راهکارهای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در کلام مقام معظم رهبری

1.  کتابخوانی کودکان: کودکان را به کتابخوانی عادت بدهید، این کار تا آخر عمر همراه با آنها خواهد بود پدر و مادرها بچّه ها را با کتاب از اوّل مأنوس کنند.

 2. کتابخوانی تابستانی: در تابستان ها که نوجوانان و جوانان محصّل تعطیل اند حتّماً کتاب بخوانند. کتاب هایی را معین کنند و مطالعه کنند.

 3. زنگ کتابخوانی: معلّمین و دانش اموزان ساعاتی را به کتابخوانی اختصاص دهند، این را حتّماً وزارت آموزش بررسی کنند.

 4. محفل کتابخوانی: جوان ها وقتی دور هم می نشینند و دو ساعت، سه ساعت جلسه دارند یک قرار بگذارند که از این جلسه نیم ساعت کتاب بخوانند.

 5. کتابخوانی روزانه: به بهانه اشتغال و کارها روزمره از مطالعه غفلت نکنید. کتابخوانی را جزء کارهای زندگی بدانید.

 6.   اهمیّت کتاب: بهای کتاب را جزء از هزینه های ضروری بدانید.

 7. عرضه کتاب: ناشرین در قطار، راه آهن، مترو و اتوبوس ها، کتاب های جذّاب و سرگرم کننده عرضه کنند. در اداراتی که مردم زیاد انتظار می کشند و جمعیّت زیاد است کتاب عرضه شود.

 8.  بازار کتاب: دنبال کتاب مورد نظرتان بگردید تا ناشر و مؤلف هم برای پدید آوردن کتاب تلاش کنند.

 9. همراه کتاب: با خود کتاب همراه داشته باشید و از وقت های اضافه ی خود برای کتابخوانی استفاده کنید.

 10. صدقه کتاب: در صورت توان برای چاپ کتاب های خوب هزینه کنید و آن را به حساب صدقه جاریه بگذارید.

 11.  هدیه کتاب: کتاب های خوبی که می خرید را پس از مطالعه به دوستان و فرزندانتان بدهید تا آنها هم بخوانند15.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی: khamenei.ir

فواید مطالعه

1.مطالعه موجب آگاهی و افزایش شناخت فرد از مسایل موجود و به دست آوردن مهارت وی برای حل آنها شود.

 2. مطالعه سبب اعتماد به نفس، افزایش اعتبار و جایگاه فرد ور هایی او از احساس حقارت و خود کم بینی شود.

 3. مطالعه قدرت اندیشیدن، به ویژه تفکر انتقادی  و روحیه کاوشگری را افزایش می دهد.

 4.مطالعه موجب شناخت عمیق از جهان هستی و تکامل وجودی انسان می شود.

 5.مطالعه انسان را به مرحله خودشناسی می رساند که کلید خداشناسی است.1

پي نوشت:

1. غفور امانی و فرید آذر نوید، کتابخانه های مدارس و نقش انها در ایجاد عادت به مطالعه در دانش آموزان، ص25

برای مطالعه اهداف متعددی ذکر شده که در ذیل به تعدادی از آنها اشاره می شود:

 1.  خواندن به قصد لذت بردن: هنگام مطالعه ی آنچه در محدوده هنر می گنجد، خواندن به قصد لذت، غلبه دارد. هنر را بیان زیبا و تعالی اندیشه، عواطف و احساسات تعریف کرده اند. در خواندن شعر، داستان، نمایش نامه، طنز، فیلم نامه و ……، لذت حضور فعال دارد؛ زندگی بدون لذت ها لطفی ندارد و بی روح است.1

 2.  خواندن به قصد یادگیری: انسان برای تداوم موفقیت آمیز زندگی روزانه اش به مجموعه ای از مهارتهای نیاز دارد. هرچه جامعه ای پیچیده تر شود، بر مجموعه مهارتهای لازم برای گذراندن زندگی روزانه نیز افزوده خواهد شد. در گذشته های نه چندان دور، مهارتهایی در حد خواندن، نوشتن، حساب کردن مهارتهای اولیه زندگی به شمار آمده است ولی امروزه این مهارتها بسیار گسترده است.

 3.   خوانده به قصد یادگیری بهتر: امروزه هرگونه فعالیت و اقدامی ، گزینشهای متفاوتی وجود دارد و انسان امروزی ناچار است از میان گزینشهای متفاوت، فعالیتهای مناسب، مطلوب و کم خطری را برگزیند، خواندن به قصد یادگیری بهتر، هدف فعالیت های آموزشی کشورهایی است که نیروی انسانی را مهمترین سرمایه میدانند.2

4. خواندن به قصد آگاهی و شناخت:شناخت خود و دنیا، انگیزه ای است که انسان را به سوی مطالعه می کشاند. آدمی می خواهد خود و جهان هستی را در مطالعه ای منظم و هدایت شده کشف کند و از این طریق به رشد و تعالی برسد.3

پي نوشت:

1- محمدحسین دیانی، نظریات بنیادی درباره کتاب خوانی، کتابداری و اطلاعرسانی، سال اول، تابستان 1377ش، ص13-10

 2-مطالعه در عصر دیجیتال از اندیشه های کنتون اوهارا تا زایمنیگلیو، تهران، نشرچاپار، 1389،ص24.

 3- هوشنگ ابرامی، کتاب و پدیده کم رشدی، ص9

بررسی ها نشان می دهد مطالعه و کتابخوانی وضعیت مطلوبی در ایران ندارد و عمدتاً مردم ایران از خرید یا مطالعه کتاب گریزان هستند و اقدامات لازم و جدی جهت ترویج و اشاعه فرهنگ مطالعه صورت نگرفته  است.

                                                                                                                                                                                                                                     در موقعیت کنونی جامعه، افت شمارگان کتاب ورکود زیاد بازار کتاب وکاهش تعداد کتابخوانها وپدید آمدن شکاف بین کتاب ومخاطینش به شدت رشد فرهنگی جامعه را تهدید می کند.

  اگر افراد یک جامعه اهل مطالعه و تفکر و تدبر نباشند در مقابل هجوم فرهنگ جوامع دیگر، قادر به بروز عکس العمل نخواهند بود و در این برخورد فرهنگی نمی توانند فرهنگ بومی خود را با فرهنگ غیر بومی سازگار کنند و مانند موجی خواهند بود که طوفان آن را به هر سمت و سویی می برد، لذا روی آوردن به کتاب و گرایش به مطالعه می تواند نقش مهمی در مواجهه با این معضل ایفا کند.   

                                                                                                                          مقام معظم رهبری می فرمایند: «من هر زمانی که به یاد کتاب و وضع کتاب در جامعه خودمان می افتم قلباً غمگین می شوم»1

لذا باید برای رفع موانع و ایجاد زمینه و بستر لازم جهت ترویج و توسعه فرهنگ مطالعه، نهادهای مختلف در پنج بخش، شامل خانواده، مدارس و نظام آموزشی، کتابداران و کتابخانه ها، دولت و رسانه های گروهی ناشران و کتابفروشی ها باید با رفع مشکلات موجود همسو، هم هدف، به سمت مشخصی حرکت کنند2

پي نوشت:

1- بیانات معظم له در دیدار با دست اندرکاران برگزاری هفته کتاب (3/7/1375)

 2-سایت سازمان تبلیغات اسلامیwww.ido.ir

کتاب یک رسانه گروهی است که مطالبی در آن ضبط شده که قابل انتقال بوده و بازیابی آن از نظر زمان و مکان محدود نباشد، بنابراین هر رسانه ای که بتواند مطلبی را انتقال دهد واز نظر زمانی زودگذر نباشد واز نظر مکانی نیز قابل استفاده وانتقال باشد کتاب به حساب می آید.1

کتاب، میراثی ماندگار، پدیده ای با شکوه و با ارزش و عنصری رشد دهنده و روشنگر در عرصه زندگانی بشر است. نقش برجسته، والا، حساس و سازنده ی کتاب در پویشهای تکامل آفرین فردی و اجتماعی، ناشی از گستردگی روح، بینش و ابهت اهمیت فرهنگ مکتوب بوده است. پیام مقام معظم رهبری ناظر بر همین آموزه هاست: «حقیقت آن است که کتاب یکی از ارزشمندترین فرآورده های بشری و گنجینه بزرگترین ثروت های بشر، یعنی دانش و تحقیق است. دین و دنیای بشر و جسم و جان انسان، به برکت کتاب تامین و تغذیه می شود و فرآیند کمال بشری به وسیله کتاب تحقق می یابد. کتاب، مادر تمدن ها و نیز عصاره آنهاست و بشر با پدید آوردن کتاب، درسهای بی شماری را که در کتاب تکوین بدو آموخته شده، گرد می آورد و در محیط بشری منتشر می سازد و بدین گونه روز به روز گنجینه ی ثروت بشری، غنای بیشتری می یابد»2

 با وجود گسترش شبکه های ماهواره ای و اینترنتی که دسترسی انسان را به اطلاعات آسان کرده، هنوز کتاب در همه مقاطع و زوایای زندگی نقش اساسی دارد و ثمره تلاش انسان و عامل تکامل جامعه به شمار می آید. به نظر می رسد کتاب همچنان برتری خود را به عنوان یک ارزش فرهنگی در جامعه و عاملی در راه توسعه ملی و غنای زندگی، حفظ خواهد کرد3.

پي نوشت:

1- حسن اشرفی یزدی، چگونه فرزندم را به مطالعه علاقمند کنم؟، نشریه ماه کلیات، مرداد 1378، ش128،ص6358

 2-بخشی از پیام مقام معظم رهبری به مناسبت گردهمایی کتاب و کتابخانه، 21/6/1374، سیاست ملی کتاب، راهنمای توسعه کتاب و کتابخوانی، ترجمه محمد جعفر پوینده، ص85

3- لیلا تفقدی، آغاز هفته اهدای کتاب، گلبرگ، دی1383، ش58،ص59

امام حسن مجتبی (ع) خوشبخت کسی است که به یکی از این دو چیز دسترسی داشته باشد: کتابهای خوب یا دوستانی که اهل کتاب باشند.1

مطالعه از جمله شیوه های یادگیر ی کلامی است که در کنار شکل گفتاری ( دیگر شیوه یادگیری کلامی) قرار دارد2. مطالعه به معنیبررسی و پرسشگری است و تمدن بشری، حاصل پاسخ دادن به این پرسشهای کنجکاوانه انسانهاست3. در عصر حاضر ذکر این نکته که تا چه حد کتاب و کتابخوانی موجب رشد دینی و اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی و عقلانی آدمی است ضرورتی ندارد، زیرا اغلب بر این نکته واقفند که کتاب های مفید، و سودمند یکی از بهترین ابزار رساندن پیام و انتقال فرهنگ و تمدن بشری از نسلی به نسل دیگر است و گسترش فرهنگ مکتوب و ترویج کتاب و کتابخوانی یکی از اساسی ترین و مناسب ترین اقدامها در جهت توسعه، رشد و تعمیق فرهنگ خودی و مقابله با تهاجم فرهنگی بیگانه است. بدین لحاظ امروزه یکی از معیارهای سنجش رشد فرهنگی ملتها، میزان رغبت هر ملت به مطالعه است. چراکه توسعه فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هر جامعه ای میزان انس و الفت افراد آن جامعه با ابزارها و اهرم های فرهنگی را نشان می دهد. در واقع رشد آگاهیهای  همه جانبه افراد، پیش نیاز توسعه جامعه به شمار می آید و اهرم اصلی افزایش آگاهی،گسترش فرهنگ مطالعه کتابخوانی است.

امام حسن مجتبی(ع) می فرمایند: «در شگفتم کسی که در غذای جسمی خویش می اندیشد، اما درباره غذای روحی خود تفکر نمی کند»4.

بی گمان، کسانی که در وادی پیشرفت گام های بلندی برداشته اند، هرگز با کتاب و کتابخوانی بیگانه نبوده اند، بلکه مطالعه را عنصری اصلی و ضروری دانسته اند. کتابخوانی و مطالعه، سیر در اندیشه های دیگران و گشودن پنجره ای به دنیای ناشناخته هاست. امروزه مطالعه روشمند، مطالعه کتابهای مناسب و شناخت آفات و بازدارنده های مطالعه و بکارگیری روشهای مناسب مطالعه بحثی جدی است.5

پی نوشت

 1- شعبان علی لامعی، حکایتهای فرهنگ کتاب، نویسندگی، نمونه های شعر معاصر، ص166.

 2-فتح الله شجری، یادگیری خلاق، تهران، نشر انجمن قلم ایران

 3- ابراهیم عمرانی، پرسشگری آغاز دانستن و دانش سرچشمه صلح، در پایگاه اینترنتی مجله عطف  www.atfmag.info/1390/9/20/book

 4-محمدمحمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 8، ح13877

 5-  هوشنگ ابرامی، شناختی از دانش شناسی، تهران، نشر کتابدار، 1379

استاد راهنما: حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای سعید شهواری

استاد مشاور:حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای محمود ابوترابی

پژوهشگر:  سکینه آخوندی

موضوع این تحقیق «جرائم رایانه­ای از دیدگاه فقه وحقوق» می باشد. جرائم رایانه­ای باتوجه به گستردگی وبه خصوص ناشناخته بودن وسرعت زیاد انجام آن نسبت به جرائم سنتی، بسیار درحال گسترش است وازسویی مجرمان وجاسوسان زیادی ازاین قابلیت به طور نامحسوس در حال سودجویی و گسترش اعمال قبیحانه ی خود هستند.

رشدفنی تکنولوژیِ دراختیارمردم، سرعت انتقال وگسترش جرائم رایانه­ای را به دنبال خواهد داشت زیرا ساختارهای اخلاقی وکنترل کننده وهشداردهنده درنوع استفاده ازرایانه ودر­محیط سایبر­واینترنت که وسیع­ترین فضای جرائم­رایانه­ای ­­است به اندازه ی تکنولوژی، رشد نیافته است. فقرفرهنگی وپایبندنبودن به ارزش­های جامعه وباورهای دینی وکمرنگ شدن آموزه های­دینی واخلاقی مانند حفظ آبروی مومن و…، بی تفاوتی به سرنوشت انسان­های دیگرو.. برشدت این جرائم می­افزاید.

این تحقیق با استفاده از نوع ­توصیفی ـ تحلیلی است و در آن وضعیت موجود جرائم رایانه­ای­, ویژگی­ها واقسام وارکان جرائم رایانه­ای بررسی شده تحلیل داده ها بر اساس تحلیل محتوا انجام شده است.

درحقوق جزایی، جرائم رایانه ای هماننددیگر جرائم دارای رکن قانونی، رکن مادی ورکن روانی است. رکن قانونی آن براساس قوانین جرائم رایانه ای است که درایران به صورت نهایی توسط شورای نگهبان درسال 1388به تصویب رسید.

رکن مادی آن نیز باتوجه به نوع جرائم، براساس ویژگیهای مجازی آن مشخص می شود مانند داده های سرّی درجرم جاسوسی رایانه ای یا دسترسی به داده به طور فنی و نرم افزاری درجرم دسترسی غیرمجاز می باشد .

رکن روانی جرائم نیز چه با قصدعام یعنی عمد وچه باقصدخاص درهرجرمی درجرائم رایانه ای وجود داردکه قصد عام آن درهمه ی جرائم رایانه ای با اختیار و آگاهی است.

باوجود ارکان اصلی جرم درجرائم رایانه ای، جرم انگاری هریک ازانواع جرائم رایانه ای براساس حقوق جزایی کشور ایران انجام می گیرد.

درفقه اسلامی نیز همانندحقوق برخی از جرائم رایانه ای رامی توان به مدارک فقهی جرایم سنتی آن تطبیق داده و جرم انگاری نمود ولی ماهیت بعضی از جرائم رایانه ای به گونه ای است که جرمی جدیدبا ویژگی های جدید وپیچیده است که نیاز به بررسی و تحقیق بیشتری دارد. دراین نوع جرائم باتوجه به فقه پویای اسلام، قواعد فقهی  درنظرگرفته شده می توانندجرم انگاری موارد مستحدثه را اثبات و جرم بودن آن را محرز نمایند.بنابراین بسیاری از قواعد فقهی می توانند رکن قانونی یا شرعی این جرایم باشند.

رکن روانی فقه اسلامی که مشترک با حقوق کیفری است قصد واراده و آگاهی است که درجرایم رایانه ای نیز وجود دارد.

رکن مادی فقه اسلامی نیز بسیار به رکن مادی حقوق جزایی نزدیک است بااین تفاوت که اگرگناهی مانع امنیت، آزادی و عدالت ویا حقوق دیگر مسلمانان باشد جرم محسوب می شود و گناهانی که فردی و زیان وضرر معنوی یا مادی به دیگران نمی رساند باآنکه درفقه اسلامی گناه و مذموم است ولی ازنظر قانونی جرم محسوب نمی شودیعنی اگر بعضی از جرائم رایانه ای ضررمعنوی یا مادی به دیگران نرساند ولی چون عمل انجام شده یا ترک شده خلاف فرمان الهی است درنگاه فقه اسلامی جرم محسوب می شود.

باوجود ارکان حقوقی وهم چنین ارکان فقه اسلامی درجرائم رایانه ای، جرم انگاری این نوع جرایم به راحتی امکان پذیراست.

درفقه اسلامی درصورت نبود حکم شرعی مشخص مانند جرائم رایانه ای، حاکم ازتعزیر استفاده می نماید. ابواب فقهی دراجرای تعزیر نقش بسیار مهم و اساسی دارند .

ازدستاوردهای این تحقیق این است که فقه اسلامی در مسائل مستحدثه مانندبعضی از جرائم رایانه ای، با وجود قواعدفقهی با خصوصیاتی مانند: ساری وجاری و کلی بودن، انعطاف­وتوان­مندی بسیار زیادی درعصر فن­آوری اطلاعات داراست و درجرائم مختلف جاری می شود، مانندقواعد اتلاف، لاضرر، احترام یا….درحقیقیت قواعدفقهی تکمیل کننده احکام ثابت و شناخته شده ی اسلام هستندکه به صورت منسجم و مستدل راهگشای جرم انگاری وحتی پیشگیری از مسائل جدید عصر فن آوری باشند.

به عبارتی کامل تر بسیاری از اصول قانون جرایم جدید وخاص رایانه ای می تواند براساس قواعد فقهی وبه کمک آن ها پیشنهاد و مصوب شود واین جزو خصایص وویژگی های حکومت اسلامی است که قانون مدون آن براساس ابواب فقهی و اصول اسلامی پی ریزی می شود.

کلیدواژه: جرم، رایانه، جرم رایانه­ای، فضای سایبر، اینترنت، فقه، حقوق

استاد راهنما:  حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای محمود ابوترابی

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای علی اصغر فضیلت

پژوهشگر: سکینه صفرپور

تمام موجودات و ممكنات عالم داراي سرنوشتند. مخلوقات با عنايت بر قدرت بر تغيير سرنوشت خود به دو دسته كلي تقسيم مي شوند ؛ دسته اول قادر به دگرگوني سرنوشت خود هستند مثل انسان ها ،البته آن گروهي كه صاحب عقل وانديشه نيستند از اين جمع خارج اند و دسته دوم، گروهي از ممكنات هستند كه قادر نيستند سرنوشت خود را تغيير دهند. از منظر قرآن و روایات انسان ها اجتماعي خلق شده اند بنابراين انسان ها با انتخاب نوع گرايشات و كارها، تعيين كننده سرنوشت اجتماعي خود هستند يا آن را به سوي سعادت مي برند و يا به انحطاط و زوال مي كشانند. جوامعي كه اهل مطالعه ي قصه هاي قرآني و تاريخ گذشتگان هستند به عوامل سعادت و شقاوت اقوام سلف پي برده و از كردارها و گرايشاتي كه سبب نابودي آن جامعه ها شده دوري مي جويند و با اختيار , به خوبي ها روي آورده و سرنوشت نيكي براي خود و جامعه خويش رقم مي زنند . قرآن می فرماید: تا زماني كه قومي حالات دروني خود را تغيير ندهد سرنوشتش تغییر نخواهد کرد اما وقتي كه اعتقاد و عملش رنگ و بوي ايمان به خدا و معاد، امر به معروف ونهي از منكر، حق دوستي،عدالت محوري، انفاق و احسان و…بگیرد خداوند هم نعمت آنها را استمرار داده و به نقمت تبديل نخواهد كرد مگر اين كه ايمان شان به كفر، حق محوري به حق كشي ، عدالت خواهي به بي عدالتي وانفاق واحسان به خساست و بخل ورزي، سپاس و شكر به كفران نعمت و ناشكري تغيير كند در اين صورت سنت الهي هم جاري خواهد شد و از باب عقوبت، بدبختي و مصيبت جاي سعادت و رفاه و خوشبختي مردم اجتماع را خواهد گرفت. سنت هاي الهي هم بر حيات فردي و اجتماعي مؤمنان و هم غير مؤمنان حاكم است كه هرگز قابل تبديل و تغيير نيست.

واژگان كليدي: انسان،سرنوشت اجتماعي ،قضاوقدر،اختيار و جبر،سنن الهي.

به مناسبت هفته کتاب و متابخوانی واحد پژوهش نوسسه آموزش عالی مدرسه علمیه الزهرا(س) ویژه نامه اهمیت مطالعه تدوین نموده است

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین علی اصغر فضیلت

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای علی اکبر محمدی مهر

پژوهشگر: زهرا کریمی

گذار از وضعيت موجود به سوي وضعيت مطلوب، آرمان هر نظام اجتماعي بالنده و از خواسته‌هـاي بارز مصلحان اجتماعي است. متفكران بشري از ديرباز اهتمام ويژه‌اي به اين موضوع داشته و به فراخور جهان فكري خويش مولفه‌هايي را براي تحقق خارجي جامعه‌اي ايده‌آل ترسيم كرده‌اند. قرآن كريم كه با رويكردي همه جانبه به جايگاه انسان در نظـام هـستي نظر افكنده، بـا ارائـه ويژگـي‌هايي مـشخص، پيرامون اعتلاي جامعه سخن گفته است و در اين باب از شأن ويژه سه هنجار «عدالت»، «وحدت» و «امنيت» ياد كرده است. در بينش قرآني «عدالت»، هنجاري فراگير است و در اعتلاي جامعه تا بدان حد واجد اهميت است كه در فرض فقدان آن، نه تنها جاي عدل خالي است، بلكه هيچ ارزش ديگري ثبات و قرار نخواهد داشت. بر خلاف عدالت، وحدت مقوله‌اي است كه ارزش آن نه ذاتي، بلكه در گروِ محور و هدف وحدت است. از اين رو از نظر قرآن وحدتي، اعتلاي جامعه را تضمين مي‌كند كه با محور و اهداف گفتمان قرآن، هم افق باشد. عنصر سوم يعني «امنيت» در انديشه قرآني، هنجاري آلي و زمينه ساز است كه استقرار آن در جامعه، هدفي والاتر يعني تحقق توحيد و بندگي خداوند را دنبال مي‌كند و بدين ترتيب نمي‌توان تعالي جامعه را بدون آن در نظر آورد. پژوهش حاضر با بهره جستن از آيات الهي، در صدد است تا جايگاه و كاركرد سه مولفه عدالت، وحدت و امنیت را در طرح كلاني كه قرآن كريم از اعتلاي جامعه ارائه مي دهد، واكاوي نمايد و نقش عناصر مذكور را در اعتلاي جامعه از ديدگاه قرآن تبيين نمايد. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی بوده و روش به کار رفته در آن اسنادی است و داده ها با استفاده از ابزار فیش جمع آوری شده است.

واژگان كليدي: اعتلا، جامعه، عدالت، وحدت، امنيت، قرآن