معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی الزهراء گرگان نشستی با عنوان توجیه اهداف، سیاست ها و برنامه های آیین نامه جدید پایان نامه در محل موسسه آموزش عالی الزهراء (سلام الله علیها) در تاریخ 96/9/23برگزار گردید. در این نشست آقای حصاری معاون پژوهش مرکز به بیان تغییرات آیین نامه پرداخته و گفت: با توجه به این که طبق آیین نامه قدیم تعداد زیادی از طلاب هنوز اقدام به گرفتن واحد پایان نامه ننموده اند، تغییری که در آیین نامه اعمال شده این است که طلاب موظفند در نیمسالی که مشغول تحصیل می باشند واحد پایان نامه را انتخاب نمود.
ایشان در ادامه به بیان مزیت گرفتن واحد پایان نامه در حین تحصیل پرداخته و فرمود: فایده اولش این است که با به خوبی استفاده کردن از فرصت ها، می توانید پایان نامه را تمام و دفاع نمائید و مزیت دیگر آن است که چون هنوز مشغول تحصیل و در ارتباط با اساتید هستید به خوبی می توانید از راهنمائی آنها استفاده نمائید.حسن این کار این است که موضوع به خوبی در ذهن شما پخته شده و با ملاحظه منابع مختلف می توانید پایان نامه خوبی را تهیه نمائید.
ایشان در ادامه فرمود: تغییر و بازنگری با دو مبنای تسهیل در فرآیند پایان نامه نویسی و تعمیق در محتوا صورت گرفته است. در مرکز یک بخش مشاوره ای و پاسخگویی به سوالات و یک مرکز علمی پژوهشی ایجاد شده که طلاب می توانند با کارشناسان طراز اول در گرایش های مختلف هم در زمینه مهارت های پژوهشی هم در زمینه های علمی مختلف ارتباط برقرار نمایند. این مرکز علمی از طلابیکه قصد کار علمی دارند، هم در مر حله طرحنامه نویسی و هم در مرحله شناسایی منابع پشتیبانی می کند.
معاونت محترم پژوهش مرکز فرمود: برای تسهیل امور سامانه ای پایان نامه، بعضی امور از سامانه حذف شده و بعضی امور اصلاح شده است. هم چنین استان ها و مدارسی که قابلیت علمی دارند می توانند در خود کارگروههای علمی تشکیل دهند تا تصویب موضوع در آنجا صورت گیرد و طلاب سریعتر اقدام به نوشتن پایان نامه خود کنند.
ایشان در ادامه فرمود: آن چه باید مورد ملاحظه قرار گیرد این است که کار کیفی خوبی توسط طلاب انجام شود. طلاب همه باید خود اقدام به نوشتن پایان نامه نمایند و کپی کردن پایان نامه بپرهیزند. آبروی هر طلبه ای آبروی جمعی است بنابراین باید اخلاق پژوهش رعایت شود.
ایشان گفت: برای جلوگیری از کپی کردن پایان نامه تدابیری اندیشیده شده از جمله این که هم کارگروهها باید صحت انتساب اثر را به طلاب مطمئن شوند هم اساتید داور باید در جلسات دفاعیه به گونه ای وارد شوند که مطمئن باشند طلاب بر پایان نامه خود مسلط هستند. هر زمان حتی بعد از صدور مدرک اگر ثابت شود پایان نامه توسط خود طلبه نوشته نشده مدرک ابطال می شود.
ایشان در پایان گفت: از پایان نامه های خوب استقبال می کنیم. به استان ها ابلاغ شده که پایان نامه هایی که خوب تدوین شده را معرفی کرده تا آنها را در نوبت چاپ قرار دهیم.
در پایان طلاب به طرح سوالات خود در مورد پایان نامه پرداخته و جناب آقای حصاری به پاسخ به سوالات پرداختند.

 معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی الزهراء (سلام الله علیها) نشست تخصصی اساتید راهنمای پایان نامه سطح3 این موسسه با عنوان نقش اساتید راهنما در تعمیق محتوای پایان نامه با حضور حجت الإسلام و المسلمین بهجت پور عضو کمیسیون تفسیر و علوم قرآنی و مدیر موسسه قرآنی تمهید در تاریخ   96/9/23 در محل موسسه آموزش عالی الزهراء (سلام الله علیها) برگزار نمود.
در این نشست ایشان در ابتدا به بیان آسیب هایی که در عرصه پژوهش وجود دارد پرداخته و به مواردی مانند بسیط بودن پایان نامه ها، عدم توانایی طلاب در حل مسأله، عدم تناسب برنامه های درسی با پژوهش و کم رنگ بودن نقش اساتید راهنما در کیفیت بخشی به پایان نامه ها اشاره کرد.
در ادامه ایشان با تأکید بر این که طلبه باید اهل تفکر و و تأمل و طرح سوال باشد بیان داشتند جهت تحقق پژوهش های راهگشا، این ضعف ها و آسیب ها باید برطرف شود و به راهکارهایی همچون وارد کردن پژوهش در فرآیند آموزش، سوق دادن طلاب و اساتید به سمت تدوین مقالات پژوهشی، لزوم تحقق عرصه آزاد اندیشی در حوزه برای ارائه افکار و نظرات نو جهت فراهم آمدن تضارب آراء و اندیشه ها اشاره کردند.
در پایان اساتید راهنما به طرح سوالات و نظرات خود در موضوع نشست پرداختند.

اگر بخواهیم مجلات بین اللملی را از نظر درجه و اعتبار بررسی کنیم، بایستی تفاوت موسسات اصلی نمایه کننده(ایندکس) مجلات را بدانیم. ایندکس کننده معتبر بین المللی در علوم مختلف عبارتند از شرکت تامسون رویترز(Thomson Reuters)، اسکوپوس(Scopus)، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC). 

مجلات تامسون(ISI, WOS)

شرکت تامسون رویترز(Thomson Reuters) یک شرکت چندملیتی رسانه‌های گروهی است که زیر مجموعه هایی دارد که یکی از این زیر مجموعه ها پایگاه  Web of science می باشد،این پایگاه که به اختصار ( (WOS نامیده می شود یک نمایه استنادی علمی است که توسط تامسون رویترز ایجاد شده است که جستجوی استنادی جامع را فراهم می‌کند. به صورت عامیانه و متداول مقالاتی که در این پایگاه نمایه می شوند به مقالات ISI  شهرت یافته اند.

مجلات اسکوپوس(Scopus)

اسکوپوس یکی از نمایه‌های استنادی معتبر و شناخته‌شده‌است که اطلاعات کتاب‌شناختی حدود ۲۵ میلیون سند را در خود جمع‌آوری کرده‌است. اسکوپوس اطلاعات محصولات حدود ۵هزار ناشر علمی را از سراسر جهان در خود جای داده‌است. در مجموع اسکوپوس اطلاعات ۱۶ هزار و پانصد مجله علمی پژوهشی را در خود نمایه کرده‌است. اسکوپوس(Scopus) یکی از محصولات الزویر(Elsevier) است که استفاده از اطلاعات آن نیاز به اشتراک و پرداخت هزینه دارد.

مجلات ISC (پایگاه استنادی علوم جهان اسلام)

ازآنجایی‌که ارتقاء سطح علم و دانش و انتشار آن‌یکی از مهم‌ترین ارزش‌های یک جامعه اسلامی هست، کشور ایران نیز به‌عنوان قطب علمی برتر جهان اسلام اقدام به تأسیس مجموعه‌ای تحت عنوان ISC نمود تا بتواند در راستای پیشبرد اهداف علمی جامعه بین‌المللی نقش به سزایی را ایفا نماید. این پایگاه توسط مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری شیراز تهیه‌شده است. مهم‌ترین هدف ISC گسترش همکاری بین دانشمندان اسلامی و مراکز علمی است.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC)  یک سامانه اطلاع رسانی علمی است که در صدد تجزیه و تحلیل مجلات علمی کشورهای اسلامی بر اساس معیارهای علم سنجی معتبر اسلامی می‌باشد. پس از تامسون و اسکوپوس، ISC سومین پایگاه استنادی برای سنجش عملکرد پژوهشی کشورها محسوب می شود که ۵٧ کشور در آن مشارکت دارند.

رتبه بندی مجلات داخلی از نظر اعتبار و امتیاز

در حالت کلی در ایران سه نوع مجله داریم که اعتبار و درجه علمی آنها از سوی یکی از سه ارگان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، و حوزه علمیه تعیین می شود و به ترتیب اعتبار عبارتند از:

مجلات علمی- پژوهشی

 هر تولیدی که به دنبال جستجوی حقایق و برای کشف بخشی از معارف و نشر آن در  میان مردم و به قصد حل مشکلی یا بیان اندیشه ای در موضوعی از موضو ع های علمی، از طریق مطالعه ای نظام مند، برای یافتن روابط اجتماعی میان پدیده های طبیعی به دست آید و از دو خصلت اصالت و ابداع برخوردار باشد و نتایج آنها به کاربردها، روشها و مفاهیم و مشاهدات جدید در زمینه علمی با هدف پیشبرد مرزهای علمی و فن آوری منجر گردد، علمی – پژوهشی قلمداد می شود. در واقع هدف اصلی مقاله علمی پژوهشی ایجاد یک استدلال است. یکی از بخش های چنین مقاله ای مرور ادبیات است. در یک مقاله علمی پژوهشی، ادبیات بعنوان اساس و بنیان کار ارائه می شود و بینش جدیدی را که پژوهشگر به دنبال ایجاد آن است، پشتیبانی می کند. مخاطبین اصلی این گونه مجلات پژوهشی، اساتید دانشگاهها، دانشجویان دوره های دکتری و کارشناسی ارشد، پژوهشگران شاغل در مراکز علمی، تحقیقاتی و تولیدی هستند.

مجلات علمی- پژوهشی

 یک مقاله علمی ترویجی یا مرور ادبیات و اطلاعات منتشر شده ، یک موضوع بخصوص، در یک محدوده زمانی را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. مقاله علمی ترویجی می تواند خلاصه ای از مقالات و منابع موجود باشد اما معمولا سازماندهی خاص خود را دارد و خلاصه و استنتاج‌ها را ترکیب می‌کند و اطلاعات را در ساختاری نو ارائه می دهد. مقاله علمی ترویجی می تواند تفسیری جدید از مقالات و کارهای قبلی ارائه دهد یا اطلاعاتی جدید را با تفاسیر قبلی در هم آمیزد، یا سیر جریان پیشرفت فکری حوزه مورد بحث و مباحثات مربوط به آن را ترسیم کند. مقاله علمی ترویجی بسته به موقعیت، ممکن است مقالات و منابع را مورد ارزیابی قرار دهد و مناسب ترین و مربوط ترین منابع را به خواننده پیشنهاد کند. این مقالات بر پایه جابه‎جایی، تلفیق و ترکیب دانش موجود تهیه می شوند و معمولاً به روشن شدن زوایای مساله‎ای کمک می‎نمایند. اینگونه مجلات دستاوردهای علمی، فنی و حرفه ای آموزنده و جالب را به زبانی ساده برای افراد دارای تحصیلات دانشگاهی، دانش آموزان سالهای بالای دبیرستانها، صنعتگران، مخترعین، مبتکرین و افراد دارای تحصیلات غیرکلاستیک ارائه میدهند.

 مجلات علمی- تخصصی

این مجلات معمولا وابسته به برخی سازمانها و نهادهای خاص بوده و مباحث تخصصی در یک زمینه را مطرح می کنند و نویسندگان مختلف می توانند مطالب خود را برای این مجلات ارسال کنند. نکته قابل توجه در مورد این نوع مجلات این است که این مجلات معمولا هیچ گونه امتیاز و مجوز علمی را از ارگانهای ذیربط مثل وزارت علوم،تحقیقات  و فناوری، وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی یا حوزه علمیه دریافت نکرده اند و صرفا به منظور اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی های قشر خاصی از افراد جامعه در زمینه های تخصصی به چاپ مطالب می پردازند.

مثل مجله علمی – تخصصی رشد که وابسته به وزارت آموزش و پرورش بوده و به فعالیت در زمینه مباحث آموزشی می پردازد.

  منابع

1.http://www.researcheditor.ir/learn- center /263

2.محمد رضا حافظ نیا، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ هفتم، تهران، سمت، 1381

آيا تابحال فكر كرده ايد مقاله اي كه مي نويسيد در كدام دسته از مقالات قرار مي گيرد؟ آيا مقاله شما يك مقاله پژوهشي است يا ترويجي؟ شايد هم صرفا يك مقاله مروري و يا حتي يك مقاله گردآوري باشد؟ شايد بپرسيد اهميت اين موضوع چيست و دانستن جواب اين سوال ها چه كمكي به ما مي كند؟

اهميت آن در اين است كه معلوم مي كند سطح مقاله شما چيست و بنابراين آيا قابل انتشار است يا خير؟ واگر قابل انتشار است در كدام دسته يا رتبه از نشريات مي توان آن را منتشر كرد؟ مثلا بعضي مقالات را فقط مي شود در روزنامه ها چاپ كرد، چرا كه مطلب حالتي عمومي و غيرتخصصي داشته و از نظر موضوع نیز چندان ماهيت علمي نداشته و مطلبي اصطلاحا “مصرفي” يا “داراي تاريخ مصرف” است و بعد از مدتي ديگر ارزش مطالعه ندارد.

اما در عين حال ممكن است كار شما محصول چند ماه مطالعه و تحقيق و پژوهش بوده و بر روي يك  موضوع علمي مشخص و تخصصي تمركز داشته و در آن حوزه به دستاورد و نتيجه جديدي رسيده است، درعين حال نحوه و اصول نگارش آن هم بر اساس قالب هاي تعريف شده پژوهشي است. در اين صورت اين مقاله حتما متناسب با نشريات علمي پژوهشي است.(1)

انواع مقالات

مقاله علمی پژوهشی : چنین مقاله ای (اعم از بنیادی یا کاربردی )برخاسته از پروژه تحقیقاتی اصیل است که به تولید علم منجر می شود بنابراین دارای نوآوری علمی است این نوع مقاله به طرح اندیشه ای نو، بازپرسی از مسئله ای پیشین با رویکردی متفاوت ، یا نقد علمیِ پژوهش وتحقیقی که قبلاً صورت گرفته ولی بخش یا بخش هایی از آن جای تأمل دارد، می پردازد.

مقاله علمی ترویجی:مقاله ترویجی مقاله ای قطعاً علمی است برپایه جابجایی، تلفیق وترکیب دانش موجود تهیه می شود ومعمولا به روشن شدن زوایای مسئله ای کمک می نماید و باعث افزایش آگاهی و دانش خواننده می گردد و او را با مفاهیم جدید آشنا می سازد. در واقع هدف مقالات ترویجی برای اشاعه دانش و همگانی کردن آن است ولی ارزش واعتبار مقالات پژوهشی را ندارد.

مقاله علمی مروری:این نوع مقاله به تحلیل کلان و ارزیابی انتقادی نوشته هایی می پردازد که قبلاً منتشر شده است. مؤلف مقاله مروری از طریق مقوله بندی، یکپارچه سازی، و ارزشیابی آثار پیشین، سیر پیشرفت پژوهش های جاری را در جهت روشن کردن مسئله ای مشخص دنبال می کند.
مقالۀ مروری بیشتر در پی کشف چگونگی رشد یک اندیشه در طول زمان و درعرصه های مختلف علمی است. مقاله مروری معمولاً به وسیلۀ نویسنده ای تهیه می شود که با متون و نوشته های رشتۀ خود کاملاً آشناست و به مسئله مورد بررسی نیز اشراف دارد.

مقالۀ دایره المعارفی:دایره المعارف ها منطقاً ارائه دهنده اطلاعات پایه در زمینه های مختلف موضوعی هستند نه نویافته هایی که حاصل پژوهش اصیل باشد. به همین دلیل ، مقالۀدایره المعارفی مبتنی بر اسناد و مدارک و منابعی است که پیشاپیش موجود بوده و مورد جست و جو و بازیابی قرار گرفته است. مستند بودن در مقالۀ دایره المعارفی حائز اهمیت فراوان است. زیرا هر پارۀ اطلاعاتی که در مقاله دایره المعارفی درج می گردد توسط سند و مدرکی از پیش موجود حمایت می شود.
منابع مقالۀ دایره المعارفی نیز می بایست از جامعیت برخوردار باشد تا از یک سونگری مباحث مقاله پرهیز شود. منابع گردآمده باید حاوی نظرگاه های متفاوت و حتی متعارض باشد. از لحاظ کیفی نیز اعتبار مؤلفان منابع، اصالت منابع، انصاف و بی طرفی نویسندگان در برخورد با حقایق دارای اهمیت است

مقالۀ کنفرانسی:مقاله ای که برای ارائه در همایش های علمی تدوین می شود از لحاظ ساختار و محتوا مشابه مقاله ژورنالی است، یعنی همه اصول دربارۀ آن صادق است، خصوصاً بر نوآورانه بودن آن تأکید می شود. امّا آنچه آن را از مقاله مجله متفاوت می کند دو وجهی بودن آن است.
وجهی از آن متنی است که قرار است در نشریه به چاپ برسد و وجه دیگر آن متنی است که باید در حضور جمع ارائه شود. تفاوت این دو از لحاظ حجم و نوع پردازش است.
متن چاپی ممکن است از حجم بیشتری برخوردار باشد، چون مطالعۀ آن در فراغت بیشتری توسط علاقه مندان صورت می گیرد. امّا در متنی که برای ارائه آماده می شود، ناگزیر باید نکاتی از جمله سازگار کردن متن با مدت پیش بینی شده در کنفرانس و استفاده از تدابیر تصویری مناسب همچون پاورپوینت رامدّ نظر داشت. (3)

مقالات علمی وتخصصی از نظر ارائه به دو گروه تقسیم می شوند

1- مقالات ژورنال   2- مقالات کنفرانسی

از تفاوتهای این دو گروه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف- معمولاً مقالات ژورنال چون داوری دقیق تری دارند، دارای ارزش واعتبار علمی بالاتری هستند، یعنی صحت واعتبار نتایج در مقالات ژورنال بیشتر است.

ب- در مقالات ژورنال، جزئیاتِ دقیق تر ومفصل تری از پژوهش ویافته های آن بیان می شود و معمولاً محدودیتی در تعداد صفحات وجود ندارد ولی مقالات کنفرانسی مختصرتر بوده و صرفاً به مطرح کردن ایده و توضیح آن می پردازند. 

ج- برای ارسال مقالات ژورنال به مجله محدودیت زمانی وجود ندارد اما برای مقالات کنفرانسی مدت زمان ارسال وجود دارد وبا تأخیر در ارسال، مقاله داوری نخواهد شد.

د- نتایج داوری مقالات کنفرانسی در مدت کوتاه تری اعلام می شود در حالیکه در مقالات ژورنال فرآیند پذیرش طولانی تر است ومعمولاً مقاله چندین بار مورد اصلاح داوران قرار می گیرد.(2)

منابع:

1.محمد رضا حافظ نیا، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ هفتم، تهران، سمت، 1381

2.http://www.heyvagroup.com/shownews/1061/

 3.http://www.tarjomano.com/

 4./http://pajooheh.ir

100

به مجموعه ویژگی های شخصیتی و حرفه ای پژوهشگر که مانع از ارتکاب خطا و سوگیری در طی انجام فرآیند پژوهش شده و برخورداری از این ویژ گی ها می تواند پژوهشگر را در تمامی مراحل پژوهش از تصمیم گیری برای طرح موضوع پژوهش تا مرحله تدوین گزارش و انتشار نتایج در مسیر صحیحی هدایت کند را اخلاق پژوهش می گویند.

اصول اخلاقی در فرآیند پژوهش

رعایت حقوق افراد و پای بندی به مسئولیت های اخلاقی در پژوهش محتاج اصولی است. راهبردی ترین اصول اخلاقی را می توان در ده مورد تلخیص کرد:

1.اصل حرفه ای بودن در پژوهش:بدون احراز شرایط لازم و کافی به پژوهش پرداختن، امری غیر اخلاقی است. این اصل در همه حرفه ها صادق است. پژوهش غیرحرفه ای نه تنها به تولید علم و توسعه آن یاری نمی رساند بلکه سبب حیرت و سرگشتگی محقق می گردد.

2. سرقت علمی: رعایت حق مالکیت فکری در برخورداری از اطلاعات به دست آمده، یکی از مصادیق امانت داری است. سوء رفتار پژوهشی در این زمینه شامل موارد متعددی مثل سرقت علمی از خود، تخلفات اسنتنادی و تخلفات نویسندگی می شود.سرقت علمی از خود بدین معناست که پژوهشگر اثر منتشر شده ی خود را در قالبی جدید و با عنوانی جدید بدون داشتن حرفی نو منتشر و خود را از امتیاز انتشار یک اثر جدید بهره مند کند.مورد بعد زمانی است که فرد اثر منتشر شده خود را در نشریه ای دیگر بدون هیچ گونه اشاره یا استنادی به چاپ برساند یا اثر خود را هم زمان برای چندین مجله برای انتشار ارسال کند و باعث اتلاف وقت و هزینه توسط داوران و سردبیران و مجلات شود.تخلفات استنادی یا سرقت علمی یعنی استفاده از آثار دیگران بدون استناد دادن به آن اثر و یا استفاده از استنادهای اثار دیگران بدون مراجعه به اصل منبع.تخلفات نویسندگی در جائی است که نام شخصی که هیچ نقشی در تولید اثر پژوهشی نداشته به عنوان  نویسنده ذکر شود و یا برعکس نام فردی را که دارای شرایط نویسندگی است و در تولید اثر نقش داشته به عنوان نویسنده ذکر نگردد.

به تعبیر زرین کوب، محقق را هیچ آفتی از این بدتر نیست که به سرقت و انتحال کار دیگران عادت کند.

3. اصل رازداری:محقق به بسیاری از اطلاعات شخصی افراد دست می یابد که اسرار افرادند و فاش کردن آنها تعدی به حقوق دیگران است. این امر در مطالعات تجربی انسانی اهمیت بسزائی دارد. محققی برای یک بنگاه بزرگ اقتصادی در باب ارتقای مدیران به پژوهش مشغول است و با فرضیه (همبستگی نارسیسم) با ارتقاء مدیران به جمع آوری اطلاعات در خصوص مدیران آن بنگاه اقدام می کند. اطلاعاتی که وی در می یابد اسرار غیر قابل فاش هستند.

4. قضاوت مستدل:محقق در مقام توصیف، تبیین و حتی ارزیابی وداوری باید پایبند استدلال باشد و این سخن کلیفورد (1845-1869م) را آویزه گوش قرار دهد. باوری را نپذیریم مگر آن که ادله اثبات حقانیت آن را داشته باشیم. این توصیه اخلاقی هم شامل قبول یک باور و هم شامل رد یک عقیده است. مادامی که دلیلی وجود ندارد باید سکوت کرد.

5.اصل نقد پذیری: همان گونه که اخذ رهیافت نقادانه اخلاقی است،. نقدپذیری نیز اخلاقی است. عجب، غرور، به ویژه تکبر ناشی از پیش کسوتی، نقدناپذیری محققمی گردد. نقدی که بر تحقیقات ما نوشته می شود، بهترین هدیه ای است که می توان به دست آورد، نقدها را ارج نهیم و ناقدان را تکریم کنیم.

6. اصل رعایت حریم شخصی افراد: ورود بدون توافق آگاهانه، به حریم شخصی افراد، تعدی به مهم ترین حق آنان است. این اصل در تحقیقات تجربی انسانی اهمیت فراوانی دارد.

7.انگيزه الهي

نخستين مساله‌اي كه شايسته و بايسته است پژوهشگران به آن توجه كنند اين است كه نيت و انگيزه خود را براي خدا خالص كنند و به خاطر جلب رضاي خدا و تقرب به درگاه او تحقيق و پژوهشي انجام دهند.
زيرا مي‌دانيم كه بر اساس نظام اخلاقي اسلام، نيت و انگيزه، به اندازه عمل و بلكه بيشتر از آن اهميت دارد و به همين دليل پيامبر اكرم (ص) فرمود: نيت مومن بهتر از عمل اوست.

8.احترام به پژوهشگران سابق:

پژوهش‌هاي نو و جديد ـ در حقيقت ـ نتيجه و محصول زحمات و پژوهش‌هاي پيشينان و دانشمندان گذشته است. پژوهشگران و محققان در هر دوره‌اي با بهره‌گيري از يافته‌ها و پژوهش‌هاي محققان گذشته مي‌كوشند تا كاروان علم و دانش و انديشه را پيش ببرند و افق‌هاي جديدتري به روي خود و بشريت بگشايند. به همين جهت بر هر محقق و پژوهشگر شايسته و بايسته اخلاقي است كه از دانشمندان و علماي گذشته به نيكي ياد كرده و زحمات و تلاش‌هاي آنها را فراموش نكند

9.روحيه حقيقت جويي در پژوهش

شايسته و بايسته است پژوهشگر همواره روحيه حقيقت جويي و حقيقت‌طلبي داشته باشد و همه تلاش و زحمت خود را در كشف حقيقت صرف كند. زيرا حق و حقيقت است كه باقي خواهد ماند.

10.پرهيز از شتاب زدگي

از آفات بزرگ پژوهش‌هاي علمي، شتاب‌زدگي و عجله بي‌مورد است. زيرا كمترين آفت عجله اين است كه مانع درك صحيح موضوع يا مساله مي‌شود به همين جهت پژوهشگران از لحاظ اخلاقي شايسته است از شتاب و عجله دوري كنند.

منابع

1.سمیه بهمن آبادی و دیگران، رعایت اخلاق پژوهش در رساله های دکتری، مورد مطالعه: گروه علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد طی سال های 1386-1390

2.زهره عباسیان و امیر حسین رجب زاده، عصاره انواع سوء رفتارهای پژوهشی و دسته بندی آنها

3.عبدالحسین زرین کوب، یادداشت ها و اندیشه ها، تهران، اساطیر، 1376، ص12

4.بحارالانوار ج 70 ص 186

5.احد فرامرز قراملکی، خاستگاه اخلاق پژوهش، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی پرتال جامع علوم انسانی

6.وحید جوان، اخلاق پژوهش، مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران، معاونت پژوهش

هفته  پژوهش 

بر پژوهشگران عرصه علم ودین

مبارک باد.

روشهای مطالعه

مطالعه صحیح، روشهای متعددی دارد مطابق آنچه در کتاب روشهای یادگیری ومطالعه آمده روشها شامل خواندن اجمالی، تند خوانی، عبارت خوانی، دقیق خوانی، خواندن تجسسی، خواندن انتقادی و خواندن برای درک زیبایی و جنبه های هنری مطلب می باشد.

 همانطور که اشاره شد یکی از روشهای مطالعه تندخوانی است و این روش، بر فنّ دید زدن مبتنی است. دید زدن مستلزم یک حرکت منظم و همراه با ریتم چشم بر روی صفحات است. فن دید زدن امکان مرور کردن مطالب را به طرزی بسیار سریع، میسر می سازد. نتیجه ی کار، آگاهی خیلی وسیع، ولی نه خیلی دقیق، از محتوای کتاب یا مطلب خواندنی است. روش تند خواندن مستلزم حرکت سریع چشم است. هنگام تمرین کردن روش تندخوانی، منظور شما باید کسب آشنایی و عادت کردن، حرکات چشم و جریان های فکری باشد. ممکن است در ابتدا این روش برای شما ناآشنا باشد. در ابتدای تمرینات خود، آشنایی با نحوه درست مطالعه مهمتر از درک مطالب خوانده شده است.

 در جریان تمرینات خود، متوجه خواهید شد که هرچه روش تند خوانی را بیشتر تمرین کنید، بیشتر از معانی کلمات و عبارات کلیدی آگاهی کسب می کنید و از این اطلاعات پراکنده می توانید تصوری کلی از محتوای مطالب بدست آورد. با تمرین بیشتر، اعتماد و میزان درک شما از مطالب، خصوصاً مطالب آسانتر افزایش خواهد یافت15. روش تندخوانی، از طریق انتخاب مطالب، به خواننده یا محقق کمک می کند، تا به طور خیلی سریع، اطلاعات بخصوصی را که مورد نیاز اوست بدست آورد، بدون بدون اینکه وقت خود را برای مطالب غیر مهمو غیر مربوط تلف کند. 1

پي نوشت:

1. علی اکبر سیف، روشهای مطالعه و یادگیری، تهران، موسسه انتشارات آگاه، 1380، ص221-113

راهکارهای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در کلام مقام معظم رهبری

1.  کتابخوانی کودکان: کودکان را به کتابخوانی عادت بدهید، این کار تا آخر عمر همراه با آنها خواهد بود پدر و مادرها بچّه ها را با کتاب از اوّل مأنوس کنند.

 2. کتابخوانی تابستانی: در تابستان ها که نوجوانان و جوانان محصّل تعطیل اند حتّماً کتاب بخوانند. کتاب هایی را معین کنند و مطالعه کنند.

 3. زنگ کتابخوانی: معلّمین و دانش اموزان ساعاتی را به کتابخوانی اختصاص دهند، این را حتّماً وزارت آموزش بررسی کنند.

 4. محفل کتابخوانی: جوان ها وقتی دور هم می نشینند و دو ساعت، سه ساعت جلسه دارند یک قرار بگذارند که از این جلسه نیم ساعت کتاب بخوانند.

 5. کتابخوانی روزانه: به بهانه اشتغال و کارها روزمره از مطالعه غفلت نکنید. کتابخوانی را جزء کارهای زندگی بدانید.

 6.   اهمیّت کتاب: بهای کتاب را جزء از هزینه های ضروری بدانید.

 7. عرضه کتاب: ناشرین در قطار، راه آهن، مترو و اتوبوس ها، کتاب های جذّاب و سرگرم کننده عرضه کنند. در اداراتی که مردم زیاد انتظار می کشند و جمعیّت زیاد است کتاب عرضه شود.

 8.  بازار کتاب: دنبال کتاب مورد نظرتان بگردید تا ناشر و مؤلف هم برای پدید آوردن کتاب تلاش کنند.

 9. همراه کتاب: با خود کتاب همراه داشته باشید و از وقت های اضافه ی خود برای کتابخوانی استفاده کنید.

 10. صدقه کتاب: در صورت توان برای چاپ کتاب های خوب هزینه کنید و آن را به حساب صدقه جاریه بگذارید.

 11.  هدیه کتاب: کتاب های خوبی که می خرید را پس از مطالعه به دوستان و فرزندانتان بدهید تا آنها هم بخوانند15.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی: khamenei.ir

فواید مطالعه

1.مطالعه موجب آگاهی و افزایش شناخت فرد از مسایل موجود و به دست آوردن مهارت وی برای حل آنها شود.

 2. مطالعه سبب اعتماد به نفس، افزایش اعتبار و جایگاه فرد ور هایی او از احساس حقارت و خود کم بینی شود.

 3. مطالعه قدرت اندیشیدن، به ویژه تفکر انتقادی  و روحیه کاوشگری را افزایش می دهد.

 4.مطالعه موجب شناخت عمیق از جهان هستی و تکامل وجودی انسان می شود.

 5.مطالعه انسان را به مرحله خودشناسی می رساند که کلید خداشناسی است.1

پي نوشت:

1. غفور امانی و فرید آذر نوید، کتابخانه های مدارس و نقش انها در ایجاد عادت به مطالعه در دانش آموزان، ص25

برای مطالعه اهداف متعددی ذکر شده که در ذیل به تعدادی از آنها اشاره می شود:

 1.  خواندن به قصد لذت بردن: هنگام مطالعه ی آنچه در محدوده هنر می گنجد، خواندن به قصد لذت، غلبه دارد. هنر را بیان زیبا و تعالی اندیشه، عواطف و احساسات تعریف کرده اند. در خواندن شعر، داستان، نمایش نامه، طنز، فیلم نامه و ……، لذت حضور فعال دارد؛ زندگی بدون لذت ها لطفی ندارد و بی روح است.1

 2.  خواندن به قصد یادگیری: انسان برای تداوم موفقیت آمیز زندگی روزانه اش به مجموعه ای از مهارتهای نیاز دارد. هرچه جامعه ای پیچیده تر شود، بر مجموعه مهارتهای لازم برای گذراندن زندگی روزانه نیز افزوده خواهد شد. در گذشته های نه چندان دور، مهارتهایی در حد خواندن، نوشتن، حساب کردن مهارتهای اولیه زندگی به شمار آمده است ولی امروزه این مهارتها بسیار گسترده است.

 3.   خوانده به قصد یادگیری بهتر: امروزه هرگونه فعالیت و اقدامی ، گزینشهای متفاوتی وجود دارد و انسان امروزی ناچار است از میان گزینشهای متفاوت، فعالیتهای مناسب، مطلوب و کم خطری را برگزیند، خواندن به قصد یادگیری بهتر، هدف فعالیت های آموزشی کشورهایی است که نیروی انسانی را مهمترین سرمایه میدانند.2

4. خواندن به قصد آگاهی و شناخت:شناخت خود و دنیا، انگیزه ای است که انسان را به سوی مطالعه می کشاند. آدمی می خواهد خود و جهان هستی را در مطالعه ای منظم و هدایت شده کشف کند و از این طریق به رشد و تعالی برسد.3

پي نوشت:

1- محمدحسین دیانی، نظریات بنیادی درباره کتاب خوانی، کتابداری و اطلاعرسانی، سال اول، تابستان 1377ش، ص13-10

 2-مطالعه در عصر دیجیتال از اندیشه های کنتون اوهارا تا زایمنیگلیو، تهران، نشرچاپار، 1389،ص24.

 3- هوشنگ ابرامی، کتاب و پدیده کم رشدی، ص9