همانطور که در برشور قبل به مواردی در اعتبارسنجی منابع پژوهش بر اساس منبع انتشار اثراشاره کردیم، اکنون به بیان توضیحاتی دربارۀ اطلاعات محتوایی اثر می‌‌پردازیم.برای تصمیم‌گیری در مورد این‌که آیا منبعی که درحال مطالعۀ آن هستیم و احتمالاً به عنوان مأخذ، قصد استفاده از آن در اثر پژوهشی خود را داریم، مناسب و متناسب با اهداف مطالعه و پژوهش است یا خیر، باید نکاتی را در نظر داشته باشیم. این نکات قابل بررسی برای آثار مختلف از جمله مقاله، کتاب، وب‌سایت و غیره است.

در ابتدا بهتر است محتوای مورد نظر را با اهداف مد نظرمان بررسی و به نکات زیر توجه کنیم:

- آیا محتوا و اطلاعات ارائه‌شده در منبع، معتبر، روزآمد و موثق هستند؟

- آیا محتوای اثر، پاسخ‌گوی سؤال‌های ذهنی ما هست؟

- آیا عنوان اثر با محتوا ارتباط و تناسب لازم را دارد؟

- هدف نویسنده از نگارش آن اثر چیست؟ آثار پژوهشی باید به دور از تعصب و جانبداری نوشته شوند. مقالاتی که با اهداف تجاری یا معرفی یک برند یا محصول خاص نوشته شده‌اند، باید با حساسیت بیشتری بررسی شوند.

- آیا محتوای اثر حرفی مضاف بر دانش موجود و در دسترس دارد؟ به‌عنوان مثال، ممکن است پژوهشی بدیهیات یک حوزه را با بیان متفاوتی گفته باشد. به ژرف‌نگری و اندیشۀ نهفته در آثار توجه کنیم.

- زبان نگارش و ساختار مقاله، گنگ و نامفهوم نباشد و به برداشت اطلاعات غلط منجر نشود.

- به ساختار نگارشی متن هم توجه کنیم. آیا محتوای اثر از نظم و سازماندهی منطقی برخوردار است یا از قطعه‌های به هم چسبیده  تشکیل شده است؟

در کنار نکات بالا، منابع و مآخذی که در هر پژوهش مورد استفاده قرار می‌گیرد، بسیار مهم است. منابع زمینۀ فکری نویسنده را نشان می‌دهد و خواننده هم باید بداند که اطلاعاتی که در آن پژوهش مورد استناد واقع شده‌اند، چقدر معتبر و صحیح هستند. پس لازم است فردی که از اثری قصد استفاده دارد، با هوشمندی لازم منابع و مراجع مورد استفاده را هم در نظر داشته باشد. مثلاً توجه به نکات زیر در این زمینه ثمربخش است:

-  در مقاله از منابع مهم، معتبر و روزآمد استفاده شده باشد. مقاله‌ای که بیشتر منابعش از مقالات به‌روز مجلات معتبر آی.اس.آی است با مقاله‌ای که منابعش وب‌سایت‌های ساده‌ای هستند قطعاً متفاوت هستند.

-  توجه شود که آیا استفاده از این مقاله به افزایش اعتبار و کیفیت اثر در حال نگارش، منجر می‌شود یا خیر. استناد به آثار و مطالب متخصصان یک حوزه، نشان‌دهندۀ اشراف نسبی نویسنده به موضوع است. به‌علاوه، به خواننده هم این اطمینان داده می‌شود که مطالب، معتبر و دقیق است. البته، باید به استناداتی که به صورت جعلی به متخصصان و صاحب‌نظران مشهور یک حوزه نسبت داده می‌شود، هم توجه کرد. در مواردی که شک و تردید داریم، مشورت با متخصصان یا استادان راه حل خوبی است.

-  توجه شود که منابع استفاده‌شده با محتوای اثر هم‌خوانی لازم را داشته باشد. به تعداد استنادهای بیش از حد، استنادهای مکرر به یک اثر و استنادهای نامرتبط دقت شود.

-  مقاله، ارجاعات کور و نامفهوم و به طور کلی، ارجاعاتی که ما را به منبع اصلی نمی‌رساند، نداشته باشد. مثلاً اطلاعات کتابشناختی ناقص یا اشتباه نداشته باشد.

-  استنادهای نویسنده از این دیدگاه هم بررسی شود که آیا محققان دیگر هم از آن‌ها استفاده کرده‌اند یا خیر. گاهی پی‌بردن به این موضوع، با جستجویی ساده در یک موتور کاوش، راهگشاست.

-  ادعا، نظریه و فرضیه‌هایی که اثر از منابع دیگر اقتباس کرده، باید ارجاع درست داشته باشند.

- دیگر پژوهشگران چقدر از آن مقاله استفاده کرده و به آن استناد داده‌اند؟

در کنار همۀ این موارد توجه به رعایت صحت و سلامت پژوهش و عاری بودن از انواع تخلفات پژوهشی بسیار مهم است که شاید تشخیص آن ساده هم نیست اما   راه حل‌هایی دارد.

-  پس از ارزیابی دستی مقاله بهتر است برای اطمینان بیشتر و بررسی موارد مربوط به تقلب‌های پژوهشی (مثل سرقت علمی) از نرم‌افزارهای تشخیص سرقت علمی استفاده کنیم.

-  گاهی لازم است به یادداشت‌هایی که دربارۀ یک اثر منتشر شده توجه کنیم. از جملۀ این موارد، یادداشت‌هایی دربارۀ سلب اعتبار مقاله یا  Retraction است. برخی از پایگاه‌های اطلاعاتی مانند Webofscience(WOS)  در قسمت اعمال محدودیت بر نتایج جستجو (limitation)، مقالات سلب اعتبارشده را نشان می‌دهند.

بنابراین بررسی محتوای اثر را به سه مرحلۀ کلی می‌توان، تقسیم کرد:

یک. تطبیق محتوای اثر با اهداف موردنظرمان؛

دو. بررسی منابع و مآخذ اثر؛

سه. بررسی محتوای اثر در مورد صحت محتوا و توجه به دوری از موارد سوءرفتارهای پژوهشی.

باید توجه کرد که بیشتر مواردی که مطرح شد، نسبی هستند؛ به عنوان مثال اگر اثری استنادی دریافت نکرده، به این معنی نیست که حتماً آن مقاله نامعتبر و بی‌کیفیت است؛ ممکن است دانشی نو باشد و هنوز چندان مورد توجه قرار نگرفته باشند. اما مواردی که مربوط به بحث اخلاق در پژوهش و سوءرفتارهای پژوهشی است بسیار قابل تأمل و توجه است. 

علاوه بر موارد ذکر شده، گاهی می‌شود اعتبار یک اثر پژوهشی را با بررسی نویسندۀ آن اثر ارزیابی کردکه در برشور آینده به آن می پردازیم.

تلخیص مقاله زهره عباسیان، (1396)  اعتبارسنجی منابع پژوهش بر اساس محتوای آنها

کتاب فرزندان شیطان

پدید آورنده : سید حسین اسحاقی

در این کتاب، ماهیت شناسی، خاستگاه و دیرینه شناسی شیطان پرستی، آشنایی با معماران این تفکر، نمادها، ابزارهای جاذب و نقد رویکردها و عملکردهای شیطان پرستان آمده است. در جریان شناسی این فرقه، پس از آن که شیطان در قاموس عرف و دین واکاوی شده، به دیرینه شناسی و پیشینه شیطان پرستی توجه شده، آنگاه گذری بر شیطان پرستی در ایران صورت گرفته و دریچه ای به سوی آشنایی با معماران شیطان پرستی گشوده شده و مهمترن ابزارها و نمادهای این فرقه بویژه موسیقی و نمادهای نهادینه شده آنان معرفی و بازنمایی شده است.

مجموعه 3 جلدی سریرسخن

مرکزنشرهاجر مجموعه سه جلدی ره توشه تبلیغی بانوان را با نام «سریر سخن»   منتشر کرد .
بایستگی تبلیغ دینی درباره زیر ساخت‌های اندیشه ، تامین نیازهای اجتماعی و زدودن پیرایه‌های موهوم از ساحت قدسی دین و فرهنگ ملی ، نیاز به مبلغانی کارآمد و توانمند دارد.در این میان نقش مبلغان خواهر در رسانش پیام و پراکندن عطر و بوی دل انگیز مباحث قرآنی ، حدیثی ، فقهی و کلامی در جامعه دینی بی بدیل است. نشر هاجر در راستای ابلاغ پیام‌های دینی ، این مجموعه 3 جلدی را با عنوان «سریر سخن» فرادید بانوان قرار داده است تا دستمایه‌ای باشد برای انجام رسالت‌ها و دریچه‌ای برای کندوکاو عالمانه بانوان در تحقیق و تولید مجلدات بعدی.
مجموعه 3 جلدی «سریر سخن» توسط مرکز نشر هاجر و به قلم آقایان علی باقر شیخانی و سید حسین اسحاقی در قطع وزیری و  تیراژ 2000 نسخه منتشر شده است.

انــواع مــجلاتـــــــ

مجلات به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که در اینجا به چهار گروه اصلی آن‌ها اشاره می شود:
1.مجلات بدون رتبه علمی: این مجلات اگر چه مجلات علمی محسوب می‌شوند، اما به چند دلیل  از جمله نداشتن هیئت تحریریه قوی، ضعیف بودن سطح علمی مقالات، تازه تاسیس بودن و … ممکن است رتبه‌ای دریافت نکرده باشند.
2.مجلات علمی–ترویجی: مجله‌هایی هستند که مقاله‌های آن‌ها به زبان ساده‌تر، دانش و راه‌های بهره‌وری از آن را بین گروه کثیری که به حرفه‌ای مشخص اشتغال دارند، رواج می‌دهد.
3.مجلات علمی–پژوهشی: این گروه از مجلات معمولاً نتایج پژوهش‌های اصیل و نیز مقالات مروری و تحلیلی را چاپ و منتشر می‌کنند.
4.مجلات ISI: پایگاه موسسه ISI شامل مجلاتی است که به طور منظم منتشر می‌شوند و دارای هیئت تحریریه بین‌المللی هستند. از آنجا که گزینش این مجلات در سطح بین‌المللی صورت می‌گیرد، رقابت زیادی میان مجلات برای قرار گرفتن در این پایگاه صورت می‌گیرد. این دسته از مجلات عمدتاً به زبان انگلیسی هستند و از سطح علمی و کیفیت نسبتاً بالایی برخوردارند. همچنین مقالات ارسالی برای این مجلات از استانداردهای خاصی برخوردار است.

انـــواع مــقـالاتــــــ

مقاله‌ها بر حسب نوع داده‌ها و چگونگی تدوین به چهار گروه تقسیم می‌شوند:
۱.پژوهشی (تحقیقی، پژوهش اصیل، گزارش تحقیق): مقاله‌ای که برخاسته از پژوهش نوینی باشد که پژوهشگر خود انجام داده و متکی بر یافته‌های دیگران نیست.
۲.مقاله تحلیلی (مقاله نظری): مقاله‌ای است که مؤلف با استفاده از منابع تحقیقی پیشین نظریه خاصی را در حوزه کار خود مطرح می‌کند. این مقاله با دو هدف ایجاد نظریه جدید و نگرش انتقادی به نظریه‌های پیشین تدوین می‌شود.
۳.مقاله مروری: در مقالات مروری، نتایج ارائه شده در نوشتارهای علمی درباره موضوعی خاص جمع‌بندی شده و ارزیابی می‌شود. مؤلف مقالهٔ مروری از طریق مقوله‌بندی، یکپارچه‌سازی، و ارزشیابی متون منتشر شده پیشین سیر پیشرفت پژوهش‌های جاری در جهت روشن کردن مسئله‌ای خاص دنبال می‌کند.
۴.مقاله گردآوری: این نوع مقاله صرفاً به گردآوری و انعکاس دیدگاه‌های مختلف در نوشته‌های مرتبط با موضوعی خاص می‌پردازد و در واقع کار نویی را ارائه نمی‌کند.
هر مقاله با هدفی خاص و برای مجله‌ای خاص تدوین می‌شود.
منبع :برگرفته از نرم افزار پژوهیار

مقام معظم رهبری مدظله العالی

1. بايد اهل علم در محيط دانشگاه به توليد علم با نگاه مبتكرانه و سازنده بپردازند.

2. علم، پيشرفت علمي و فراگيري نياز اول كشور است.

3. پيشرفت علمي بدون تحقيق امكان ندارد.

4. علم و تحقيق كليد قطعي پيشرفت كشور است.

5. تحقيق علمي فقط به معناي فراگيري و تقليد نيست، تحقيق ضد تقليد است.

6. توليد علم و تحقيقات، حيات آينده كشور است.

7. برای خدمت رسانی بهتر به مردم، کارهای دقیق پژوهشی لازم است.

8. عنصر تحقیق و پژوهش در همه جا به صورت یک اصل در مجموعه کارها باید مورد توجه قرار گیرد.

9. اگر ژرف یابی و پژوهش نباشد؛ نتیجه اش یک جا ایستادن، در جا زدن و با دنیای پیرامون خود به تدریج بیگانه تر شدن است.

(نمايشگاه پژوهش و فناوري خراسان رضوي 29 آذر تا اول ديماه 89 - نمايشگاه بين المللي مشهد)

ادامه »

به نام خدا
پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ :
«کلّ کتابٍ لا یبدأ فیه بذکر اللّه فهو أقطع.»
«هر نگاشته که یاد کردی از کردگار در آغازش نباشد، ناتمام است.»
مستدرک الوسائل، ج 8، ص 434

بزرگی نام و نشان با «بسم الله …»
پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ :
«من کتب “بسم اللّه الرّحمن الرّحیم” فجوّده تعظیماً [للّه] فقد غفر [اللّه] له.»
«هر که “بسم الله …” را با خط خوش نگارد تا بزرگی خدا را پاس دارد، خدا نیز وی را ببخشاید.»
مستدرک الوسائل، ج 8، ص 433

جدّیت در تحقیق
امام امیرمؤمنان علی ـ علیه السلام ـ :
«لا ینفع اجتهاد بغیر تحقیقٍ.»
«هر تلاشی که در آن تحقیق(1) و حقیقت جویی نیست، بهره ای ندارد.»
معجم الفاظ غرر الحکم، ص 249

برترین راه
امام امیرمؤمنان علی ـ علیه السلام ـ :
«لا سنّة أفضل من التّحقیق.»
«هیچ راهی برتر از تحقیق و حقیقت جویی نیست.»
معجم الفاظ غررالحکم، ص 249

عمل برتر
امام امیرمؤمنان علی ـ علیه السلام ـ :
«لا عمل کالتّحقیق.»
«هیچ کاری چون تحقیق و حقیقت جویی نیست.»
معجم الفاظ غررالحکم، ص 249

قلم، نخستین آفریده خدا
امام صادق ـ علیه السلام ـ :
«أوّل ما خلق اللّه القلم فقال له: اکتب فکتب ما کان و ما هو کائن الی یوم القیامة.»
«قلم نخستین آفریده کردگار است. به او فرمود: بنگار، و قلم آنچه را بود و تا روز رستخیز خواهد بود، همه را در نوشتار آورد.»
تفسیر نورالثقلین، ج 5، ص 398

نخستین قلمزن
پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ :
«یا أباذرّ أربعة من الأنبیاء سریانیّون: آدم و شیت و أخنوخ (و هو ادریس و هو أوّل من خطّ بالقلم) و نوح … .»
«ای ابوذر! چهار تن از پیامبران سریانی اند: آدم و شَیت و اُخنوخ و نوح، و اُخنوخ همان ادریس است که نخستین بار با قلم نوشت.»
بحارالانوار، ج 11، ص 32

پژواک قلم
پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ :
«تلاث تخرق الحجب و تنتهی الی ما بین یدی اللّه: صریر أقلام العلماء و وطی أقدام المجاهدین و صوت مغازل المحصنات.»
«سه بانگِ طنین انداز است که پرده ها را می درد و پژواک آن در نهایت به خدا می رسد: بانگ قلمهای دانشمندان؛ بانگ قدمهای مجاهدان؛ و بانگ چرخ بافندگی زنان پاکدامن.»
تفسیر نمونه، ج 24، ص 377

ادامه »

 

مقدمات پژوهش

                                       

مطالعه ی ثمر بخش از دو عامل متأثر است: یکی علاقه نسبت به مطلب خواندنی ، دیگری کاربرد ماهرانه فنون مطالعه. علاقه نسبت به مطلب خواندنی سبب می شود تا شخص به مطالعه بیشتر بپردازد مطالعه بیشتر منجر به بهتر شدن فنون مطالعه می شود به طوریکه کاربرد این فنون ، مطالعه را آسانتر ، سریعتر و لذت بخش تر می سازد؛ در نتیجه ، علاقه ی خواننده نسبت به مطالعه افزایش می یابد وسبب می شود تا او به مطالعه ی بیشتر بپردازد ، از خواندن مطالبی که باید بخواند دوری نکند و در زمان کمتر مطالب بیشتری را بخواند. این امر مستلزم آشنایی با روش های مطالعه می باشد در این جا هفت روش مطالعه به طور اختصار معرفی می شود:

1.خواندن اجمالی

2.تند خواندن

3.عبارت خوانی

4.دقیق خوانی

5.خواندن تجسسی

6.خواندن انتقادی

7.خواندن برای درک زیبایی و جنبه های هنری مطلب

ادامه »

هدف اصلی این دائرةالمعارف، از ارائه اطّلاعات ناب و اصیل در قلمرو موضوعات قرآنی است؛ به‌گونه‌ای که اهل تحقیق در این موضوعات را به عنوان منبعی مادر، از منابع فرعی بی‌نیاز کند. در کنار این هدف اصلی و خاص، غرض عمومی تدوین این دائرةالمعارف آن است که مخاطبان دانش‌پژوه در حدّ مطالعات پایه اسلامی نیز بتوانند از پژوهش‌های اصیل قرآنی بهره گیرند؛ ازاین‌رو، مؤلفان آن کوشیده‌اند تا طلّاب و دانشجویان و عموم دانش پژوهان آشنا به مبانی قرآنی نیز به فراخور توان و در عرصه مطالعات عمومی یا تخصّصی خود، بتوانند از مقالات این دائرةالمعارف استفاده کنند.

از جمله ویژگی‌های این دایرة المعارف، عبارتند از:

استواری بر پایه نظام الفبایی در چینش مدخل‌ها؛

استفاده از منابع اصیل و متقن و دست اول؛

ارائه همه آرا و مبانی اصلی در هر موضوع؛

برخورداری از نظام ارجاع درون مقاله‌ای و برون مقاله‌ای

بهره وری از نثر معیار

تا کنون 13 جلد از آن منتشر شده‌است، که از «حرف الف تا حرف ر» را در بر دارد. نسخه دیجیتالی آن هم بر روی اینترنت در اختیار کاربران قرار دارد.

 

 معرفي نرم افزار جامع التفاسير نور 5/2

یکی از نرم افزارهای تولید شده توسط مرکز تحقيقات کامپيوترى علوم اسلامى، دائرة المعارف چند رسانه ‏اى قرآن کريم با عنوان جامع تفاسير نور است.

محتوای نرم افزار

متن کامل ۴۴۶ عنوان کتاب در ۲۰۵۶ جلد که شامل:

متن کامل قرآن کریم، ۳۴۱ عنوان تفسیر فارسی و عربی،۲۳ ترجمه فارسى،۴۷ ترجمه در ۲۵ زبان ديگر مانند: انگليسى، روسی، آلمانی، اردو، فرانسوی، ترکى، مالايى و… که بعضی از زبانها دارای چند ترجمه هستند. ۱۰ ترجمه انگلیسی، ۴ ترجمه روسی، ۶ ترجمه آلمانی، ۳ ترجمه اردو و ۳ ترجمه فرانسوی، متن کامل ۴ عنوان تفسير انگليسى در ۳۰ جلد (الميزان، نمونه، نورالقرآن و ميراحمد على)

۷ فرهنگ ‏نامه قرآنى و ۲۰ لغتنامه، ۳ نوع آوانگاری انگلیسی قرآن کریم

 

برخى از مهم‏ترين کتب تفسيرى برنامه عبارتند از:

من وحى القرآن (۲۴ جلد)،التبيان فى تفسير القرآن (۱۰ جلد)،نورالثقلين (۵ جلد)،کشف الاسرار و عدة الابرار (۱۱ جلد)،تفسير القرآن الکريم (۷ جلد)،التفسير المنير فى العقيدة والشريعة والمنهج (۳۲ جزء)،الامثل فى تفسير الکتاب المنزل (۲۰ جلد)،الميزان فى تفسير القرآن (۲۰ جلد)،البرهان فى تفسير القرآن (۵ جلد)،مجمع البيان فى تفسير القرآن (۱۰ جلد)،تفسير مقاتل بن سليمان (۵ جلد)،من هدى القرآن (۱۸ جلد)،التفسير الفرقان (۳۰ جزء)،تفسير روض الجنان (۲۰ جلد)،تفسير نمونه (۲۷ جلد)،تفسير منهج الصادقين (۱۰ جلد)،أنوار التنزيل و أسرار التأويل (۵ جلد)،زبدة البيان فى احکام القرآن،تفسير جلالين

۱۶ دوره ترتيل کامل، مانند ترتیلهای منشاوى، عبدالباسط، امام جمعه و پرهيزگار و…

۷۳ ساعت قرائت مجلسی، بیش از ۱۴۰ قرائت مجلسى از قاريان مشهور مصرى، ايرانى و عربستانى

دوره کامل تحقيق استاد خليل حصرى (۴۲ ساعت)

ترجمه گوياى انگليسى (ترجمه استاد قرايى با صداى خانم نوروزى) همزمان با قرائت ترتيل

نمايش بیش از ۱۰۰۰ تصوير و بیش از ۶۰ قطعه فيلم مربوط به آيات به تفکیک زبان

روايات تفسيرى، موضوعى و مرتبط با هر آيه


برخی امکانات و قابلیت ها

امکان جستجوى پيشرفته در متن قرآن کریم و تفاسير، ترجمه ها

ارتباط آيه انتخابى با ترجمه ها و جايگاه دقيق آن در تفاسير

تجزيه و ترکيب کل آيات قرآن

تغییرات نسبت به نسخه قبل

افزوده شدن ۱۵۸ عنوان كتاب در قسمت تفسير

افزوده شدن ۱۶ لغت‌نامه

افزوده شدن ۲ فرهنگ‌نامه معتبر قرآني

 

تاثیر اسباب نزول بر تفسیر قرآن

استاد راهنما: حجه الاسلام والمسلمین محمدی مهر
محققان:1- زهرا ترابیان
2- زینب قوشانی
3- زهرا بسطامی

بهار1392

چکیده
در این مقاله به بررسی علم اسباب نزول در تفسیر قرآن پرداخته شده است که این علم ابزاری در طریق فهم ودرک تفسیر آیات قرآن کریم وراهگشای حل مشکلات در زمینه تفسیر وتبیین مفاهیم قرآنی می باشد.
تفسیر قرآن نیازمند به علوم فلسفی مختلفی است تا انسان را به کشف وبر طرف نمودن مشکلات راهنما باشد. مفسر بدون آن نمی تواند به تفسیر آیات قرآن اقدام نمایدورای خود را برآن تحمیل نماید.

کلید واژه: اسباب نزول- تفسیر- قرآن

عنوان:بدا در تفاسیر روایی اهل سنت

محقق:سکینه صفرپوراندواری
استادراهنما:حجه الاسلام والمسلمین دکتر محمودابوترابی
تاریخ تدوین:24/1/1393
نشانی صندوق الکترونیکی: ss.safarpour2013@gmail.com

چکیده
بدا از نظر محتوا ومفهوم عقیدتی وکلامی مورد قبول اجماع علمای اسلام است چرا که همه مسلمانان دست به دعا برداشته و به درگاه الهی دعا می کنند «بدا» همان تغییر در سرنوشت توسط دعا است. اهل بیت )علیهم السلام( مسأله “بدا"را مورد تأکید قرار داده اند وشیعه به تبعیت ازائمه )علیهم السلام( بدا را جزو اعتقادات مهم خود قرار داده است. «بدا» در اصطلاح به مفهوم پدیدار شدن رأی جدید است که پیش از این از آن آگاهی نداشته وسپس به آن پی برده است از آنجایی که همه مسلمانان خداوند را منزه از نقص و عیب می دانند اما برخی تصور شان این بود که مراد از بدا درمورد خداوند به معنای لغوی آن می باشد لذا بدا در مورد خداوند را انکار و رد کردند اما چرا برخی از مسلمانان غیر شیعی همانند فخر رازی آن را از ابداعات شیعه خواندند وآن را رد نموده و به شیعه نسبت کفر وشرک دادند؟ حال مسئله این است که آیا واقعا مسأله بدا ساخته شیعیان است و در مذهب اهل تسنن سخنی از بدا به میان نیامده است ؟علت چنین اتهام از طرف برخی به شیعیان چیست؟ اگر علمای اهل سنت بدان معتقدند پس چه تفاوتی با تفسیر بدا درمذهب شیعه دارد؟ جهت دستیابی به هدف مذکور از روش توصیفی استفاده شده است و بر اساس احادیث موجود در کتب معتبر ومشهور اهل سنت به استخراج “بدا” درتفاسیر روایی اهل سنت اقدام شده است. از مطالعات انجام شده به دست می آید که مهم ترین اشکالات در این مسأله از سوی مخالفان «بدا» ، به علم الهی مربوط می شود چون اگرمنظور از بدا به معنای لغوی باشد:تصور جهل به عاقبت یک عمل یا پشیمانی از عمل انجام شده برای خداوند. در این صورت قیاس خداوند با انسان است درحالی که خداوند منزه از صفات بشری می باشد وعلمای امامیه نسبت چنین بدا را در مورد خداوند انکار می کنند ومعتقدین به این نوع بدا را کافر و مشرک می خوانند. هدف از نگارش این تحقیق بیان مفهوم صحیح بدا از زبان دانشمندان اهل سنت وروایات معصومین جهت رفع شبهه از مخالفین این موضوع می باشد تا مشخص شود که بین دو مذهب در این موضوع اختلافی نمی باشد تا انشاء الله آرزوی پیامبر مبنی بر وحدت و هدایت امت اسلام تحقق بیابد.

واژگان کلیدی:بدا، اهل سنت، محو واثبات ،علم الهی ،اراده الهی.