در دوران کودکی به اقامه ی نماز تشویق شود و با خدا پیوند یابد در مراحل بعد از غرق شدن در گرداب گناهان ایمن خواهد ماند. بدون تردید در جامعه ای که در آن نماز اقامه می شود آتش گناه کمتر شعله ور می شود و نماز گزاران واقعی سعی می کنند از ارتکاب معاصی دوری گزینند، بویژه اگر اهل انجام نوافل نیز باشند،از پاکی و طهارت نفس بیشتری برخوردارند و با گناه و گناهکاری سرستیز دارند. چه نیکوست که پدران و مادران و مربیان همه با هم از موضع حکمت و لقمان آسا در راه ترغیب نسل جوان به اقامه ی نماز بکوشند و در ایام حکومت صالحان، چراغ نماز را در مدارس و منازل روشنتر نگاه دارند.

تربیت خانوادگی در سوره ی لقمان

از آنجائیکه خانواده یک جامعۀ کوچک است، می تواند مهمترین کانون برای ساختن فرد و جامعه بوده و منشأ اثرات عظیمی، اعمّ ازاثرات خیرواثرات شرّ، گردد. چنین کانونی نیازمند تدبیر عاقلانه و عالمانه و همچنین اجرای عادلانه و حکیمانۀ آن تدابیر، بوده که درشرایطی غیراز این صورت، تبعات تلخ و جبران ناپذیری را برای افراد وجامعه خواهد داشت.اهمیت این موضوع، زمانی آشکار می شود که توجه داشته باشیم که اولاً کودک بسیار أثرپذیر است و ثانیا آثاری که درآن سن و سال در روح او نفوذ می کند، ماندنی و پابرجا است.

1- سفارش نسبت به پدر و مادر

احترام ونیکی کردن به پدرومادر یکی از مهمترین اصول اخلاقی درمکتب اسلام است. آیات و روایات فراوانی پیرامون این موضوع مطرح شده است؛ به طوری که دربسیاری ازموارد پس ازتوحید به احسان والدین اشاره شده است. ازطرفی عواطف و حق شناسی انسان اقتضا می کند که انسان نسبت به گرامیداشت مقام پدر و مادر اهتمام بورزد. و ما در این جا به برخی ازآن ها اشاره می کنیم:

خداوند در سوره بقره می فرماید:« لَاتَعبُدُونَ إلَّا اللهَ وبِالوَالِدَینِ إحسَانًا؛ جز پروردگار عالم کسی را نپرستید».11  پیامبرگرامی اسلام (ص)می فرماید:«مَن أَرضَی وَالِدَیهِ فَقَد أرضَی اللهَ وَمَن أَسخَطَ وَالِدَیهِ فَقَد أسخَطَ اللهَ؛هرکس پدرو مادرش را خشنود سازد خدارا خشنود ساخته است وهرکس پدرو مادر را خشمگین نماید خدارا خشمگین ساخته است».12 از این که خداوند پس از دعوت به توحید، اطاعت و سفارش به پدر و مادر را قرار داده است، نکاتی فهمیده می شود:

1-پدر و مادر پس از خداوند، بیشترین حق را برگردن انسان دارد و اطاعت از ایشان همسان اطاعت و عبودیت پروردگار شده است.

2- حق پدر و مادر پس از توحید، بزرگترین واجب و رعایت نکردن حق پدر و مادر بزرگترین گناه پس از شرک است

3- چون حق الهی بالاتر و بزرگتر از حق والدین است، اطاعت و پذیرش امر والدین، در صورت منافات نداشتن با فرامین الهی واجب است.13

در سوره لقمان نیز سفارش نیکی به پدر و مادر آمده” و وصّینا الانسانَ بوالدیهِ…. “14

2-شکرگزاری از والدین

خداوند در سوره ی لقمان می فرماید::” وَوَصَّینا الانسانَ بِوالِدَیهِ حَمَلَتهُ اُمُّهُ وَهناً عَلی وَهنٍ وَ فِصالُهُ فی عامَینِ أَنِ اشکُر لی وَ لِوالِدَیکَ إِلَیَّ المَصیر؛15و ما به انسان درباره ی پدر و مادرش سفارش کردیم. مادرش او را با ناتوانی حمل کرد[ هنگام بارداری هر روز رنج و ناراحتی تازه ای متحمل می شد] و دوران شیر خوارگی او در دو سال پایان می یابد[آری! به او توصیه کردم] که برای من و برای پدر و مادرت شکر به جا آور که بازگشت همه ی شما به سوی من است.". این آیه، جمله ی معترضه ای است که در وسط کلمات لقمان قرار گرفته ، که دلالت می کند بر وجوب شکر والدین، مانند شکر خدا، بلکه شکر والدین شکر خداست، چون منتهی به سفارش و امر خدای تعالی است، پس شکر پدر و مادر عبادت خدا و شکر اوست.16خداوند در این آیه ی شریفه انسان را به گرامیداشت پدر و مادر توصیه می کند و او را به یاد زحمات طاقت فرسای مادر می اندازد. 17لقمان حکیم نیز پس از آموختن حکمت به فرزند خود می گوید: در برابر یک چنین نعمت بزرگ( پدر و مادر) که به وی رسیده است، شاکر و سپاسگزار باشد، زیرا شکر و سپاسگزاری نشانه ی معرفت و مقیاس درک و فهم و شایستگی انسان است.

تربیت اجتماعی در سوره ی لقمان:

تربیت اجتماعی در قرآن در قالب نظارت عمومی بر ارزش ها وضد ارزش ها و به منظور حفظ و ترویج فضایل ورفتار ستوده و پیشگیری از گسترش رذایل وصیانت اخلاق فردی واجتماعی به اجرا درمی آید.

امربه معروف و نهی از منکر

اسلام به تمامی آن چه که در ایجاد و استمرار و اصلاح جامعه اسلامی و انسان مسلمان دخالت دارد، توجه کرده است و تذکر و تنبّه و توجه همگانی را، مسؤولیت عمومی دانسته که جامعه را اصلاح می کند، و از خطرها و گزندها محفوظ می دارد. بر پایه این حقیقت روشن است که «امربه معروف» و «نهی از منکر» در اسلام به عنوان یک تکلیف عمومی و نظارت همگانی واجب گشته است.” امربه معروف ونهی از منکر” شرعاً و عقلاً از مهمترین واجبات و از ضروریات دین است، و اساس دین اسلام برآن بنا نهاده شده است، این دو موضوع از برترین عبادات و کاملترین طاعات، و دری از درهای جهاد، و دعوت به سوی حق، و راهی برای هدایت خلق و مقاومت در برابر گمراهی و باطل است.18 یکی از روش های تربیت، رعایت اصل امر به معروف و نهی از منکراست که درسوره ی لقمان آمده است. « وَامُربِالمَعرُوفِ وَانهَی عَنِ المِنکَرِ؛ پسرکم!امربه معروف ونهی از منکر نما».19امربه معروف و نهی از منکر یکی از بارزترین راه های هدایت انسان است و از باب قاعده ی لطف (تشویق بندگان به طاعت و دور ساختن آنان از گناه، ازسرلطف)،انجام دادن آن بر همه لازم می باشد.20شاید لقمان حکیم نیز باتوجه به این بعد، فرزندش را به انجام امر به معروف سفارش کرده است. او پس از سفارش نماز به فرزندش، به مهمترین دستور اجتماعی یعنی«امربه معروف ونهی از منکر» پرداخته، می گوید:” مردم را به نیکی ها و معروف دعوت کن و از منکرات و زشتی ها بازدار».

نتیجه گیری:

تربیت که به معنای رشد دادن یا فراهم کردن زمینه رشدو شکوفایی استعدادهاو به فعلیت رساندن قوای درونی یک موجود است، از ديرباز مورد توجه انسان قرارگرفته است. اديان الهي نيز با عنايت به انطباق آموزه هاي ديني با فطرت انسان، از اين قاعده مستثني نبوده اند که تبلورآن در مكتب اسلام، تربيت ديني است.

امروزه به دلیل غرق شدن انسان در امور مادی و دور شدن از مسیر اخلاقی و نپرداختن به تربیت و تهذیب، جامعه دچار گسترش فساد، قتل وغارت، بیعدالتی و دیگررذایل اخلاقی شده است.

بنابراین جهت برون رفت از این نابسامانیها باید به قرآن که از اصلی ترین مصادر رشد و تعالی فکری و معنوی برای تربیت انسان است، مراجعه کرد به ویژه سوره ی لقمان که مملو از آموزه های تربیتی در ابعاد گوناگون می باشد. با بررسی این سوره می بینیم  لقمان با تاکید بر تعلیم توحید و نهی از شرک و توجه دادن به امور آخرت به تربیت اعتقادی فرزندان توجه داده است و موعظه و محبت و شکیبایی در برابر سختی ها و اعتدال در رفتار و ملایمت در گفتار و دوری از تکبر را از راههای تربیت اخلاقی معرفی نموده و در تربیت عبادی به اقامه ی نماز تاکید کرده و در تربیت اجتماعی به نیکی به والدین وامر به معروف ونهی از منکر سفارش نموده است.

در جهان معاصر که مسائل تربیتی تحت الشعاع توسعه ی اقتصادی و رشد تکنولوژی قرار گرفته است، پدران روزگار ما باید لقمان وار به تربیت فرزندان خود بپردازند وآنان را موحد بار آور ند.

محقق: فرشته اسکندری

فهرست منابع و مآخذ:

1.       سوره شمس( 9-10)

2.        سوره آل عمران( 159)

3.       مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج،10،بیروت، موسسه الوفاء، 1403ق. ص 83

4.       قائمی، علی، نقش پدر در تربیت، چاپ ششم، تهران،انتشارات امینی، 1375ش، ص182

5.       سوره انفال(46)

6.       مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج79 بیروت، موسسه الوفاء، 1403ق، ص227

7.       همان، ج33: 581

8.       سوره طه(132)و سوره مریم(55)

9.       دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، چاپ چهارم، بیروت، موسسه الاعلمی، 1389ش، ص72

10.    همان، ص 73

11.    سوره بقره(83).

12.    هندی، علاء الدین بن حسام الدین المتقی، کنز العمال، ج 86، بیروت، مؤسسه الرساله، 1409 ق، ص470

13.    گوهری، اسماعیل، ارزش پدر و مادر در قرآن و روایات، چاپ سوم، تهران، نیایش، 1376ش، ص116

14.    سوره لقمان(14)

15.    سوره لقمان(14)

16.    طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان،ج16،چاپ دوم، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجاء، 1366ش، ص332

17.    خزاعی نیشابوری( مشهور به ابوالفتوح رازی)، حسین بن علی بن محمد بن احمد، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج12، 15، تصحیح محمد جعفر یاحقی، محمد مهدی ناصح، مشهد، آستان قدس رضوی، 1376ش، ص212

18.    (کاشف الغطاء، 1388ش: 251). کاشف الغطاء، محمدحسین، اصل الشیعه واصولها، مترجم ناصر مکارم شیرازی، قم، انتشارات امام علی بن ابی طالب، 1388ش.

19.    سوره لقمان (17).

20.    مرکز فرهنگ ومعارف قرآن، دائره المعارف قرآن کریم، ج4، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، 1382ش، ص344

 

-

“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) نشستی با عنوان جایگاه واقعه غدیر خم برگزار شد. خانم احمدی در ابتدای سخنان خود ماه ذی الحجه را ماه بندگی خداوند معرفی نمود و بر مراقبت در این ماه سفارش کرد سپس به بحث پیرامون چگونگی شکل گیری واقعه غدیر پرداخت و با استناد به آیات وارده در این زمینه بیان داشت: آیات و روایات عدیده ای بر واقعه غدیر وارد است که دلالت می کند واقعه غدیر برای کامل شدن دین بوده است.
وی افزود: پیش از واقعه غدیر در روز عید قربان آخرین معراج پیامبر(ص) اتفاق افتاد که در آنجا خداوند متعال امیرمومنین(ع) را وزیرِ پیامبر(ص) معرفی نمود و از حضرت خواست تا آن را به زمینیان اعلان کند که 8 روز بعد با نزول آیه 67 از سوره مبارکه مائده این اعلام در منطقه ای بنام غدیر خم صورت گرفت که به واقعه غدیر معروف شد.
ایشان ادامه داد: با وقوع قضیه غدیر، تمام بعثت انبیا(علیهم السلام) به ثمر نشست. ولایت امام علی(ع) مسأله ای است که توحید به آن بسته است به طوری که جدایی از ولایت علی(ع) شرک است.
خانم احمدی با استناد به آیات عدیده در شأن امام علی(ع) به بررسی هر یک از آیات پرداخت و خاطر نشان کرد: بیش از سیصد آیه درباره ولایت امام علی(ع) ،فضایل و مناقب آن حضرت وارد است که از جمله این آیات می توان به آیه 67 سوره مبارکه مائده که به آیه تبلیغ معروف است، آیه 55 از همین سوره که آیه ولایت نامیده می شود، آیه 59 نساء به نام آیه اطلاعت و آیه مباهله از سوره مبارکه آل عمران، آیه تطهیر و … اشاره نمود.
وی تصریح کرد: در فضیلت حضرت علی(ع) همین بس که براساس آیه 61 سوره مبارکه آل عمران، خداوند متعال علی(ع) را از شدت اتحاد نفسانی با پیغمبر “"نَفس پیامبر(ص) “” معرفی می کند.
خانم احمدی در ادامه به شرح حکمت150 نهج البلاغه پرداخت و اظهار نمود: مفسرین پیرامون اهمیت این حکمت می فرمایند: “"اگر حضرت علی(ع) هیچ حکمتی غیر از این نداشته باشد سعادت دنیا و آخرت از آنِ عمل کنندگان به این حکمت خواهد بودو عمل به این حکمت آنان را کفایت می کند"” به طوری که این سخن، حکمتی رسا، عامل بینایی انسان آگاه و عبرت آموز صاحب اندیشه است.
احمدی در ادامه گفت: امام علی(ع) در این حکمت به اندرز سائلی که از حضرت درخواست موعظه داشته می پردازد و می فرمایند: “"از کسانی مباش که بدون عمل صالح به آخرت امیدوار است، با آرزوهای دراز توبه را به تاخیر انداخته، در دنیا همچون زاهدان سخن گفته و همانند دنیاپرستان رفتار می کند، در محرومیت ها قناعت نداشته و شکر گزار نعمت ها نیست، دیگران را پرهیز داده حال آنکه خود پروا ندارد"” .
وی افزود: حضرت در ادامه موعظه خود در این حکمت بر"” کوتاهی سخن و کردار زیاد، کوچک ندانستن گناه، عدم ناامیدی و یاس در تهیدستی، پندپذیری و عدم روی گرداندن از خداوند در سلامتی و گشایش و …."” تاکید نمود.

“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) “"خانم صدیقه بهرامی"” در آغاز مراسم دعای عرفه که از سوی این مدرسه و با حضور اساتید، کارکنان و طلاب این مدرسه و نیز جمع کثیری از بانوان برگزار شد بیان داشت: عرفه روز دعا، نیایش، استغفار و روز شناخت است. در این روز سفره احسان، کرم و لطف خداوند برای همه انسانها گسترده شده و هرکس با توجه به میزان توجه خود می تواند از آن بهره مند شود.
وی پیرامون ویژگی دعای عرفه افزود: دعای عرفه که یادگار سالار شهیدان اباعبدالله الحسین(ع) است در واقع خلاصه بسیار عمیقی از خداشناسی، معادشناسی، پیامبرشناسی و انسان شناسی می باشد، توجه به مضامین و محتوای بلند این دعا، ظهور و تجلی از حق را برای ما نشان می دهد.
معاون پژوهش مدیریت حوزه علمیه خواهران استان گلستان ادامه داد: چیزی که از این دعا تاثیر می پذیرد “” روح"” ماست که از روح الهی در آن دمیده شده است لذا اصل تاثیر این دعا بر نَفس های ماست.
خانم صدیقه بهرامی در بیان چگونگی تاثیر دعا بر نفس انسان خاطر نشان کرد: برای بهره مندی معنوی از این دعا در مرحله اول باید خود را بشناسیم تا بتوانیم خدا را شناخته و ، حدیث شریف"” من عرف نفسه فقد عرف ربه"” دلیل محکمی براین مطلب است، لذا با خودشناسی راه توبه و اصلاح برای ما میسر خواهد شد.
وی با استناد به آیه 105 از سوره مبارکه مائده و سوره قیامت تصریح کرد: خداوند متعال در آیات قرآن کریم از جمله سوره مائده و قیامت"” به بصیرت انسان بر نَفس خویش توجه داده “” لذا می طلبد که بواسطه دعا و اظهار تضرع و کاستی در محضر ربوبی که ناشی از خودشناسی است به مقام مظهر اسماء الهی دست یابیم.
استاد حوزه بار دیگر بر خودشناسی و معرفت نفس تاکید نمود و گفت: در روایتی از امیرمومنان علی(ع) وارد است که می فرمایند: “"کسی که به نفس خویش جاهل است چطور می تواند کس دیگری را بشناسد"” تا نفس خود را نشناسیم خداوند متعال را نخواهیم شناخت و تا زمانی که قلب خود را آماده شناخت حضرت حق نکنیم نمی توانیم اجابت حق را در وجود خود احساس کنیم.
خانم بهرامی اظهار داشت: شناخت و معرفت نفس که بواسطه دعای عرفه ایجاد می شود در واقع حکمت تقدم عرفه بر قربان است به طوری که تمام این اذکار،دعاها و مناجات ها مقدمه ای برای معرفت الله و معرفت الله مقدمه ای برای لقاء و فنا در حضرت حق می باشد.

 

“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) نشستی با عنوان نقش حجاب در حفظ نشاط عاطفی و روانی خانواده برگزار گردید. در این نشست خانم حسینی واعظ مدیر محترم حوزه های علمیه خواهران گفت: کشف حجاب به صورت اجباری در کشور ایران از زمان رضاخان در سال 1306 صورت گرفت. این کشف حجاب با اعتراض علما و تحصن آنان در شهرهائی مانند مشهد روبرو شد. عامل دیگری که باعث رواج بی حجابی در کشور ایران شد عادی سازی مسأله بی حجابی می باشد.
ایشان در ادامه در باب اهمیت حجاب گفت: دو آیه از قرآن کریم که صراحتا به بحث پیرامون حجاب پرداخته آیه 59 سوره احزاب و آیه 31 سوره نور می باشد. در این آیات خداوند از زنان خواسته خود را بپوشانند تا مورد اذیت و آزار قرار نگیرند. با دقت در این آیات می توان فهمید رعایت پوشش و حجاب موجب آرامش و و نشاط باطنی انسان می شود.
خانم حسینی واعظ عواملی را به عنوان آثار بی حجابی بیان نموده و گفت: رواج بی حجابی در جامعه موجب توسعه فساد و فحشا، بارداریهای نامشروع و سقط جنین، پیدایش امراض روانی، خودکشی و فرار از خانه، بی مهری مردان چشم چران نسبت به همسران خود، ایجاد دلهره برای خانواده های پاکدامن و … می شود.
خانم واعظ در ادامه گفت: رعایت حجاب و عفاف موجب تقویت محبت و صمیمیت بین زن و مرد و تولید و پرورش نسل سالم در جامعه می شود.
ایشان در پایان گفت: انسان برای رسیدن به آرامش و نشاط و عزت نفس و کم شدن اضطراب باید خود را کنترل کند و رابطه تنگاتنگی با دین برقرار نماید.
”

محقق:  مریم علیجانی

علامه سید مرتضی عسکری(ره)، (پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث شناس) در سال 1284در سامرا متولد شد، ‌چرخ‌ روزگار، در اوان‌ كودكی، گَرد یتیمی‌ بر چهره‌اش‌ نشاند. دوران‌ جوانی‌اش‌ در كتابخانه‌ی‌ جدش‌ - كه‌ وكیل‌ میرزای‌ شیرازی‌ بود - در میان‌ انبوه‌ كتب، سپری‌ شد. در دَه‌ سالگی، او را  به‌ مدرسه‌ی‌ علوم‌ دینی‌سامرا فرستادند.

ایشان  مقدمات و بخشی از سطوح دروس دینی را در آنجا آموخت، از آن پس در سال1310 به قم آمد    درحالی که حوزه علمیه تحت فشار شدید دولت نظامی رضاخان قرار داشت.

علامه از دروس شرح لمعه و رسائل و مکاسب و کلام آیت‌الله نجفی مرعشی ، آیت‌الله شیخ محمد‌حسین شریعتمدار ساوجی و حضرت امام رضوان‌الله علیهم استفاده کرد؛ اما تنها به تعلم بخشی از کفایه توفیق یافت.ایشان سپس از قم به نجف ‌رفت و در نجف در درس‌های آیت‌الله حکیم شرکت کرد.

فعالیتهای فرهنگی علامه عسکری

مرحوم علامه عسکری در فعالیت‌های سیاسی آن زمان عراق شرکت کرد و همزمان چند دانشکده و بیمارستان و مؤسسه خیریه در عراق تاسیس ‌کرد. ایشان همچنین در تبادل استاد میان این دانشکده‌ها و الازهر مصر نقش مهمی را ایفا می‌کرد. اکثر افرادی که اکنون مسئولان عراق هستند، شاگردان مرحوم علامه عسگری و فارغ‌التحصیل دانشکده اصول دین وی هستند.

علامه عسکری(ره) تا زمان حکومت صدام در عراق بود و وقتی صدام درپی دستگیری ایشان بود، وی از عراق به ایران ‌آمد، در ایران هم سه دانشکده اصول دین در تهران، قم و دزفول، بنیان نهاد.وی بیش از پنجاه کتاب نوشت، این کتاب‌ها تاثیر بسیار زیادی بر مسلمانان گذاشت و بعضی از کتاب‌های ایشان در شیعه شدن بسیاری نقش مهمی را ایفا کرد، از سوی دیگر علامه عسگری مناظرات بسیاری در کشورهای مختلف داشت و معمولا در تمامی مناظرات موفق بود ، مناظرات علامه عسگری با علمای یهود بسیار معروف است. علامه عسگری از جمله بزرگانی بود كه مستقيما باب‎ ‎گفت‌وگو با تندروها، خصوصاً وهابيون را گشود و با ‏سردمداران بزرگ وهابی همچون «بن باز» به‎ ‎بحث و گفت‌وگو نشست، وی كه از اعتدال‌روی گسترده‌ای برخوردار بود، در‎ ‎گفت‌وگو با دگرانديشان از هر گونه اهانت و تحقير ‏خودداری كرد و آن را ناشايست‎ ‎می‌دانست. ‎

تاسیس موسسه علامه عسگری

موسسه علامه عسکری(ره) در سال 1384 و در زمان حیات آن بزرگوار تاسیس شد تا به امور علامه رسیدگی شود، پس از وفات ایشان این موسسه به فعالیتش را ادامه داد تا به شناساندن علامه به جوانان و بالاخص اصحاب دانشگاهی کشور همت گمارد.

تربیت محقق نیز از جمله فعالیت‌های موسسه علامه عسکری(ره) است، توافق‌نامه سه جانبه‌ای میان دانشگاه “مک گیل” کانادا، “بنیاد قرآن” و “موسسه علامه عسکری” به امضا رسیده که کلاس‌های تربیت محقق را با نظارت وتدریس علامه دکتر مهدی محقق برگزار می شود، تابه این وسیله  تجارب ناب و علوم شفاهی علامه محقق به دانشگاهیان و جوانان انتقال داده شود.

آثار علامه عسکری

‌علاّمه‌ سیّد مرتضی‌ عسكری، دارای‌ تألیفات‌ فراوانی‌ به‌ زبان‌های‌ عربی‌ و فارسی‌ است.آثار ایشان در كشورهای‌ عربی، بخصوص‌ در كشور مصر. منتشر و مورد استقبال‌ اسلام‌ پژوهان‌ قرار گرفته‌ است. برخی‌ از آثار علامه، به‌ زبان‌ انگلیسی‌ نیز ترجمه‌ شده‌ است.  او افزون‌ بر بررسی‌ كتب‌ شیعه، احادیث‌ و روایات‌ اهل‌ سنّت‌ را نیز مورد بررسی‌ قرار داده، به‌ گونه‌ای‌ كه‌ این‌ آثار، مرجع‌ و منبعی‌ قابل‌ اعتماد برای‌ آنان‌ به‌ شمار می‌رود. كوشش‌های‌ علامه‌ی‌ عسكری‌ برای‌ مصون‌ ماندن‌ اسلام‌ از تحریف، مورد تقدیر هر دو مكتب‌ قرار گرفته‌ است.              مهم‌ترین ویژگی آثار علامه عسکری(ره) در این است که همه آثارشان را با استفاده از منابع اهل سنت نوشته است.  ‌برخی‌ از كتاب‌های‌ ایشان، به‌ شرح‌ زیر است:

عقاید اسلام‌ در قرآن‌ كریم؛ ‌نقش‌ عایشه‌ در تاریخ‌ اسلام؛ مصحف‌ در روایات‌ و اخبار؛ امامان‌ این‌ امت‌ دوازده‌ نفرند؛ گریه‌ بر میّت‌ از سنت‌های‌ رسول‌ خدا(صلّی‌اللّهُ علیه‌وآله‌وسلّم) است؛ بداء یا محو و اثبات‌ الهی؛ آیه‌ی‌ تطهیر در كتب‌ دو مكتب؛‌ عصمت‌ انبیاء و رسولان؛ ازدواج‌ موقت‌ در اسلام؛ آخرین‌ نماز پیامبر(ص)؛‌ صفات‌ خداوند جلیل‌ در مكتب؛ ادیان‌ آسمانی‌ و مسئله‌ی‌ تحریف؛ سقیفه؛ معالم‌ المدرستین؛ بزرگداشت‌ یاد انبیاء؛ عدالت‌ صحابه؛ عبداللّه‌ بن‌ سباء و دیگر افسانه‌های‌ تاریخی؛ حكم‌ بازسازی‌ قبور انبیا و اولیا و عبادت‌ در آن‌ها؛ جبر و تفویض‌ و اختیار و قضا و قدر؛ نقش‌ ائمه‌ در احیای‌ دین؛ صد و پنجاه‌ صحابی‌ ساختگی(در این کتاب علامه عسکری(ره) 150 نفر از صحابه ساختگی پیامبر را معرفی کرد.)

کتاب «القرآن الکریم و روایات المدرستین» از جمله آثارقرآنی ایشان است،هدف ایشان از نوشتن این کتاب در سه جلد، تبیین چگونگی معرفی قرآن در مکتب اهل بیت و در مکتب اهل سنت و بررسی تفاوت‌هایشان در این زمینه است.

شاخصه های علامه عسکری

از جمله ويژگی‌های بارز علامه عسگری روحيه‎ ‎خرافه‌زدايی از دين بود كه در اين راه كوشش‌های ‏گسترده‌ای كرد، وی از جمله كسانی بود ‏كه قمه‌زنی را رفتاری‎ ‎خارج از اسلام عنوان و در راه تبيين اين موضع كوشش كرد. ‎

علامه عسگری هم مرزدار حریم اهل بیت علیهم السلام بود و هم نگاهی تقریبی داشت، که جامع این موضوع کمتر در شخصیتی یافت می‌شود.

محور فعالیت علامه در پاسخگویی به شبهات به این شکل بود که جواب را براساس معتقدات و دیدگاه‌های اهل سنت، پاسخ می‌گفتند.در واقع دل‌مشغولی ایشان شفاف سازی تشیع بوده است.

از خصوصیات اخلاقی ایشان تواضع بود و هرگز به نام و نشان و مال و ثروت وابستگی نداشت، علامه عسکری برای هیچ کدام از کتاب‌هایش حق‌التالیف نگرفت و می‌گفت هر کسی که دوست دارد می‌تواند کتاب‌هایم را منتشر کند و از حقوق مادی آن استفاده کند.

 وفات علامه عسکری

علامه سيد‌مرتضي عسكري پس از تحمل رنج حاصل از بيماري كليوي در 25 شهريور سال 86 به علت ايست قلبي در سن 94 سالگي دعوت حق را لبيك گفت و در جوار حرم كريمه اهل بيت حضرت معصومه (سلام‌الله عليها) به خاك سپرده شد.

  « اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمهً لایسدّها شیءٍ »

در قسمتي از پيام حضرت آيت‌الله خامنه‌اي رهبر معظم انقلاب اسلامي كه به مناسبت در گذشت اين عالم رباني صادر شد، آمده است: اين عالم بزرگوار و سختكوش دهها سال از عمر با بركت خود را در راه پژوهش در كلام و تاريخ و حديث صرف كرد و محصول مبارك آن تاليفات و مقالاتي است كه در گستره جهان اسلام با استقبال و تحسين رو به رو شده است و در ترويج مكتب اهل بيت عليهم‌السلام موفقيت‌هاي ارزشمندي به دست آورده است. روحش شاد  و یادش گرامی باد.

 

منابع :

1. https://fa.wikipedia.org/wiki/

2. https://article.tebyan.net

3.fa.wikishia.net/view

4. https://www.farsnews.com/

5. http://www.iqna.ir/fa/news/1582794/

 

محقق: خانم طاهره سادات ضیاء حسینی

این پایگاه در تیرماه 1393 و با هدف عرضه فعالیت های حدیثی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در وب، راه اندازی گردید. جامع الاحادیث بزرگ ترین وبگاه حدیثی شیعه است که جهت تسهيل فعاليت های پژوهشی علاقمندان و متخصصان حدیث، فعالیت می کند. وب‌گاه جامع الاحادیث وب‌گاهی حدیث محور است که در آن مجموعه روایات، در 199 عنوان از مصادر حدیثی شیعه عرضه شده است.این عناوین که شامل 517 جلد کتاب می‌باشند، فهرستی نسبتا کامل از کتاب‌های حدیثی شیعه است که از ادوار مختلف نگارش حدیث به دست حدیث پژوهان معاصر رسیده است.

هدف وب‌گاه آن است که مجموعه کتاب‌های شیعی باقیمانده از پنج قرن اول که مشتمل بر احادیث باشند را به همراه مصادر حدیثی نگاشته شده تا زمان نگارش مستدرک الوسائل گردآوری نماید.

جستجو در احادیث، امکان مشاهده روایات مشابه، امکان مقایسه روایات با یکدیگر، امکان دسته بندی روایات و امکان ایجاد پروژه های پژوهشی شخصی، از مهم ترین ویژگی های اين پايگاه است.

در حال حاضر بیش از 86 هزار روایت در پایگاه دارای ترجمه هستندو همچنین بیش از 35 هزار روایت پایگاه که بخش عمده آنها، روایات کتب اربعه حدیثی است، دارای شرح می‌باشند.

کاربران مهمان به بخش اندکی از اطلاعات وب‌گاه دسترسی دارند و با توجه به امکانات اختصاصی فراهم آمده برای هر کاربر از قبیل امکان نمایه زدن، انتخاب و دسته‌بندی احادیث دلخواه و مورد علاقه، مقایسه احادیث و … لازم است کاربران محترم برای استفاده کامل، با استفاده از نام کاربری و کلمه عبور اختصاصی خود که از سامانه آی نور (inoor.ir) دریافت نموده‌اند، وارد وب‌گاه شوند.

در ذیل هر حدیث اطلاعات پیرامونی متعددی وجود دارد که عبارتند از:

1- ترجمه و شرح حدیث

مجموعه ای از ترجمه ها و شروحی که بر این حدیث نگاشته شده گردآوری و در کنار حدیث ذکر شده است. این ترجمه ها و شروح به متن کامل کتابها پیوند داشته و کاربر میتواند متن کامل را در وب‌گاه نورلایب مشاهده نماید.  

2- احادیث هم نشانی

  با توجه به تفکیک احادیث کتاب در این وب‌گاه و کنار هم قرار گرفتن احادیثی از کتب مختلف در مواردی از قبیل نتایج جستجو و مانند آن، کاربران می توانند با استفاده از گزینه احادیث هم نشانی، به سایر احادیثی که با حدیث مد نظر در یک باب قرار داشته اند دسترسی پیدا کنند.

3-احادیث مرتبط

از جمله قابلیت‌های وب‌گاه امکان مشاهده احادیث مشابه و مرتبط با یک حدیث است. احادیث مشابه بر اساس مشابهت لفظی و احادیث مرتبط بر اساس مشابهت معنایی پردازش شده‌اند. با انتخاب گزینه احادیث مرتبط در ذیل هر حدیث، می‌توان پاسخهای مربوط به هر دو بخش مشابه لفظی و معنایی را به صورت گروه بندی شده در کنار یکدیگر مشاهده نمود. شایان ذکر است که به دلیل پردازش ماشینی، امکان خطا در بخش اندکی از پاسخهای این پردازش، به ویژه در مشابه یابی معنایی وجود دارد.

4- اطلاعات سندی

کاربران می‌توانند علاوه بر مشاهده ترجمه و شرح متن روایات، با انتخاب گزینه اطلاعات سندی در ذیل هر حدیث، اطلاعات مربوط به سند آن روایت، شامل سند بازسازی شده، عناوین کامل راویان و شرح حال مختصری از آنها را نیز مشاهده نمایند. در حال حاضر این اطلاعات برای بیش از یکصد هزار روایت وجود دارد که با در نظر گرفتن روایات تکراری در منابع و استفاده از گروه‌بندی روایات، تقریبا می‌توان از این اطلاعات رجالی برای غالب احادیث پایگاه بهره برد.

5-حدیث در کتب

کاربران با انتخاب گزینه حدیث در کتب می‌توانند متن هر حدیث را در مجموعه کتاب‌های دیگر کتابخانه دیجیتالی نور ـ که تا کنون بالغ بر 25 هزار جلد کتاب علوم اسلامی را در خود جای داده ـ نیز مشاهده نمایند و از این طریق، دسترسی به متن احادیث در سایر کتابها که به منظور ترجمه، شرح، استناد، شاهد مثال و … به کار رفته، برای پژوهشگران امکان پذیر خواهد بود.

احادیث تفکیکی هر یک از معصومان (علیهم السلام)
 یکی از قابلیت‌هایی که برای اولین بار در این وب‌گاه عرضه شده است امکان مشاهده روایات یک معصوم خاص است که کاربران می‌توانند در صورت نیاز در پژوهش‌های خود، روایات مرتبط با هر معصوم خاص را به تفکیک مشاهده نمایند.

نکته قابل توجه در این رابطه آن است که مقصود از احادیث یک معصوم، صرفا احادیث بیان شده توسط آن معصوم نبوده و کل احادیث مرتبط با معصوم در دامنه انتخاب شده به نمایش در خواهد آمد. به همین دلیل روایتی که در آن یک معصوم در ارتباط با معصوم دیگری مطلبی را بیان داشته اند در میان احادیث هر دو معصوم به نمایش در خواهد آمد.

فعالیت‌های حدیثی کاربران
 فعالیت‌های حدیثی کاربران بر روی وب‌گاه ذخیره می‌شود تا امکان پژوهش‌های بهتری را برای ایشان فراهم نماید. از جمله کاربران می‌توانند بر احادیث نمایه زده و احادیث را در پوشه‌های دلخواه خود ذخیره و در آینده بازیابی نمایند.

همچنین در ذیل هر حدیث امکان ترجمه حدیث به زبان‌های مختلف برای کاربران فراهم شده است. در آینده نزدیک نیز امکان بحث و نظر در رابطه با احادیث، ترجمه ها و شروح برای کاربران فراهم خواهد شد.

  علاقمندان به استفاده از این وب گاه می توانند به آدرس https://www.noorhadith.ir مراجعه نمایند.

https://www.noorhadith.ir

“
به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س)، نشستی با عنوان کرامت انسان از دیدگاه امام رضا (علیه السلام) برگزار گردید. در این نشست «خانم فاطمه احمدی» ضمن اشاره به معنای “"کرامت"” بیان داشت: “"کرامت"” به معنای""بزرگواری"” است، بنابر روایات وارده"” اصل کرامت"” ملاک دینداری انسانها شناخته شده است.
وی افزود: در روایتی از نبی مکرم اسلام(ص) آمده است که فرمودند: «کرامت دوری از گناهان است». امیرمومنان علی(ع) «کرم» و «بخشندگی» را از آنِ کسی می داند که بتواند هوای نفس خود را مهار نموده و بر نفس خود بخل بورزد.
استاد حوزه ادامه داد: با توجه به روایات وارده در باب معنای«کرامت» می توان گفت: «کرامت» به معنای دینداری، دوری از گناهان، بخل داشتن نفس اماره و کوچک شمردن دنیاست که از این مسیر می توان به مقصد صبر و شکیبایی دست یافت.
خانم احمدی گفت: از آثار کرامت، کوچک بودن دنیا در نظر انسان است که این کوچک شمردن دنیا موجب زیادی صبر شده و فرد صابر نه تنها در برابر مشکلات از پا در نمی آید بلکه بار مشکلات دیگران را نیز به دوش می کشد.
وی تاکید نمود: همچنین از دیگر آثار اخلاق کریمانه«خلوص و بندگی» است همچنین اجتناب از محرمات، شتاب در عفو و گذشت، عدم دنیا طلبی و بخشنده بودن از دیگر ویژگی های شخص کریم است.
خانم احمدی بیان کرد: همه ائمه معصومین(علیهم السلام) کریم بودند منتهی در زندگی برخی ائمه(ع) تجلی خاص برخی اوصاف جلوه بیشتری داشته همچون امام رضا(ع) که ویژگی«رضا» در سیره و زندگی این حضرت به روشنی نمایان است.
ایشان یادآور شد: از دیگر اوصاف امام رضا(ع) «عالِم آل رسول(ص)» است، چرا که این علم الهی در زمان مامون و طی برگزاری مناظرات تجلی خاص یافت و مامون می کوشید علم امام(ع) را زیر سوال ببرد.
احمدی ادامه داد: بر اساس آیات و روایات وارده ،کرامت بدون«تقوا» حاصل نمی شود""اِنَّ اَکرمکم عدنالله اتقاکم"” . در روایتی از امام علی(ع) وارد است که می فرمایند: «همانا تقوا و ترس از خدا، داروی بیماری دل ها، روشنایی قلب ها، درمان دردهای جسمی، مرهم زخم جان ها و پاک کننده پلیدی ارواح است.
وی بیان داشت: برای رسیدن به قله کرامت باید به سلاح «تقوا» مجهز شد، شناخت و درک وجود مقدس ائمه هدی(علیهم السلام) نیز با قرار گرفتن در مقام تقواست که ممکن خواهد شد.
استاد حوزه گفت: گوهر آدمی""کریم"” است چراکه روح انسان به خداوند کریم که معلم اکرم است پیوند دارد لذا موجودی کریم است.

“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) نشستی با عنوان پاسخ به شبهاتی پیرامون حجاب در این مدرسه برگزار گردید. در این نشست آقای حکیمی ابتدا به بیان مقدماتی در باب حجاب پرداخته و گفت: حجاب به معنای پوشش و عفاف به معنای کنترل غریزه شهوانی می باشد. گناه چشم، نگاه کردن و گناه دست لمس کردن و …. می باشد. اگر انسان خود را از گناه دست و چشم و…. حفظ کند پاکدامن می باشد.
ایشان در ادامه گفت: زن و مرد طبیعتا با یکدیگر فرق دارند. مردان از طریق چشم لذت می برند و زنان میل به خودنمائی دارند. اگر بی حجابی در جامعه رواج پیدا کند فساد و فحشا نیز در جامعه زیاد می شود.
ایشان در اهمیت حجاب و پوشش به آیه 59 سوره احزاب و آیه 31 سوره نور اشاره کرده و گفت: در این آیات از زنان خواسته شده که خود را با روسری و مقنعه بپوشانند.
آقای حکیمی در ادامه به پاسخ شبهات مطرح شده از سوی طلاب پرداختند. ایشان در پاسخ به این شبهه که چرا حجاب باید اجباری باشد به حدیثی از پیامبر (ص) استناد کرده و گفت: عدم رعایت حجاب از سوی انسان مانند وجود افرادی در کشتی می باشد؛ اگر یک نفر از بین مردم داخل کشتی بخواهد کشتی را سوراخ کند، با غرق شدن کشتی فقط آن فرد از بین نمی رود، بلکه زندگی بقیه انسان ها نیز به خطر می افتد. در یک جامعه نیز وقتی کسی حجاب را رعایت نکند اثرات منفی آن به همه افراد جامعه ضرر می رساند.
ایشان در ادامه گفت: عواملی همچون ازدواج، عدم اختلاط زن و مرد، رعایت حجاب، نگاه نکردن به نامحرم باعث بوجود آمدن عفاف در سطح جامعه و عدم فساد می شود.
آقای حکیمی در پاسخ به این شبهه که با وجود بی حجابی در غرب شاهد پیشرفت صنعتی و اقتصادی آنان می باشیم گفت: عواملی که موجب پیشرفت اقتصادی می شود، مدیریت صحیح، آموزش و پرورش صحیح و منظم و رایگان و برنامه ریزی و … می باشد نه بی حجابی و بدحجابی.
ایشان در پایان برای جذب بهتر انسان ها سمت حجاب گفتند: با محبت و دلیل و منطق و دلسوزی و با بیان مثال در باب حجاب می توان آنان را به رعایت حجاب سوق داد.
”

“میزگردی با حضور خانم ضیاء حسینی معاون پژوهش سطح3 و مسئول تشکل های پژوهشی خانم رفیعی نژاد و دبیران گروه فقه و اصول، تفسیر و علوم قرآنی و کلام اسلامی در تاریخ 97/4/20برگزار شد. جلسه با ارائه راهکار جهت افزایش انگیزه طلاب جهت شرکت در سیرمطالعاتی و ارائه برنامه انجمن جهت انجام سیر مطالعاتی در ایام تابستان برگزار شد.
ابتدا خانم ضیاء حسینی به بیان نکاتی برای سیر مطالعاتی طلاب پرداختند: برنامه ریزی مداوم و مستمر برای مطالعه که در طول سال تحصیلی نیز ادامه داشته باشد. خلاصه نویسی از کتاب در پایان مطالعه آن انجام شود. موضوع مورد مطالعه در پایان سیر مطالعاتی در یک نشست در حضور طلاب ارائه شود. چکیده مطالب کتاب به صورت جزوه یا برشور در اختیار طلاب قرار گیرد.
در ادامه خانم رفیعی نژاد گفت: سیر مطالعاتی باید موضوع محور باشد. بنابراین گروههای سیر مطالعاتی، ابتدا موضوع مورد مطالعه را ارائه و به تناسب آن موضوع به مطالعه بپردازند. ایشان در ادامه از دبیران انجمن خواست، راهکارهایی جهت ایجاد انگیزه در طلاب برای مطالعه ارائه دهند.
در ادامه هر یک ازدبیران به تناسب رشته تحصیلی به موضوعات مورد مطالعه در ایام تابستان و در ادامه سال تحصیلی اشاره نمودند.”

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای علی اصغر فضیلت/سطح3 فقه واصول، کارشناسی حقوق

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای غلامرضا گلچین راد/دکتری زبان و ادبیات عرب، خارج

محقق: خدیجه الازمنی

چکیده

هدف از نگارش اين پژوهش بررسي عوامل وآثار تفاخراز منظر قرآن و حديث مي باشد. تحقيق از نوع تحقيقات توصيفي و روش بكار رفته در اين مطالعه اسنادي است داده هاي مورد نياز متناسب با اهداف و سوالات تحقيق جمع آوری مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته اند.در اين رابطه مي توان گفت كه تمامي علماي علم اخلاق و مفسران در باب رذايل اخلاقي نظرات مشابهه اي دارند. اكثرآنان تفاخر را امري مذموم و به معناي خودستايي آورده اند. اين حالت آن قدر خطرناك است كه در دعاهاي معصومين ـ عليهم السلام ـ از آن به خدا پناه برده شده تا انسان را از ابتلاي به آن حفظ كند. محروميت از محبت خدا، همراهي و دوستي شيطان، رعايت نكردن حقوق دوستان، ممانعت از احسان، ممانعت از پذيرش دعوت انبياء،گرايش به لعب و هواپرستي … از جمله آثار و نتايج اين رذيله اخلاقي است.عوامل و آثاري كه باعث بروز تفاخر در انسان مي گردد در دو جنبه فردي و اجتماعي با استفاده از آيات و روايات مورد بررسي قرار گرفت. از يافته هاي اين تحقيق مي توان به اين امور اشاره كرد كه تفاخر؛ باعث نابودي اعمال نيك، گرايش به صفات زشت اخلاقي و غفلت از ياد خدا و قيامت و فراموش كردن اصل آفرينش و دچار شدن به كفر و گمراهي از راه الهي شده همچنين تفاخر باعث مي شود كه انسان از واقع بيني غافل شود و از مسير حقيقت منحرف گردد و مردم را به چشم حقارت بنگرد، آنها را پست ببيندو خود را بزرگ و عظيم بپندارد. در حالی که در واقع او در ديد مردم حقير مي شود و عزت خود را از دست مي دهد . در نهایت بايد گفت: اسلام افتخار به ارزش ها را در راستاي توسعه و ترويج ارزشها اجازه داده نه تفاخر به امور واهي و بي اساس را.

کلید واژه: تفاخر، فخرفروشي، كبر، عجب، حسد، تكاثر