“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه عالی وتخصصی الزهراء(س) گرگان سومین جلسه سمینار عالم ذر با عنوان «عوالم پیش از دنیا از نگاه دیگر ادیان »به صورت حضوری و مجازی در تاریخ1400/12/22  برگزار گردید. در این نشست علمی استاد مزرئی ابتدا به پاسخ سوالاتی در زمینه اختیار انسان در عالم ذر پرداخته و گفت: در این زمینه سوالاتی مانند: آیا عالم ذر با اختیار انسان منافات دارد؟ آیا در عالم ذر انسانهایی که قالوا بلی گفتند اختیار داشتند؟ مطرح است. در بعضی از روایات آمده است که برخی قلباً اقرار را قبول نداشتند و از همین جا گروه کافر و مومن مشخص شدند . در روایتی از حضرت علی علیه السلام است که ارواح ۲۰۰۰ سال قبل از ابدان خلق شده بودند و آنجا مشخص بود چه کسانی ایمان آوردند چه کسانی ایمان نیاوردند. همه به زبان اقرار داشتند اما گروهی در دلشان اقرار نداشتند. این نشان می‌دهد اختیاری آنجا بوده است. اما کیفیت اختیار قبل از اینکه دین و تکلیف بیاید موضوعی است که نیاز به بحث و گفتگو دارد. آیت الله جوادی آملی معتقد است که قبل از اینکه دین بیاید تکلیفی معنا ندارد چون اختیار باید باشد تا تکلیف شوند.
مدیر مرکز تخصصی حضرت ولیعصر(عج) در ادامه به تبیین نظر ادیان در مورد عالم ذر پرداخت و بیان کرد: در ادیان ابراهیمی و ادیان غیر ابراهیمی از خلقت روح و آنچه که بعد از آن به ابدان تعلق می‌گیرد که به آن نفس گفته می‌شود سخن گفته شده است، اما عهد و پیمانی که در اسلام وجود دارد در این ادیان کمتر دیده می شود. درادیان غیر ابراهیمی مانند زرتشت، هندوئیسم، بودا وادیانی که در هند هستند قائل به تناسخ و حلول روح در بدن های مختلف می باشند. متونی که در این‌باره یافت شده مشوش است و معلوم و مشخص نیست که مربوط به کدام دوره از زندگی انسان است.
وی در ادامه گفت: در آموزه های عرفان یهود چه در مکتب حسیدیسم و چه در مکتب کابالا مطالبی را می‌توان تطبیقی پیدا کرد که مطابق آموزه های اسلام باشد؛ در روایات ما هم وجود دارد که ارواح دو هزار سال قبل از خلقت بدن خلق شده‌اند. بسیاری از آموزه های عرفانی تورات با عرفان اسلامی شباهت زیادی دارد.
دکتر مزرئی اظهار داشت: باور به اینکه ارواحِ یکایک انسان‌ها پیش از خلقت انسان ها وجود داشته باشند و پیش از تولد وارد پیکر آنها بشود، ظاهراً از سده ی سوم میلادی به طور جدی در گفته های روحانیون یهود پدیدار گردید. برخی از آنان بر این باور بودند که ارواح بشری همچون بخشی از نفخه الهی در هنگام خلقت این عالم، بدان وارد شدند. ارواحی نیز موجودند اما در اجساد متولد نشده اند و در مخزنی در میان گنجینه های عالم هفتم که جایگاه ارواح نیکان است باقی می ماند تا اینکه بدنی متولد شود و به او تعلق بگیرد، هنگامی که ذخیره ارواح در این مخزن به پایان می‌رسد، مسیحای نجات‌بخش ظهور خواهد کرد. برخی دیگر گفتند خداوند ارواح آفریده را وادار می‌سازد که هنگام لقاح وارد شکم مادر شود؛ حتی پس از اینکه وارد این جهان شدند، کاملاً منشاء خود را فراموش می کنند و تحت مراقبت الهی قرار دارند. همچنین نقل است در روزهای شنبه جسم از روحی اضافی بهره مند می گردد یک روح اضافی از ارواح در گنجینه به جسم تعلق می گیرد، روحی که از سوی خدا فرستاده می‌شود و سپس به سوی او باز می‌گردد. شایان ذکر است که در تفاسیر تلمودی آمده است که در خود تورات اشاره شده که خداوند، جدای از ارواح، صورت مثالی چیزها و اشخاصی را آفرید که از این قرارند : نخست همان صورت تورات، دوم عرش، سوم معبد مقدس، چهارم مشایخ یهود، پنجم جماعت بنی اسرائیل، ششم مسیحا.
مدیر مرکز تخصصی حضرت ولیعصر(عج) در ادامه به بیان چگونگی آفرینش روح و روح آدم پرداخته و گفت: در روایات یهودی نقل شده است که همه ارواح از آدم تا آخرالزمان در شش روز شکل گرفتند، شش روزی که در قرآن است. روز هفتم خداوند آفریده های خود را برکت بخشید، اما هنوز ارواحی بودند که جسمی برایشان تعیین نشده بود و خلقتشان کامل نبود و نام مقدس بر آنها وارد نمی‌شد همه در باغ عدن در اعلی علیین و هنگام آفرینش تورات حاضر بودند.
استاد مزرئی در ادامه گفت: آنچه که در تلموت ذکر می‌شود که همه ارواح ابتدا و در اصل در روح آدم ابوالبشر قرار داشتند این همان است که قرآن می گوید: «اذ اخذ من بنی ادم ظهورهم ذریاتهم». خداوند پس از خلقت حضرت آدم همه ارواح درونش و نسل هایی را که در آینده خواهند آمد را به او نشان داد.
انسان در ابتدا در بهشت و ارتباط با خدا و کاملاً روحانی بود، صورت اخیر به معنای حالت مجرد که او را در برگرفته بود به شکل اعضای بدن جسمانی درآمد چیزی که با ذات و ماهیت الهی او بسیار متفاوت است، گناه آدم رابطه مستقیم انسان با خدا را مخدوش ساخت به گونه ای که نظم امور را به هم زد.
وی در ادامه به بیان نظر کابالا پرداخته و گفت: در عرفان یهود، انسان را وجودی روحانی تفسیر می‌کنند که و جسم را پوشش روح می دانند و قائلند روح دارای سه بخش است: نفس ، روعه یا روح، نشاما یا روح متعالی. به نظر می رسد این ها درجات مختلف وجودی در انسان باشد که برخی نشاما، برخی روعه، و برخی تنها نفس دارند. نفس برای انسان لازم است زیرا هر کسی باید روح بخاری را داشته باشد و در روعه به او پاداش داده می شود که به مثابه تاج نفس است و توسط نور عوالم بالا روشن می‌شود و شایسته ادراک اسرار پادشاه یعنی خداوند می شود. اگر شایستگی بیشتر نشان دهد تاج روعه را دریافت می‌کند که این نشاما یا روح خداست. تنها این بخش، ازلی است و حیات بهشتی و رویت الهی با این امکان پذیر می شود .
دکتر مزرئی در ادامه به بیان دیدگاه عرفان اسلامی پرداخته و گفت: در عرفان اسلامی بر اساس حدیث “"کنز “” منشا تنزلات وجودی و ایجاد ممکنات، حب و محبت ذاتی خداوند است محبت در حق تعالی عین ذات او ذات او عین حب است.. در واقع این حب، حب ذات به رویت و جلوه ی خود در صورتی کامل و بدون هیچ خفا و پوشیدگی است. خداوند خودش را در مظهر انسان کامل نگاه می‌کند. ابن عربی در فص آدم دو علت برای خلقت انسان ذکر می‌کند :1- انسان کامل روح این عالم است و عالم مثل یک بدن آماده می شود روح در او دمیده می شود. لذا « لولا الحجة لساخت الأرض بأهلها » اگر انسان کامل نباشد مانند وقتی است که روح از بدن انسان هجرت می‌کند و انسان می میرد.
2- خداوند صفات و کمالات متعددی دارد و موجودات مختلفی که خلق کرده هرکدام مظهری از اسماء الهی اند خداوند در جواب اعتراض ملائکه فرمود: « و علم آدم الاسماء کلها ثم عرضهم علی الملائکه …» انسان کامل، مظهر اسماء الهی و آینه تمام نمای حق شده؛ خداوند دوست داشت خود را در آینه کاملی ببیند پس محب و محبوب خودخداوند است چون تصویر خودش را دراین آینه دیده است. این آینه از خودش حقیقی ندارد به قول ملاصدرا عین ربط است و وجود لغیره دارد .
مدیر مرکز تخصصی حضرت ولیعصر(عج) در پایان بیان کرد: حاق و نقطه حقیقی این حقیقت که همان انسان کامل که تجلی تام وجود رحمانی وحدانی را دریافت می دارد قلب حقیقت انسانی خوانده می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت هر آنچه در تمام مراتب ظاهر می شود اثری از همان نفس رحمانی و تجلی و فرع آن قلب کلی وحدانی انسانی است که به اقتضای مرتبه، تعین خاص یافته است. در نتیجه این حقیقت قلبی همان فطرت اصلی تغییر ناپذیر است که در همه مذاهب و در همه مراتب روحانی و مثالی و حسی یعنی تا انتهای تنزلات وجود از عالم عقل و مثال و ماده مرکوز بوده و همه موجودات بر آن مفطورند و تجلی وحدانی و حبی حق را دریافت می‌کنند و به حسب خود ظاهر می‌سازند و ذاتاً تسبیح گوی حقند که در قامت آسمان و زمین «اتینا طائعین» می گویند و در شکل ذره ترابی «قالوا بلی » را مترنم می شوند.

“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س) گرگان ، خانم فاطمه کلاگری در نشست علمی با عنوان تجلی قرآن در سیره عملی امام علی (ع) که با حضور کارکنان مدرسه علمیه الزهرا(سلام‌الله‌علیها) و عموم بانوان در تاریخ 3/2/1401 در موسسه قرآنی این مدرسه برگزار شد، بیان کرد: سیصد آیه در مورد فضائل مولا امیرالمومنین(علیه‌السلام) نازل شده است که همه این آیات مورد تایید مفسران شیعه و سنی هستند.
وی با اشاره به کلام رسول خدا که می‌فرمایند: «من دو چیز را در میان شما باقی می‌گذارم که اگر به آن دو تمسک بجویید هیچ وقت دچار گمراهی نخواهید شد یکی کتاب خدا و دیگری اهل بیت من» گفت: پیروی و تبعیت از یکی از این دو ممکن نیست، چون سعادت مسلمانان در گرو پیروی از هر دو است زمانی مسلمانان گمراه می شوند که از این دو پیروی نکند و راهی مستقل از قرآن و عترت در پیش بگیرند.
طلبه سطح 3 مدرسه علمیه عالی الزهراء(سلام‌الله‌علیها) گرگان در پاسخ به این سوال که چرا رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) اهل بیت(علیهم‌السلام) را کنار قرآن و هم ردیف قرآن قرارداده است، توضیح داد: قرآن، معجزه جاودان و همیشگی است و وجود معصوم نیز کنار قرآن همیشگی خواهد بود.
خانم کلاگری با اشاره به اینکه آیه 207 سوره بقره «وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَاد» در شان حضرت علی(علیه السلام) نازل شده است، تصریح کرد: در لیلة المبیت مشرکان قصد داشتند به خانه پیامبر اسلام(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) در مکه حمله کنند و او را به قتل برسانند در این شب، امام علی(علیه‌السلام) برای حفظ جان پیامبر در بستر او خوابید و این موضوع در حدی از تواتر و شهرت است که فقط کافران و مشرکان این مورد را انکار می‌کنند.
وی ادامه داد: گاهی باید برای احیای یک امر به معروف یا محو یک منکر جان را تسلیم کرد و در این زمینه حضرت علی(علیه‌السلام) می فرمایند: «هر کس که در راه امر به معروف و نهی از منکر کشته شود یکی از مصادیق این آیه است» .
طلبه سطح 3 مدرسه علمیه عالی الزهراء(سلام‌الله‌علیها) گرگان به پیامهای آیه شراءکه در شان حضرت علی(علیه‌السلام) آمده است پرداخت و گفت: پیشمرگ اولیای خدا شدن و خود را فدای اولیا خدا کردن یک ارزش الهی است که بهترین سودش این است که انسان بهترین متاع را که جان خودش است به خالق خودش بفروشد آن هم نه برای بهشت و نه برای نجات اهل جهنم بلکه فقط برای کسب رضای او.
خانم کلاگری با بیان اینکه آیه شریفه « الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلاَنِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ » نیز در شان امام علی(علیه‌السلام) نازل شده است، خاطرنشان کرد: وعده این آیه شامل همه کسانی که اینگونه عمل می‌کنند چنین افرادی نه از فقر و تنگدستی بیم دارند چون به وعده‌های خدا ایمان داشته و به او توکل می‌کنند و نه به خاطر انفاق غمگین می‌شوند چون به رضایت الهی آثار اخروی انفاق توجه دارند.
وی به نکات مورد توجه در آیه تبلیغ اشاره کرد و گفت: این آیه که در اواخر عمر پیامبر (ص) نازل شد و به جای فرمان ابلغ فرمان بلغ آمده که نشانه ابلاغ قطعی و مهم که براساس آن، موظف شد پیامی را به مردم ابلاغ کند که اگر در رساندن آن کوتاهی کند، رسالت پیامبریِ خود را به‌انجام نرسانده است .
طلبه سطح 3 مدرسه علمیه عالی الزهراء(سلام‌الله‌علیها) گرگان در بخشی از سخنان خود به آیه مباهله اشاره کرد و گفت: مراد از أَبْنَاءنَا، نِسَاءنَا و أَنفُسَنَا در این آیه به ترتیب امام حسن(علیه‌السلام)، امام حسین(علیه‌السلام)، حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) و حضرت علی(علیه‌السلام) منطبق است که در روز مباهله پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) با مسیحیان نجران، همراه آن حضرت بودند.
خانم کلاگری با استناد به آیه شریفه «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ» گفت: آیه شریفه در شأن امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) نازل گردید و آن هنگامی بود که آن حضرت در رکوع نماز، انگشتر خود را در راه خدا به مسکینی بخشید که کوردلان و نا اهلان نگویند هنوز شروع به نماز نکرده است.

“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س) گرگان اولین جلسه سمینار عالم ذر با عنوان عالم ذر در قرآن و حدیث به صورت حضوری و مجازی در تاریخ1400/12/15  برگزار گردید. حجت الاسلام و المسلمین دکتر مزرئی در ابتدای بحث به آیات گوناگونی از جمله آیه۱۶ سوره جن، ۱۰۱ اعراف، ۸۳ آل عمران، ۲۸ و ۱۱۰ انعام، ۱۳۸ بقره ،۸۱ آل عمران، ۷۴یونس که اشاره به عالم ذر یا عالم الست یا عالم میثاق دارد کرده و گفت: آیات صریحاً به عالم ذر اشاره ندارد اما روایاتی در تفسیر آیات وارد شده که اشاره به عالم ذر و الست دارد.
وی در ادامه به توضیح پیرامون آیه۱۷۲ سوره اعراف «و اذ اخذ ربک من بنی‌آدم من ظهور هم…» و شبهات مربوط به آن پرداخته و گفت: إذ در آیه ظرف زمان ماضی است در حالی که طبق نظر برخی از علما از جمله علامه طباطبایی اکنون نیز این اتفاق در عالم ملکوت در حال وقوع است.
ایشان اشکال دوم را آمدن کلمه بنی آدم در آیه و کلمه آدم در روایات دانست.
مدیر مرکز تخصصی ولیعصر(عج) در ادامه به بیان شبهه دیگر پرداخته و گفت: استدلالی که خداوند در آیه فرموده که تا آن را روز قیامت انکار نکنید و نگویید از غافلین بودیم در صورتی است که انسانی که «بله» را گفته عهد الست را در خاطر داشته باشد در حالیکه انسان در این دنیا آن پیمان را به یاد ندارد؛ چطور خداوند می خواهد انسان را به خاطر چیزی که یادش نیست، مواخذه کند این از باب عقاب بلابیان مشکل ساز شده است.
استاد مزرئی در بیان یکی دیگر از شبهات گفت: در آیاتی از قرآن آمده است انسان زمانی که متولد می‌شود هیچ علم و ادراکی ندارد، اگر پیمان در عالم ارواح گرفته شده باشد یعنی هنوز عالم مادی ایجاد نشده وقتی بدن ایجاد شود تازه روح به آن تعلق می گیرد چطور از ارواح به طور مشخص پیمان گرفته شده در حالی که جسم نبوده است.
وی اشکال دیگر را این دانست که ادامه آیه در مورد علت اخذ میثاق می‌فرماید: او تقولوا …. این پیمان گرفته شد تا شما نگویید ما از این غافل بودیم یا پدران ما پیش از ما مشرک بودند. حال سوال این است اگر ازحضرت آدم این عهد گرفته شده او که پدر مشرک نداشته است.
رئیس مرکز تخصصی حضرت ولی عصر(عج) در ادامه به توضیح پیرامون ریشه لغوی ذر پرداخته و گفت: ذر یا از “"ذرأ"” به معنی آفرینش (مخلوق آفریده شده) می باشد یا از"” ذرّ “"به معنی بسیار کوچک، ذرات غباری که در هوا پخش باشد یا از"” ذرو “” به معنی پراکنده ساختن می باشد. درهر صورت در این آیه ازفرزندان حضرت آدم که از صلب ایشان گرفته شده ذر تعبیر شده است
ایشان در ادامه به تبیین اقوال علماء در مورد عالم ذر پرداخت و گفت: مشهور می گویند طبق ظاهر آیه خداوند از صلب حضرت آدم نطفه او راجزئی و جزئی تر کرد و به این ذریه و فرزندان آدم بدن وروح داد در عالم ماده خداوند از آنها عهد گرفت و از امام صادق علیه السلام سوال شده که آیا این عهد فقط به دل بود؟ امام فرمود به زبان هم بوده است خداوند از اینها عهد گرفت و آنها جواب دادند دوباره همه به صلب آدم علیه السلام برگشتند تا در عالم کم کم به تدریج به وجود بیایند.
اما برخی آیه را از متشابهات می دانند و عالم ذر را انکار کرده قائلند این واقعه نمادین و تمثیلی است، بدین معنا که همه بر فطرت توحیدی سرشته شده اند. اینان محتوای پیمان را توحید الهی و مکان آن را طینت و فطرت انسان که “"فطرت الله التی فطر الناس علیها"” است می دانند روایت هم در تایید این قول وجود دارد.
ولی برخی مثل علامه طباطبایی موطن اخذ پیمان را عالم ملکوت گرفته‌اند و می گویند در سلسله طولی عوالم از بعد از تعیینات عقلی، عالم عقل و عقول است که در روایات تعبیر به عالم ارواح و مجردات شده و بعد از آن در سیر نزول عالم مثال است و بعد از آن عالم ماده می باشد. هرچه در عالم عقل لطیف است در عالم مثال کثیفش است و هر لطافتی که در عالم مثال است کثیفش در عالم ماده است یعنی از وحدت به کثرت
لذا بحث این است که ببینیم اخذ پیمان کجا اتفاق افتاده که در این زمینه باید به روایات مراجعه کنیم. اگر مکررات روایات را حذف کنیم۴۰ روایت در کتب شیعه داریم. در کتاب در المنثور که از تفاسیر اهل سنت است نیز روایات متعددی در این زمینه وارد شده است.
وی در ادامه به دسته بندی روایات عالم ذر پرداخت و گفت: دسته ای از روایات این پیمان را فطری می دانند که اشاره به آفرینش معرفت در سرشت آدم می کند. در روایتی زراره از امام صادق علیه السلام در مورد (اذ اخذ ربک ..) سوال کرد امام فرمود: معرفت در دلهای آنان قرار گرفت ولی موقف خویش را در برابر پروردگار فراموش کردند و روزی در قیامت به خاطرشان خواهد آمد ، اگر این معرفت در دلشان قرار داده نمی‌شد کسی نمی‌دانست خالق و رازق شان چه کسی است
استاد مزرئی دسته دوم را روایاتی دانست که می‌گوید فرزندان آدم به صورت ذراتی از پشت او خارج شدند، یعنی انسان خلق شده و از ظهر آدم ذراتی بیرون آمدند و خداوند این پیمان را با زبان قال از آنها گرفت. در واقع به آنها بدن و روح داده و از آنها پیمان گرفت. لذا موطن پیمان عالم ماده بوده است .
در تفسیر درالمنثور نیز از طرق متعددی روایاتی با این مضمون از ابن عباس نقل شده است. اشکال مهم این احادیث مخالفت آنها با ظاهر آیه است، زیرا ظاهر آیه اطلاق بنی آدم دارد و در این روایات به آدم اشاره شده است
استاد مرکز تخصصی الزهرا(س) بیان داشت: دسته سوم از روایات احادیثی هستند که با تفسیرهای مختلف سازگارند مثلاً ابوبصیر از امام صادق علیه السلام سوال کرد: در عالم ذر چگونه پاسخ گفتند در حالی که ذراتی بیش نبودند؟ امام فرمودند: خداوند چیزی(قدرتی) در آنها قرار داد که وقتی از آنها در پیمان گرفتن سوال می‌کردند پاسخ می گفتند.
وی با اشاره به روایتی از امام صادق علیه السلام دسته چهارم را احادیثی دانست که می‌گوید سوال و جواب از ارواح در عالم ارواح بوده است. به عالم ارواح، عالم اظله و اشباح هم گفته می شود چون بدن ندارند و مجرد از ماده و عوارض ماده هستند. مفضل گوید امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند به جمیع ارواحِ بنی آدم، گفت"” إلست بربکم؟ قالو بلی"” همه ارواح در جواب بله گفتند
در روایتی نیز از امام علی(ع) آمده که ارواح دوهزار سال پیش از ابدان خلق شده اند که این اشاره به خلقت نوری دارد در خلقت نوری ارواح موجودات، خلق شده اما ارواح هنوز به ابدان تعلق نگرفتند لذا بسیط هستند فقط برخی از ارواح نوری مفصل شدند و آن هم نور پنج تن علیهم السلام هستند، همه موجودات خلقت نوری دارند اما خلقت نوری اهل بیت علیهم السلام مجزا و مفصل بوده ولی خلقت نوری ما همه ‌باهم بوده است.
عضو کارگروه تفسیر و علوم قرآنی در ادامه گفت: دسته پنجم از روایات اشاره دارد به اینکه خداوند همانطوری که ارواح را آفرید همانجا از آنها پیمان گرفت.
ایشان در ادامه به نکته ای که در برخی روایات است اشاره کرد و گفت: از برخی روایات تعدد عالم ذر به دست می آید مثلا در روایتی آمده که از آیه ۵۶ سوره نجم ( هذا نذیر من النذر الاولی) از امام صادق علیه السلام سوال کردند. امام فرمود: وقتی خداوند خلق را در عالم ذرّ اول پراکنده کرده آنها به صورت صفهایی در پیشگاه خداوند بودند که پیشاپیش آنها حضرت محمد(ص) قرارداشت پس گروهی به او ایمان آوردند و گروهی او را انکار کردند پس خداوند فرمود : ( هذا نذیر من النذر الاولی)
برخی گفته اند: ذر اول در عالم ارواح بوده که خلقت نورانی پیامبر صلوات الله بوده ذر دوم زمانی است که خاک آدم در حال درست شدن بود ، خداوند خاک را به دوقسمت کرد برخی مومن و برخی کافر و بعد یکی شدند این اشاره به طینت دارد. ذر سوم بعد از خلق آدم از صلب او ذریه اش پراکنده شده و از آنان پیمان گرفته شده است. البته این سه عالم ذر بعد از تعینات خلقی است یعنی در عالم عقول در عالم قبل از ماده و بعد از ماده سه عالم دیگر در تعیین ثانی قرار می گیرد.
استاد مدرسه مرکز تخصصی الزهراء(س)گرگان در ادامه به رابطه طولی عوالم پرداخته و گفت: در حکمت متعالیه و فلسفه ملاصدرا و عرفان اسلامی یک وجود بیشتر نیست آن هم خداست. برهان صدیقین ملاصدرا همین است. چون نقیض وجود، عدم است و از آنجا که عدم سراغش نمی آید واجب است پس وجود واجب است.
استاد مزرئی مابقی موجودات را وجود نما دانسته و گفت: در عالم سه چیز وجود دارد، وجود که به آن بود می‌گویند نبود که عدم می‌شود و نمود همان وجود نما است.مابقی موجودات در عالم وجود نما هستند به تعبیر قرآن آنها آیه هستند یعنی از وجود حضرت حق حکایت میکنند و وجود حقیقی را نشان می دهند.
وی در ادامه بیان کرد: قول خداوند فعلش است، اراده می‌کند جهان را خلق می‌کند. از صادر اول جز واحد یعنی عقل اول صادر نمی‌شود.در عقل اول همه تفصیلات است عقل اول ام الکتاب است که تفصیل پیدا کرد عالم بوجود آمد. از اجمال در عالم، انسان کامل بوجود آمد و از عالم به شکل حروف و کلمات، قرآن بوجود آمدیعنی قرآن و انسان و آفاق همه از یک منبع صادر شده اند (سنریهم آیاتنا فی الافاق و فی انفسهم ) کتاب آفاقی و انفسی که کتاب تکوینیبه آن می‌گویند و یک کتاب تدوینی هم داریم که با آن قران می گویند.
رئیس مرکز تخصصی ولیعصر(عج) وزان و مراتب قرآن را به وزان انسان و آفاق دانسته و بیان کرد: این‌ها از وحدت کم‌کم به کثرت آمدند و وحدت به شکل انسان ها و عوالم مادی درآمد که هم خصوصیات ماده و هم عوارض ماده اعم از کم، کیف، وضع و .. را داراست.
حجت الاسلام مزرئی در ادامه گفت: عالم عقل مجرد از ماده و عوارض ماده است. بین عالم ماده و عالم عقول واسطه ای وجود داردکه با آن عالم برزخ یا عالم مثال می گویندکه خصوصیاتی از عالم عقل و عالم ماده را داراست. در عالم مثال ماده نیست اما عوارض ماده است. عالم پایین تر عالم ماده است که هم ماده است و هم عوارض ماده را دارد.
وی در پایان اظهار داشت: یک عالم مثال بعد از عالم ماده نیز وجود دارد که مثال بعد از ماده را «ارض مخلوقه من بقیه طین آدم»می گویند و (انا لله و انا الیه راجعون) در حقیقت همان نزول از وحدت به کثرت و از کثرت به وحدت است.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س) گرگان، میزگردی با عنوان گفتمان طلاب جوان با موضوع “"رمز موفقیت و شاخص‌های اخلاقی مهم طلاب"” و با حضور کارکنان و اساتید مدرسه علمیه الزهراء(س) گرگان در تاریخ1400/12/22 برگزار شد.
* طلاب افزون بر فهم عقاید و شرایع وظیفه دارند ارزشهای اخلاقی را بشناسند و مردم را با اخلاق و رفتار پسندیده آشنا کنند.
در ابتدای این میزگرد، خانم سمانه ملا محمد زمانی ، طلبه سطح سه موسسه آموزش عالی الزهراء(سلام‌الله‌علیها) گرگان بیان کرد: طلاب افزون بر فهم عقاید و شرایع وظیفه دارند ارزشهای اخلاقی را بشناسند و مردم را با اخلاق و رفتار پسندیده آشنا کنند.
وی، اخلاص را نخستین مسئله‌ای که طلبه باید متوجه آن باشد، دانست و افزود: اگر طلبه بتواند به مقام اخلاص دست یابد روزنه وسیعی از قدرت‌های بزرگ معنوی را به سوی خود باز می‌کند و از ضلالت و گمراهی رهایی می‌یابد بلکه می‌تواند براثر عنایاتی که به او می‌رسد راهگشای دیگران نیز باشد.
طلبه سطح سه موسسه آموزش عالی الزهراء(سلام‌الله‌علیها) گرگان ادامه داد: طلبه قدمی که برای تحصیل علم بر‌می‌دارد، لازم است برای تعدیل خواسته‌های نفسانی و تقویت قوای روحانی و کسب مکارم اخلاق و تقوا بردارد و در مقدمه نماند و در صدد به دست آوردن نتیجه و ثمره کار خود باشد.
خانم ملا محمد زمانی تاکید کرد: باید طلاب برای موفقیت، هدایت و رهبری جامعه اسلامی بهترین الگو باشند که بتوانند نظام اخلاقی اسلام را در صحنه زندگی آنان مجسم کنند.
*کسب موفقیت در زندگی نیازمند همت، مشورت و رقابت سالم است
در ادامه این میزگرد، خانم زهره سپهری راد طلبه سطح دو مدرسه علمیه الزهراء(سلام‌الله‌علیها) گرگان، تصریح کرد:
بدترین حالت انسان، حیرت و سرگردانی است که نداند چه کاری انجام دهد؛ بنابراین انسان به عنوان اشرف مخلوقات باید زندگی او هدفمند باشد .
مبلغ مدرسه علمیه الزهراء(سلام‌الله‌علیها) گرگان خاطرنشان کرد: برای کسب موفقیت در زندگی، همت و تلاش، مشورت، استفاده از تجارب دیگران و رقابت سالم ضرورت دارد.
خانم سپهری راد اضافه کرد: علاوه بر عوامل محیطی، اجتماعی ، تشویق دیگران، در نهایت خود فرد انتخاب می‌کند چگونه زندگی کند و عمر خود را در چه مسیری بگذراند و در این راستا نظم و برنامه ریزی مهم ترین رکن زندگی انسان است کما اینکه در زندگی انبیاء و اولیای الهی مشاهده شده است.
* قدرت و نیروی جوانی می‌تواند بر مشکلات پیروز گردد و راه‌های سخت و ناهموار را به آسانی بپیماید

در پایان این میزگرد، خانم فاطمه صغری برقرار مبلغ سطح چهار مرکز تخصصی الزهراء( سلام‌الله‌علیها) گرگان بیان کرد: بزرگترین سرمایه‌های هر ملتی، نیروی انسانی و مهم‌ترین نیروی توانمند هر کشور را نسل جوان آن می‌توان برشمرد، زیرا قدرت و نیروی جوانی می‌تواند بر مشکلات پیروز گردد و راه‌های سخت و ناهموار را به آسانی بپیماید.
وی، تعهد توأم با تخصص، خلاقیت و نوآوری، خود باوری و خود شکوفایی، برنامه ریزی و وقت شناسی را از عوامل صعود یک جوان از دیدگاه امام علی(علیه‌السلام) دانست.
پژوهشگر حوزه با اشاره به کلامی از مقام معظم رهبری(مد‌ظله‌العالی) گفت: «مهم ترین ویژگی جوانان جهادی “"مومن انقلابی"” است این جوانان کسانی هستند که به شرایط زمانه آشنا هستند، می‌دانند چه وظیفه‌ای دارند، در محیط‌های گوناگون چگونه رفتار کنند.» .