معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی الزهراء(سلام الله علیها) گرگان، نشستی با عنوان معناداری زندگی در ساحت علم و دین  در تاريخ 14/8/96 در این موسسه برگزار نمود. آقای حکیمی در ابتدای بحث به هدف از خلقت اشاره کرده و فرمودند: مقصد و مبدأ ما خداست. ماهیت انسان و جهان از اوئی و به سوی اوست؛ این است که به زندگی معنا می دهد. کاروان طبیعت به سوی معاد در حال حرکت است و هر لحظه این کاروان عوض می شود. انسان نیز باید مانند طبیعت در خود حرکت و تحول ایجاد کند.
ایشان در ادامه گفتند: هدف از خلقت در قرآن 2 نوع است: هدف نهائی که همان قرب خداست و هدف متوسط که به 3 دسته تقسیم می شود. اولین هدف از اهداف متوسط، آزمایش انسان است که خداوند در سوره ملک آیه 2 به آنم اشاره می کند. هدف دوم از خلقت، عبادت پروردگار است. که  در سوره ذاریات آیه 56 به آن اشاره شده است. منظور از عبادت در این آیه فقط نماز و روزه نیست بلکه هر کاری که برای رضای خدا انجام شود یا ترک شود عبادت محسوب می شود. سومین هدف از اهداف متوسط خلقت، این است که او انسان را آفریده تا معرفت الله انسان نسبت به خدا افزایش یابد. اما هدف نهایی از خلقت انسان، قرب به خداست.
ایشان در ادامه به بیان معنی قرب پرداخته و فرمودند:  فاصله مادی بین دو موجود مادی است. دوری انسان از خدا دوری قلبی و فاصله حجابی است.
ایشان از گناه به عنوان عاملی که موجب دوری انسان از خدا می شود پرداخته و فرمودند: گناه دو نوع است، گناه بدنی مانند دزدی و… و گناه قلبی مانند ریا، تکبر، حسادت و ….این دو نوع گناه هر دو کبیره اند، اما گناه قلبی فاصله ما را از خدا بیشتر می کند.
 استاد حوزه در ادامه فرمودند: انسان همه نعمت ها را ازفضل پرودگار بداند تا بتواند حضور خدا را در قلبش حس کند و مشمول رحمت خدا بشود.
ایشان در پایان فرمودند: همه قرآن در سوره حمد و همه ی سوره حمد در بسم الله الرحمن الرحیم است. عالم تجلی بسم الله الرحمن الرحیم است. علت آفرینش دنیا از طرف خود خدا، رحمانیت اوست. مقصد خلقت خدا، رحیمیت خداست. جهان از رحمانیت شروع می شود و به رحیمیت ختم می شود. خدا نسبت به افراد مومن رحیم است و نسبت به همه انسان ها رحمان. او انسان را آفرید تا با اختیار خود به رحیمیت خدا برسد.

هدف از خلقت در قرآن 2 نوع است: هدف نهائی که همان قرب خداست و اهداف متوسط که شامل آزمایش انسان توسط خدا،

نتيجه نشست:

عبادت پروردگار و معرفت الله می شود. خدا به انسان نزدیک است، این انسان است که موجب دوری خود از خدا می شود. از جمله عواملی که موجب دوری انسان از خدا می شود گناهان  است. انسانها اگر همه نعمت ها را ازخدا بدانند حضور خدا را در قلب خود حس کنند و مشمول رحمت الهی شوند.

معاونت پژوهش موسسه اموزش عالی الزهراء(سلام الله علیها) نشستی با عنوان معناداری زندگی در ساحت علم و دین در تاريخ 8/8/96 برگزار نمود. در این نشست آقای حکیمی به بیان هدف زندگی پرداخت و گفت: زندگی دو مرتبه دارد. یک مرتبه زیستن است، یعنی همان بعد مادی. در این تفکر می خوریم و می خوابیم تا کار کنیم و کار می کنیم تا بخوریم و بخوابیم. زندگی حیوانات بر همین اساس است. مرتبه دیگر، زندگی کردن که همان حرکت عمودی و بالا رفتن است. یعنی انسان در زندگی خود، هدفی ماورای زیستن برای خود کشف کرده است.
 ایشان در ادامه به علت تفاوت های اقتصادی که بین انسان ها وجود دارد پرداخته و گفت: بعضی می گویند چرا خداوند بین انسان ها تبعیض قائل شده و نعمت ها را این گونه تقسیم کرده است؟ استاد حوزه در جواب این شبهه گفت: طبیعت گرایان می گویند معنای زندگی در خود زندگی است. در دین بودا، فرقه مهایانا (حلقه بزرگ) معتقد به این دیدگاه هستند. این فرقه معتقدند انسان برای این که راحت باشد باید دنیا را کنار بگذارد و زاهد باشد. آنها هیچ اعتقادی به ماورای طبیعت ندارند. گروه دیگر می گویند: هدف را باید جعل کرد، هر کس برای خودش معنائی را جعل می کند و همین حقیقت نهائی، هدف در زندگی می شود.
ایشان در ادامه فرمودند: مسلمانان فراتر از طبیعت هدف و معنای زندگی را می بینند. آنان معنای زندگی را در توحید و معاد خلاصه می کنند و معتقدند توحید و معاد به زندگی معنا می دهد. آنها معنای زندگی را در دنیا نمی دانند بلکه دنیا را مقدمه ای برای آخرت می دانند. ا
یشان در ادامه فرمودند: چون خداوند حکیم است، کار عبث و بیهوده انجام نمی دهد و کارش معلل به اغراض و هدفمند است. پس فقر و غنا فعل خداست و هدف دار است. ما اگر بخواهیم معنای زندگی را بدانیم یا باید هدف خدا را از خلقت انسان بدانیم و دنبال دین برویم یا باید پوچ گرا و لذت گرا شویم. ایشان در پایان گفتند: ما واقع گرا هستیم و معتقدیم زندگی هدف بزرگی دارد و آن هدف هم تقرب خداست.

نتيجه اين نشست :

زندگی دو بعد دارد، بعد مادی (زندگی حیوانات)، بعد معنوی (حرکت عمودی و بالا رفتن). در مورد هدف از زندگی  چند نظر وجود دارد. طبیعت گرایان معتقدند معنای زندگی  در خود زندگی است؛ گروه دیگر می گویند: هرکس باید برای خودش هدف جعل کند. دیدگاه دیگر معتقدند هدف را باید فراتر از طبیعت قرار داد، آنان معنای زندگی را در توحید و معاد خلاصه می کنند و دنیا را مقدمه ای برای آخرت می دانند.
برای دانستن معنای زندگی باید هدف خدا را از خلقت بدانیم. یا باید دنبال دین برویم یا پوچ گرا و لذت گرا شویم. ما واقع گرائیم و معتقدیم زندگی هدف بزرگی دارد و آن هم تقرب به خداست.

معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهرا (س)گرگان نشست علمی باعنوان(نگاهی به سیره علمی وعملی سیدمصطفی خمینی )در تاریخ 4/8/ 96 در این مدرسه برگزار نمود.در این نشست “” که با حضور تعدادی از دانش آموختگان برگزار شد خانم سیده نفیسه حسینی واعظ تصریح کرد :آیت الله سید مصطفی خمینی در دوران خفقان و بیداد آن روز نقش موثری درپیشرفت انقلاب اسلامی داشتند که واقعیت این چهره پنهان ماند و مسئولیت ما امروز آشنایی با سیره عملی و علمی ایشان است ؛ بهترین شناخت را می توان از امام راحل دریافت نمود که پس از شهادت ایشان فرمودند : آقا مصطفی امید آینده اسلام بود.

استاد این مدرسه بیان کرد : ازویژگی مهم ایشان جامعیت علمی ایشان بود.وآثاری که ازایشان به جای ماند البته درایران باحمله ساواک تمام آثارایشان ازبین بردندولی فعالیت های علمی ایشان تا زمانیکه در نجف بودند نوشتن حدود 30 جلد کتاب ، تربیت شاگردان زیاد ، تدریس دوره کامل خارج علم اصول ، تفسیر سوره بقره و تدریس فقه ، فلسفه و کلام را می توان به شمار آورد .
استاد حوزه از ویژگی های شهید مصطفی خمینی را کسب تقوی و پرهیز از هوای نفس دانست و افزود : با افزایش فعالیت انسان ، شیطان از راه هاو ترفندهای مختلف بر انسان غلبه می کند لذا طبق فرمایش حضرت رسول (ص) انسان موظف به جهاد با نفس است و رسیدن به مقام جهاد اکبر در صورت رهایی از تیرگی های نفس حاصل می شود .
وی در بعد زهد و ساده زیستی ایشان به نقل از کلام مقام معظم رهبری خاطر نشان کرد : ایشان ذره ای روحیه آقازادگی نداشت بلکه به صورت یک طلبه واقعی زندگی کرد و هیچگاه از موقعیت پدرش که مرجع زبانزد بود استفاده نکرد و تحت هیچ شرایطی زهد و تقوی خود را از دست نداد .
خانم حسینی واعظ به نقل از کلام حضرت امام خمینی (ره) شهادت سید مصطفی را از الطاف الهی دانست .
وی در پایان به کلام آیة الله بهاءالدینی اشاره کرد که در مورد شهید مصطفی خمینی فرمودند : ایشان دانش های عقلی ، نقلی و سیاست دینی را فراگرفته بود به گونه ای که از نخبگان زمان خود بود و دارای هوشیاری و کیاست خاصی بود. مثل امام خمینی چون پدری مثل امام داشتند .

1. کتاب و کتاب­خوانی در آیینه رهنمودهای مقام معظم رهبری، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1377، 364 ص.

 این کتاب، مشتمل بر رهنمودهای مقام معظم رهبری، اعم از بیانات، پیام­ها و احکام، نامه­ها و مصاحبه­هاست که درباره کتاب و کتاب­خوانی ایراد شده است. کتاب حاضر، دستمایه بسیار خوبی برای اندیشیدن و برانگیختن درباره این موضوع است. این کتاب در هشت محور به ترتیب زیر تهیه و تدوین شده است که عبارتند از: کتاب و کتاب­خوانی؛ کتاب و فرهنگ اسلامی؛ تولید و نشر کتاب؛ نظارت و ممیزی کتاب؛ کتاب و نویسندگان؛ ترجمه کتاب؛ کتاب، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس؛ قصه و رمان نویسی در ایران و جهان؛ نمایشگاه کتاب.

2. گارثون، آلوارو، سیاست ملی کتاب: راهنمای توسعه کتاب و کتاب­خوانی، ترجمه: محمدجعفر پوینده، تهران، نشر کارنامه، 1377، 93 ص.

 موضوع بحث این کتاب، حوزه نشر، کتاب و کتاب­خوانی است. این کتاب، راه کاربرد عملی سیاست توسعه کتاب را نشان می­دهد. نویسنده، «انقلاب کتاب» را پیشنهاد می­کند. به توصیه او تمام کشورها باید یک «قانون کتاب» تدوین و تصویب کنند تا به پیشرفت و تفاهم­های بین­المللی کمک­ کند.

3.  قاسمی، سیدفرید، جُنگ کتاب: مقاله­ها، گزارش­ها و نکته­هایی درباره کتاب به انضمام کتاب­شناسی کتاب، تهران، خانه کتاب، 1382، 1008 ص.

 این مجموعه، دربردارنده شماری از مقاله­ها، گزارش­ها، نکته­ها، شعرها، حکایت­ها و روایت­های مرتبط با کتاب است که طی چهار دهه پیش به طور پراکنده، در نشریات فارسی­زبان کشور به چاپ رسیده است.

گویند: داروفروشی وارد دکان کتاب­فروشی همسایه خود شد و کتابی را که تازه از چاپ بیرون آمده بود برداشت و نگاهی کرد و پرسید: آیا این کتاب خوبی است؟ کتاب فروش گفت: نمی­دانم! من آن را نخوانده­ام، داروفروش گفت: من تعجب می­کنم که شما چطور کتاب­هایی را می­فروشید که خودتان آنها را نخوانده­اید؟ کتاب­فروش در پاسخ او گفت: همان­طور که شما داروهایی را به فروش می­رسانید، که خودتان نخورده­اید!

(شعبان­علی لامعی، حکایت­ها و لطیفه­های فرهنگی، تهران، بلاغت، 1372، ص31)

گویند: در یکی از شهرهای دور از مرکز، کتاب­فروشی بود، که کمتر مشتری برای خریدن کتاب به وی مراجعه می­کرد! به ناچار نیمی از مغازه خود را به فروش شلغم و چغندر اختصاص داد! روزی مردی شیک­پوش داخل مغازه شد و مقدار زیادی کتاب از او خرید و هفت روز متوالی به این کار خود ادامه داد، روز هشتم وقتی مراجعه کرد به کتاب­فروش گفت: آقا شما یک کتاب چهل سانتی ندارید؟ کتاب­فروش با تعجب پرسید: چرا چهل سانتی، مرد شیک­پوش گفت: چون جای چهل سانت از کتاب­خانه­ام خالی است!

(شعبان­علی لامعی، حکایت­ها و لطیفه­ های فرهنگی، تهران، بلاغت، 1372، ص44)

برای استمرار و دوام کتاب­خوانی به عنوان یک ارزش، نخست باید فرهنگ آن را آموخت. این کار نیز مستلزم رعایت آداب و اصولی است که اگر رعایت شود، به نتیجه مطلوب خواهد رسید. اولین موضوع مهم در کتاب­خوانی، داشتن هدف­های روشن و مشخص و برنامه از پیش تعیین شده است. منظور از داشتن برنامه این است که بدانیم کدام کتاب پایه و اصلی را اول بخوانیم و کدام کتاب فرعی را بعد مطالعه کنیم.

یکی دیگر از آیین های خواندن کتاب، مطالعه منظم، مستمر و پی گیر است؛ یعنی هر روز وقت معینی را به این کار اختصاص دهیم. از نکات مهم دیگر، یادداشتبرداری است که باعث تمرکز حواس و یادگیری و اثربخشی بیشتر می­شود. برای این منظور باید محیط اطراف، کاملاً آرام و بدون سروصدا باشد که مطالعه در یک محل خاص، به ایجاد آمادگی ذهنی کمک می­کند.

نکته درخور توجه دیگر این است که ابتدا پیش­گفتار، مقدمه و فهرست کتاب موردنظر را مطالعه کنیم که می­تواند شناختی همه­جانبه و برداشتی کلی نسبت به کل کتاب را به ما بدهد. مطالعه و تفکر، لازم و ملزوم یکدیگر هستند. مطالعه، وسیله یادگیری معرفت و تفکر، عامل ملکه ساختن آن در ذهن است و مطالعه اگر همراه با تفکر نباشد ثمری ندارد. به قول نظامی گنجوی

می کوش به هر ورق که خوانی      تا معنی آن تمام دانی

بنابراین بهتر است دقایقی به طرح سؤال­های گوناگون و اندیشیدن درباره موضوع مورد مطالعه اختصاص دهیم و سپس سعی کنیم جواب آن را از کتاب پیدا کنیم. خط کشیدن زیر مطالب مهم، و بازگو کردن مطالب مطالعه شده برای دیگران است که به بهتر در حافظه ماندن کمک می­کند. همچنین برای انتخاب یک کتاب می­توان از راهنمایی و کمک افراد متعهد و کتاب­شناس بهره برد.

(احمد به­پژوه، خانواده، کتاب و فرهنگ کتاب خوانی، پیوند، ش72، ص61)

نحوه برخورد با کتاب­ها به تناسب عمق و محتوا و موضوعش فرق می­کند. برخی از نویسندگان، کتاب­ها را به سه نوع تقسیم کرده­اند: 1) چشیدنی 2) بلعیدنی 3) هضم­کردنی. کتاب­های چشیدنی را باید نگاهی اجمالی و گذرا کرد و در همین حد فهمید که چیست و درباره چیست؟ کتاب­های بلعیدنی نکات مفید دارد و باید خوانده شود ولی چندان نیازی به تعقل و تأمل ندارد و به صرفِ خواندن سریع هم مقصود حاصل می­شود مانند کتاب­های تاریخی، قصّه، رمان، فکاهیات و مجلات و روزنامه­ها. کتاب­های هضم­کردنی، نیاز به دقت و تأمل دارد تا مطالبش فهمیده شود و به خاطر سپرده شود مانند کتاب­های علمی و تحقیقی و فنّی.

(جواد محدثی، روش­ها، نشر معروف، 1373، چ 2، فصل «سروش مطالعه».)

عوامل و آثار تفاخر از منظر قرآن و حديث

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای علی اصغر فضیلت

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای غلامرضا گلچین راد

پژوهشگر: خدیجه الازمنی

هدف از نگارش اين پژوهش بررسي عوامل وآثار تفاخراز منظر قرآن و حديث مي باشد. تحقيق از نوع تحقيقات توصيفي و روش بكار رفته در اين مطالعه اسنادي است داده هاي مورد نياز متناسب با اهداف و سوالات تحقيق جمع آوری مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته اند.در اين رابطه مي توان گفت كه تمامي علماي علم اخلاق و مفسران در باب رذايل اخلاقي نظرات مشابهه اي دارند. اكثرآنان تفاخر را امري مذموم و به معناي خودستايي آورده اند. اين حالت آن قدر خطرناك است كه در دعاهاي معصومين ـ عليهم السلام ـ از آن به خدا پناه برده شده تا انسان را از ابتلاي به آن حفظ كند. محروميت از محبت خدا ، همراهي و دوستي شيطان ، رعايت نكردن حقوق دوستان ، ممانعت از احسان ، ممانعت از پذيرش دعوت انبياء ،گرايش به لعب و هواپرستي … از جمله آثار و نتايج اين رذيله اخلاقي است. عوامل و آثاري كه باعث بروز تفاخر در انسان مي گردد در دو جنبه فردي و اجتماعي با استفاده از آيات و روايات مورد بررسي قرار گرفت. از يافته هاي اين تحقيق مي توان به اين امور اشاره كرد كه تفاخر؛ باعث نابودي اعمال نيك ، گرايش به صفات زشت اخلاقي و غفلت از ياد خدا و قيامت و فراموش كردن اصل آفرينش و دچار شدن به كفر و گمراهي از راه الهي شده همچنين تفاخر باعث مي شود كه انسان از واقع بيني غافل شود و از مسير حقيقت منحرف گردد و مردم را به چشم حقارت بنگرد ، آنها را پست ببيند ، و خود را بزرگ و عظيم بپندارد. در حالی که در واقع او در ديد مردم حقير مي شود و عزت خود را از دست مي دهد . در نهایت بايد گفت : اسلام افتخار به ارزش ها را در راستاي توسعه و ترويج ارزشها اجازه داده نه تفاخر به امور واهي و بي اساس را.

واژگان كليدي: تفاخر ، فخرفروشي ، كبر ، عجب ، حسد و تكاثر