گویند: در یکی از شهرهای دور از مرکز، کتاب­فروشی بود، که کمتر مشتری برای خریدن کتاب به وی مراجعه می­کرد! به ناچار نیمی از مغازه خود را به فروش شلغم و چغندر اختصاص داد! روزی مردی شیک­پوش داخل مغازه شد و مقدار زیادی کتاب از او خرید و هفت روز متوالی به این کار خود ادامه داد، روز هشتم وقتی مراجعه کرد به کتاب­فروش گفت: آقا شما یک کتاب چهل سانتی ندارید؟ کتاب­فروش با تعجب پرسید: چرا چهل سانتی، مرد شیک­پوش گفت: چون جای چهل سانت از کتاب­خانه­ام خالی است!

(شعبان­علی لامعی، حکایت­ها و لطیفه­ های فرهنگی، تهران، بلاغت، 1372، ص44)

برای استمرار و دوام کتاب­خوانی به عنوان یک ارزش، نخست باید فرهنگ آن را آموخت. این کار نیز مستلزم رعایت آداب و اصولی است که اگر رعایت شود، به نتیجه مطلوب خواهد رسید. اولین موضوع مهم در کتاب­خوانی، داشتن هدف­های روشن و مشخص و برنامه از پیش تعیین شده است. منظور از داشتن برنامه این است که بدانیم کدام کتاب پایه و اصلی را اول بخوانیم و کدام کتاب فرعی را بعد مطالعه کنیم.

یکی دیگر از آیین های خواندن کتاب، مطالعه منظم، مستمر و پی گیر است؛ یعنی هر روز وقت معینی را به این کار اختصاص دهیم. از نکات مهم دیگر، یادداشتبرداری است که باعث تمرکز حواس و یادگیری و اثربخشی بیشتر می­شود. برای این منظور باید محیط اطراف، کاملاً آرام و بدون سروصدا باشد که مطالعه در یک محل خاص، به ایجاد آمادگی ذهنی کمک می­کند.

نکته درخور توجه دیگر این است که ابتدا پیش­گفتار، مقدمه و فهرست کتاب موردنظر را مطالعه کنیم که می­تواند شناختی همه­جانبه و برداشتی کلی نسبت به کل کتاب را به ما بدهد. مطالعه و تفکر، لازم و ملزوم یکدیگر هستند. مطالعه، وسیله یادگیری معرفت و تفکر، عامل ملکه ساختن آن در ذهن است و مطالعه اگر همراه با تفکر نباشد ثمری ندارد. به قول نظامی گنجوی

می کوش به هر ورق که خوانی      تا معنی آن تمام دانی

بنابراین بهتر است دقایقی به طرح سؤال­های گوناگون و اندیشیدن درباره موضوع مورد مطالعه اختصاص دهیم و سپس سعی کنیم جواب آن را از کتاب پیدا کنیم. خط کشیدن زیر مطالب مهم، و بازگو کردن مطالب مطالعه شده برای دیگران است که به بهتر در حافظه ماندن کمک می­کند. همچنین برای انتخاب یک کتاب می­توان از راهنمایی و کمک افراد متعهد و کتاب­شناس بهره برد.

(احمد به­پژوه، خانواده، کتاب و فرهنگ کتاب خوانی، پیوند، ش72، ص61)

نحوه برخورد با کتاب­ها به تناسب عمق و محتوا و موضوعش فرق می­کند. برخی از نویسندگان، کتاب­ها را به سه نوع تقسیم کرده­اند: 1) چشیدنی 2) بلعیدنی 3) هضم­کردنی. کتاب­های چشیدنی را باید نگاهی اجمالی و گذرا کرد و در همین حد فهمید که چیست و درباره چیست؟ کتاب­های بلعیدنی نکات مفید دارد و باید خوانده شود ولی چندان نیازی به تعقل و تأمل ندارد و به صرفِ خواندن سریع هم مقصود حاصل می­شود مانند کتاب­های تاریخی، قصّه، رمان، فکاهیات و مجلات و روزنامه­ها. کتاب­های هضم­کردنی، نیاز به دقت و تأمل دارد تا مطالبش فهمیده شود و به خاطر سپرده شود مانند کتاب­های علمی و تحقیقی و فنّی.

(جواد محدثی، روش­ها، نشر معروف، 1373، چ 2، فصل «سروش مطالعه».)

عوامل و آثار تفاخر از منظر قرآن و حديث

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای علی اصغر فضیلت

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای غلامرضا گلچین راد

پژوهشگر: خدیجه الازمنی

هدف از نگارش اين پژوهش بررسي عوامل وآثار تفاخراز منظر قرآن و حديث مي باشد. تحقيق از نوع تحقيقات توصيفي و روش بكار رفته در اين مطالعه اسنادي است داده هاي مورد نياز متناسب با اهداف و سوالات تحقيق جمع آوری مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته اند.در اين رابطه مي توان گفت كه تمامي علماي علم اخلاق و مفسران در باب رذايل اخلاقي نظرات مشابهه اي دارند. اكثرآنان تفاخر را امري مذموم و به معناي خودستايي آورده اند. اين حالت آن قدر خطرناك است كه در دعاهاي معصومين ـ عليهم السلام ـ از آن به خدا پناه برده شده تا انسان را از ابتلاي به آن حفظ كند. محروميت از محبت خدا ، همراهي و دوستي شيطان ، رعايت نكردن حقوق دوستان ، ممانعت از احسان ، ممانعت از پذيرش دعوت انبياء ،گرايش به لعب و هواپرستي … از جمله آثار و نتايج اين رذيله اخلاقي است. عوامل و آثاري كه باعث بروز تفاخر در انسان مي گردد در دو جنبه فردي و اجتماعي با استفاده از آيات و روايات مورد بررسي قرار گرفت. از يافته هاي اين تحقيق مي توان به اين امور اشاره كرد كه تفاخر؛ باعث نابودي اعمال نيك ، گرايش به صفات زشت اخلاقي و غفلت از ياد خدا و قيامت و فراموش كردن اصل آفرينش و دچار شدن به كفر و گمراهي از راه الهي شده همچنين تفاخر باعث مي شود كه انسان از واقع بيني غافل شود و از مسير حقيقت منحرف گردد و مردم را به چشم حقارت بنگرد ، آنها را پست ببيند ، و خود را بزرگ و عظيم بپندارد. در حالی که در واقع او در ديد مردم حقير مي شود و عزت خود را از دست مي دهد . در نهایت بايد گفت : اسلام افتخار به ارزش ها را در راستاي توسعه و ترويج ارزشها اجازه داده نه تفاخر به امور واهي و بي اساس را.

واژگان كليدي: تفاخر ، فخرفروشي ، كبر ، عجب ، حسد و تكاثر

اخباریگری و تأثیرات آن بر فقه شیعه

استاد راهنما:حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای حجه الله قربانی

استاد مشاور:حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای مجتبی ارشاد

پژوهشگر: آمنه منصوری رضی

چکیده

هدف این تحقیق بررسی تأثیرات اخباریگری فقه شیعه می باشد که ضمن روشن کردن مفهوم اخباریگری وعوامل صعود و سقوط آن به مبانی مورد وثوق این مکتب اشاره شده وموارد افتراق این مبانی را با اصول­گرایی بر شمرده و ضمن تحلیل و پاسخ­های نقضی و حلی مقابل آن، نگاهی به روند تأثیرگذاری این مکتب بر فقه در دو جنبه مثبت و منفی داشته و تا حد امکان به بررسی آنها می­پردازد.

اهمیت پرداختن به این موضوع تا آنجاست که بررسی تطور اجتهاد در میان تشیع به اخباریگری و تأثیرات آن گره خورده است چرا که اخباریگری بیش از هر چیز، روش اجتهادی رایج در حوزه­های علمیه شیعه را به باد انتقاد گرفت و هواداران پرشمار شیوه­ی اجتهاد را کم کم به حاشیه راند، در همین راستادر این تحقیق به این مسأله می پردازیم که آیا اخباری­گری سبب بروز تأثیراتی در عرصه فقه گردیده است؟ در صورت پاسخ مثبت به این پرسش، تأثیرات آن بر روی فقه شامل چه مواردی خواهد بود؟

برای رسیدن به پاسخ سوالات فوق، با استفاده از روش کتابخانه­ای نسبت به جمع آوری مطالب و داده ها اقدام شده و منابع مرتبط با اهداف و سوالات تحقیق مورد مطالعه و نقد و بررسی قرار گرفت و سپس متناسب با موضوع تحقیق جمع بندی منطقی و تحلیل آنها صورت پذیرفته است. با توجه به مطالب مذکور، از جمله نتایج بدست آمده در این تحقیق می­توان به این موارد اشاره داشت:

1ـ با وجود حاکمیت بیش از دو قرن اخباری­گری، تأثیرات چشم­گیر آن در حوزه فقاهت و سایر عرصه­ها نظیر تدوین جوامع تفسیری و روایی و کتب اصولی غیرقابل اغماض است.

2ـ تأثیرات اخباری­گری با تکیه بر مبانی مورد وثوق آنها و طرد عقل و روی آوردن به نقل اتفاق افتاد.

واژگان کلیدی: اخباری– اصولی- عقل- اجتهاد

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای غلامرضا گلچین راد

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای علی اصغر فضیلت

زکیه مزیدی

در جامعه ي ما حلقه ي مفقوده اي در فرآيند توسعه ي جامعه ي ديني به نام نظارت به چشم مي خورد. نظارت و كنترل دقيق بر اهداف و برنامه ها با ماهيتي بلند مدت از مؤلفه هاي اجتناب ناپذير است و از آن مهم تر شيوه هاي نظارت و كنترل در مديريت اسلامي در تحقق اهداف جامعه است و نظارت و كنترل از كار مجريان و كارگزاران جامعه ي اسلامي امري است كه بايد دغده ي اصلي مسؤولان باشد. اگرچه انسان با ايمان همواره نظارت خداوند را بر اعمال و رفتار خود احساس مي كند و خداوند را بر فعاليت هايش ناظر مي داند با اين حال كليه افراد جامعه به ويژه كاركنان و اعضاي سازمان موظفند تا بر اساس وظيفه ي شرعي بر اعمال و رفتار و عملكرد افراد و كاركنان سازمان و حتي عملكرد مديران و مسؤولان سازمان نظارت و كنترل داشته باشند ، تحقق خود كنترلي و نظارت همگان در سازمان به عنوان ابزاري براي افزايش كارآيي سازمان و در سطح ملّي موجب افزايش كارآيي نظام مي شود همچنين موجب افزايش اعتماد افكار عمومي كه بخشي از سرمايه ي ملّي است مي شود. نظارت از حياتي ترين اركان يك مديريت سالم و كارآمد است كه علاوه بر پيشرفت افراد موجب پيشرفت سازمان نيز مي باشد و اگر اين ويژگي در نظام سازماني نباشد سيستم دوام چنداني نخواهد داشت.

كليد واژه ها: كنترل و نظارت، سازمان، خودكنترلي ،اصلاحات.

ماهیت مرگ مغزی و آثار فقهی و حقوقی آن

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای علی اصغر فضیلت

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای محمد مهاجر مازندرانی

مهناز بزی

ازآنجا كه در فقه اسلامي، واقعيت مرگ وحيات، موضوع حكم شرعي قلمداد شده است، احراز مرگ مغزي به مثابه مرزمرگ، بسيار اهميت دارد. در اين پژوهش سعي برآن است كه ابتدا مرگ وزندگي براساس اعتقاد وپذيرش روح تعريف، سپس به بررسي حيات مستقر وغير مستقر در فقه اسلامي پرداخته شود وضمن بيان علايم آن درمتون فقهي، باتعاريف موجود براي مرگ مغزي مقايسه گردد. ازمطالعه معيارهاي حيات مستقر وغير مستقر ومقايسه آن باعلايم مرگ مغزي چنين به دست مي آيد كه تفاوتي ماهوي ميان آنها وجود دارد، ازآن جهت كه در حيات ناپايدار قابليت بدن براي تعلق روح ازبين رفته، ولي درمرگ مغزي باوجود از كارافتادگي قشرو ساقه مغز به دليل گردش خون وتنفس به دوصورت طبيعي و مصنوعي، اين قابليت باقي است. تفاوت ميان اين دوواقعه خود منشأ تفاوت درآثار فقهي وحقوقي است .كسي كه دچارمرگ مغزي شده ازحيث احكام ارث، وصيت، دين ، زوجيت وجنايت ملحق به افراد زنده است درحالي كه شخص داراي حيات غيرمستقر در اين گونه احكام درحكم مرده تلقي مي شود.

واژگان كليدي: ماهيت مرگ مغزي، آثارفقهي وحقوقي، قطع اعضاي رئيسه، حيات غيرمستقر، حيات مستقر

معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی الزهراء (سلام الله علیها) گرگان، نشستی با عنوان آْسیب شناسی فضای مجازی برگزار نمود. در این نشست خانم احمدی به بیان آسیب های فضای مجازی پرداخته و گفت : یکی از معضلاتی که امروزه بشر با آن روبروست، مسئله شبکه های اجتماعی است. حدود 21 شبکه وجود دارد که می توانیم از آن اطلاعات بدست آوریم مانند اینترنت، تلگرام، اینستاگرام، ایمو، توئیتر، لاین و وبلاگ که بیشتر افراد از تلگرام استفاده می کنند.
ایشان در ادامه افزودند: ما باید به فضای مجازی به عنوان یک فرصت نگاه کنیم. ایشان در این رابطه استناد به این کلام مقام معظم رهبری کردند: اگر من امروز رهبر انقلاب نبودم حتما رئیس فضای مجازی می شدم.
ایشان در ادامه افزودند:یک طلبه موفق باید با علوم روز و وسایل ارتباط جمعی آشنا باشد که بهترین مصداق آن فضای مجازی است. باید روش استفاده درست از فضای مجازی را بدانیم. در صورت علم به فضای مجازی می توان دیگران را نیز ارشاد و راهنمائی کرد.
ایشان در ادامه گفتند: سعی کنیم از شبکه های مجازی ایرانی مانند تلگرام ایرانی، سروش، پیام رسان وب استفاد ه کنیم. فضای مجازی، مورد رصد دشمنان اسلام است؛ هر صفحه ای که باز می شود برای آنها نمایش داده می شود و تمام افکارمان توسط این صفحات قابل بازخوانی است؛ حتی نخبگان توسط این صفحات تحت نظر هستند. ایشان در ادامه فرمودند: یکی از مسائلی که باید رعایت کنیم توجه به مدیریت زمان است. چون استفاده از فضای مجازی به گونه ای است که انسان را ساعت ها به خود مشغول می کند بدون این که متوجه گذر زمان شود. بنابراین سعی کنیم برای خود و فرزندانمان برنامه ریزی کنیم. برای استفاده درست فرزندانمان از فضای مجازی به آنها بباورانیم که عالم محضر خداست. اگر او به این باور برسد که خدا همه جا حضور دارد ، درست از فضای مجازی استفاده می کند. ایشان در پایان نکاتی را به عنوان ضرورت توجه به شبکه های مجازی بیان کرده و فرمودند: 1. به اینترنت به عنوان یک فرصت نگاه کنیم و آن را تهدید نپنداریم.2. اگر در تلگرام پیامی آمد و من به آن مطمئن نبودم برای کسی نفرستم.3. یکی از حربه های دشمن این است که پیام هایی با عنوان “برای دیگران بفرستید تا حاجت بگیرید” می گذارند تا اعتقادات مردم را سست کنند.4.می توان از فضای مجازی به عنوان ظرفیت بی سابقه برای تبلیغ معارف الهی استفاده کرد.5. یکی از تهدیدات فضای مجازی این است که بار علمی من زیاد می شود اما از عمل چیزی ندارم. 6. برای بدست آوردن مطالب خوب و مستند از سایت های معتبر مانند سایت راسخون، تبیان، اسلام کوئیست، پاسخ به شبهات دینی استفاده کنیم.

جلسه هم اندیشی اعضای انجمن تفسیر و علوم قرآنی با حضور معاون پژوهش موسسه آموزش عالی الزهراء (سلام الله علیها)  و خانم حسینی واعظ کارشناس ارشد رشته تفسیر و فعال در مسائل قرآنی در تاریخ96/7/17 در محل موسسه آموزش عالی الزهراء (سلام الله علیها) گرگان برگزار گردید.
این جلسه با هدف بررسی نقاط قوت و ضعف نشریه انجمن تفسیر و ارائه راهکارهایی جهت ارتقاء سطح علمی آن تشکیل گردید و بر تقویت بعد پژوهشی مطالب نشریه تأکید گردید و در ادامه خانم حسینی واعظ به بحث پیرامون ضرورت گسترش فعالیت های قرآنی در جامعه و از جمله انتشار نشریات قرآنی پرداختند و نکاتی درجهت تقویت بعد علمی نشریه قرآنی بیان نمودند و در پایان اعضای انجمن نظرات و سوالات خود را مطرح نمودند.

معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی الزهراء (سلام الله علیها) گرگان، اولین دوره مهارت افزائی پژوهشی طلاب سطح 3 موسسه آموزش عالی الزهراء (سلام الله علیها) با موضوع آشنائی با منابع کتابشناختی در تاریخ 17/7/96 و20/7/96 برگزار نمود. در این دوره سرکار خانم ربابه کابوسی کتابدار این موسسه، طلاب را با نحوه جستجو کتاب در سایت کتابخانه ملی(opac)، پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه های ایران (lib.ir) و سامانه جامع کتابداری و اطلاع رسانی فراکاوش (lib.whc.ir) آشنا کرد.