حضرت آیت الله حاج شیخ عبدالله جوادی آملی در سال۱۳۱۲(ه ش)در خانواده ای روحانی درشهرآمل پا به عرصه گیتی نهادند. پدرایشان میرزا ابوالحسن جوادی از علماء و وعاظ مشهور شهر بود واجدادشان نیز تا چند نسل از واعظان و روحانیون محترم آن خطه بودند. پس از پایان دوره ابتدایی درسال۱۳۲۵برای آموختن معارف اسلامی و علوم الهی درحوزه علمیه آمل مشغول تحصیل شدند، ایشان در مدت ۵سال نزد اساتید برجسته و متقی حوزه آمل همچون حضرت آیت الله فرسیو،آیت الله غروی، شیخ عزیزالله طبرسی، آقا ضیاء آملی و پدرشان میرزاابوالحسن جوادی (رحمه الله علیهم اجمعین) مقدمات فقه واصول وحدیث را فراگرفتند .معظم له درسال ۱۳۳۰به تهران هجرت نموده و در مدرسه مروی اقامت کردندودر آنجا به تحصیل سطوح عالیه و دروس معقول مشغول شدند که تا سال ۱۳۳۵(ه ش)ادامه یافت. دراین دوره پنج ساله کتابهای منظومه، اشارات، شرح فصول الحکم وبخشی از اسفار را نزد اساتیدی همچون علامه شعرانی، آیت الله الهی قمشه ای وآیت الله فاضل تونی فراگرفتند ونیز بخشی ازخارج فقه واصول را نزد استاد والامقام آیت الله شیخ محمد تقی آملی تلمذ کردند. درسال ۱۳۳۵به دلیل جامعیت حوزه علمیه قم، باراهنمای استادخود شیخ محمدتقی آملی به این شهر هجرت کرده ودر آنجا مدتی ازدروس خارج فقه از محضرآیت الله العظمی سید محمد حسین بروجردی بهره بردند و همچنین بیش از ۱۲سال در درس خارج فقه آیت الله العظمی محقق داماد و حدود هفت سال در دروس خارج اصول حضرت امام (ره) حضور یافتند وحدود ۵سال نیز از درس خارج آیت الله العظمی میرزا هاشم آملی بهره مند شدند معظم له همواره به عنوان یکی از اساتید برجسته حوزه علمیه شناخته شده بودند وپس از نیل به درجه اجتهادوعلاقه وافر و گرایش باطنی به علوم عقلی و اسرار و حکم قرآنی و عرفانی، به محضرعارف وحکیم مفسربزرگ قران علامه سید محمد حسین طباطبایی رهنمون شد که تا پایان عمرشریف آن عالم ربانی، از ایشان کسب فیض نمودند و در شمار برترین شاگردان حضرت استاد شناخته شدند. ایشان پس از اتمام تحصیلات، فعالیتهای خود را بر تدریس و نشر معارف الهی متمرکز کردند وتاکنون ۵۰سال است که دروس معقول و منقول رادر سطح عالی ترین معارف درحوزه فقه و تفسیر و فلسفه تدریس کرده اند به گونه ای که اکنون از بزرگترین رهبران فکری جهان اسلام به شمار می آیند وشاگردان فراوانی در علوم مختلف اسلامی تربیت وتقدیم عالم اسلام نمودند که اکنون عهده دار مناصب مهم قضایی واجرایی کشور هستند از دوستان آیت الله جوادی آملی می توان از آیت الله شهید مطهری، مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی و امام موسی صدر نام برد.

      فعالیتهای سیاسی 

آیت الله جوادی آملی که حدود ۱۳سال محضر امام خمینی را در درک کرده و با اندیشه های ایشان آشنا شده بود، در جلسات مذهبی عمومی و دروس تخصصی و حوزوی، اندیشه های امام را بیان می کرد و اعلامیه ها و سخنان روشنگر امام را به گوش مردم می رساند. این فعالیتها حساسیت رژیم را برانگیخت وایشان بارها به ساواک و کلانتری احضار شده و ممنوع المنبر گردیدند ودراستانه پیروزی انقلاب اسلامی نیز به آمل رفته و رهبری مردم را در مبارز با رژیم طاغوت برعهده گرفتند و در عین حال خود معظم له تامین امنیت و نظم شهر را بر عهده گرفتند.

پس ازپیروزی انقلاب نیز درسال ۱۳۵۸ با حکمی ازسوی امام خمینی درمسند قضاوت قرار گرفتند و همچنین به عضویت شورای عالی قضایی درآمدند و در آن نهاد حکومتی تهیه پیش نویس لوایح قضایی را به عهده گرفتند.

ایشان درانتخابات مجلس خبرگان رهبری(دوره اول ودوم)نیز ازسوی مردم استان مازندران به نمایندگی مجلس خبرگان برگزیده شدند.

فعالیت های فرهنگی

از خدمات مهم فرهنگی استاد، علاوه بر تربیت شاگردان وتقدیم به عالم اسلام، می توان به تاسیس موسسه تحقیقاتی و نشر اسراء درسال ۱۳۷ جهت پژوهش دررشته های مختلف علوم اسلامی و پاسخگویی به شبهات موجود در اسلام یاد کرد. ایشان کتاب های زیادی نیز به رشته تحریر درآورده اند که می توان به موارد زیر اشاره کرد

۱_تسنیم،تفسیر قران کریم

۲– تفسیر موضوعی قران کریم

۳–رحیق مختوم(۲جلد)

۴–ولایت فقیه

۵–عصاره خلقت درباره امام زمان  

۶–ولایت علوی

 ۷– انتظاربشرازدین

۸–بنیان مرصوص امام خمینی 

۹–شریعت دراینه معرفت 

۱۰–زن دراینه جلال وجمال

۱۱–حماسه وعرفان

۱۲صهبای حج

۱۳–فلسفه حقوق بشر

۱۴–حکمت نظری وعملی در نهج البلاغه 

۱۵حکمت وعبادات 

۱۶–کتاب الخمس

۱۷–اسرار الصلوه

۱۸– ادب فنای مقربان و چندین کتاب دیگرکه از مهم ترین کتاب های ایشان تفسیر تسنیم می باشد که از تفاسیر شیعی قران به زبان فارسی می باشدکه بر پایه اسلوب تفسیری علامه طباطبایی در تفسیر المیزان نگاشته شده ودر شمار تفاسیر قران به قران جای دارد و روش ایشان ذکر آیه یا آیات مورد نظر و بررسی آنها طی۴مرحله است:۱– “گزیده تفسیر"۲–"تفسیر آیه 3-لطایف واشارات4–بحث روایی”

کتاب تسنیم استاددر سال ۱۳۸۵ به عنوان تحقیق برتر در عرصه مطالعات اسلامی وقرانی در سازمان آموزشی علمی وفرهنگی سازمان کنفرانس اسلامی آیسیسکو ثبت شد.

روش وسلوک علمی

 مراد از سلوک علمی، اوصاف و ویژگیهای روحی و فکری علامه جواد آملی در محور تعلم، پژوهش، تدریس، تعلیم وتالیف است. اثر هرمولف آینه اخلاق علمی اوست و آثار آیت الله العظمیجوادی آملی نیز مظهر مکارم ومعالی اخلاق علمی ایشان است که با مطالعه در آثار علمی ایشان موارد زیر به وضوح نمایان می گردد۱-آزاداندیشی علمی ۲-جامع نگری علمی ۳-سعه صدر علمی ۴-خضوع علمی ۵-روشمندی در استنباط علمی ۶-مخاطب محوری در تعلیم ۷-قدر شناسی از استادان و پیشگامان۸-رعایت ادب وانصاف در نقد و برخورداری از اخلاق متعالی وکریمانه علمی که ایشان رادر جایگاه یکی از برجسته ترین وکم نظیرترین استادان جهان قرار داده است.                             

  منابع

1. wwaskquran.ir

2. wikipedia.org

3. wikiahloibait.ir

4. bookroom.ir

5. javadi.esrea.ir

پژوهشگر: احترام خیامی

قرآن مجید این سرمایه ی عظیم بشریت، زمانی از مهجور بودن بیرون می آید که به فرستاده شدن آن از طرف خداوند متعال ایمان داشته باشیم، هرچند تسلیم در برابر پروردگار قادر، یقین به این کتاب را در قلبها بارور می کند و بهره مندی از هدایت آن را محقق می سازد اما در عین حال تحقیق در ابعاد مختلف اعجاز این کتاب آسمانی می تواند زمینه ساز تقویت ایمان گردد.

در آیات متعدد از قرآن کریم به مباحث علمی اشاره شده است که هیچیک از تمدن های بشری در عصر نزول از آن آگاهی نداشته و قرآن از اسرار آن ها پرده برداشته است به گونه ای که با گذشت قرنها،اکنون مورد تایید دانشمندان قرار گرفته، لذا طرح این مطالب علمی در قرآن، اعجاز علمی این کتاب آسمانی محسوب می شود. یکی از مصادیق اعجاز علمی قرآن بحث زوجیت اشیاء است که خداوند در آیه 49سوره ذاریات می فرمایند: ” وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ” و از هرچیزی دو گونه آفریدیم، امید که شما عبرت بگیرید.

حال با توجه به این مسئله سوال و شبهه ای مطرح شده: اینکه قرآن تاکید می کند که خداوند هر موجودی را جفت آفریده است اما در واقع موجوداتی هستند که به صورت فردی تولید مثل می کنند مانند: برخی کرم ها و باکتری ها که تخمکهای نر و ماده درونشان وجود دارد یعنی همان( بکر زایی) و این دو با فرموده ی قرآن تناقض دارند.

در پاسخ به این سوال ابتدا باید بگوییم که آیاتی دیگری نیز وجود دارند که در آنها بحث زوجیت مطرح شده، مانند:” وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِيهَا زَوْجَيْنِ…"1 و از هرگونه میوه ای در آن(زمین) جفت قرار داد و ” أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الْأَرْضِ كَمْ أَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ"2 مگر در زمین ننگریسته اید که چقدر در آن از هرگونه جفت های زیبا رویانیده ایم و همچنین آیه ” سُبْحَانَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ وَمِنْ أَنْفُسِهِمْ وَمِمَّا لَا يَعْلَمُونَ"3 پاک( خدایی) که از آنچه زمین می رویاند و نیز از خودشان و از آنچه نمی دانند، همه را جفت گردانیده.

با توجه به این مجموعه آیات خداوند فرموده اند: که همه چیز را زوج آفریدیم اما نفرموده اند که از همه چیز نر و ماده آفریدیم. لذا ما نباید به هرچیزی به دید جنسی بنگریم یعنی زوجیت در این آیات یه معنی اصناف و انواع مختلف است.اما تردیدی نیست که مونث و مذکر نیز از مصادیق زوجیت هستند و در بسیاری از آیات بکار رفته ولی عمومیت ندارد. زوج در همه جا به معنای نر و ماده نیست بلکه به معنای دو تایی شدن یعنی با هم جمع شدن  اصناف مختلف و متنوع یک گروه است لذا به هرچیزی که متضاد آن و مقارن دیگری باشد مثل(شب و روز، مثبت و منفی و…) نیز اطلاق می شود که در روایات معصومین نیز  وارد شده است.4 که امام علی(علیه السلام) می فرمایند: «در رابطه با زوجیت موجودات خداوند میان چیزهایی که با هم دشمن اند الفت برقرار کرده و میان چیزهایی که با هم الفت دارند دوری افکنده و با جدایی افکندن میان آنچه با هم الفت دارند دلالت بر جدایی افکننده و با الفت دادن میان آنچه با هم تضاد دارند دلالت بر تالیف کننده دارد این همان چیزی است که خداوند در قرآن فرموده است: «وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ»5. و همچنین اما رضا (علیه السلام) می فرمایند: «خداوند اشیاء جهان را متضاد آفریده تا روشن شود برای او ضدی نیست و آنها را باهم قرین معلوم شود قرینه ای برای او نیست. نور را ضد ظلمت، خشکی را ضد تری، خشونت را ضد نرمی و سرما را ضد گرما قرار داده، در عین حال اشیاء متضاد را جمع کرده و موجودات را جمع کرده و موجودات نزدیک به هم را از هم جدا نموده تا اینکه جدایی دلیل بر جداکننده و آن پیوستگی دلیل بر پیوند دهنده باشد و این معنی آیه « وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ»6. پس در جمع بندی این پاسخ می توان گفت: منظور از زوج در همه جا به معنای نر و ماده نیست بلکه طبق آیات و روایت به معنای اصناف و انواع مختلف اطلاق می شود البته نر و ماده از مصادیق زوج به حساب می آیند. و پاسخ دوم: انسان تا قرن ها گمان می کرد که مساله زوجیت و وجود جنسی نر و ماده فقط در مورد بشر و حیوانات و برخی روییدنی ها مانند: خرماست اما دانشمند معروف سوئدی دکار لینه نظریه ای  خود را مبنی بر وجود نر و ماده در بین گیاهان ارائه نموده و مورد استقبال دانشمندان بسیاری قرار گرفته7. و سپس کشف کردند که موارد از ذرات ریزی  به اسم (اتم) تشکیل شده است8. و هر اتم از الکترون با بار منفی و پروتن ها با بار مثبت تشکسل شده است. لذا زوجیت در همه موجودات وجود دارد. و فرموده ی خداوند در قرآن که تمام موجودات زوج آفریده شده اند. این مساله در مورد موجودات (بکرزا) هم صادق است زیراهمانطور که گفتیم ماده زا الکترون ها و پروتن ها تشکیل شده اند.

جمع بندی

کلمه زوج منحصر در معنای نر و ماده نیست و به هریک از دو چیز که قرینه یا مقارن یا مشابه و یا متضاد باشند اطلاق می شود. امروه از جهت علمی ثابت شده است که مسئله زوجیت که در قرآن بیان شده در تمام موجودات جریان دارد چراکه هر اتم متشکل از الکترون با بار منفی و پروتن با بارمثبت است. لذا باید گفت معنای زوج اعم است. پس قاعده زوجیت عمومی و آنچه در قرآن بیان شده تعارضی با بکرزایی ندارد.

پی نوشت:

1- سوره رعد، آیه 3

2- سوره شعراء، آیه 7

3-  سوره یس، آیه 36

4-  حسین حسینی شاه عظیمی، تفسیر اثنی عشری، تهران، انتشارات میقات، 1363،.

5-  محمد باقر مجلسی،بحارالانوار، ج4، 305

6-  عبدعلی ابن جمعه العروسی الحویزی، تفسیر نورالثقلین، ج5، ص130

7-  پی یر روسو، تاریخ علوم، 354 و408، ترجمه حسین صفاری و گوهر نجفی، به نقل از www.paoskgoo.ir

8-  ناصر مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، تنظیم احمدعلی بابایی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1386.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) گرگان نمایشگاه کتابی در راستای همایش خانواده و سبک زندگی فاطمی در ایام تولد حضرت فاطمه (س) و روز زن و تولد امام خمینی (ره) برگزار شد. در این نمایشگاه کتابها و پایان نامه هایی که در مورد زندگی و سیره حضرت فاطمه(س) ودیدگاه های حضرت امام (ره) و رهآوردهای انقلاب بود برای طلاب به نمایشگاه گذاشته شد.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و مرکز تخصصی الزهراء و مرکز پژوهشی الزهراء(س) ، همايشي با عنوان «خانواده و سبک زندگی فاطمی» برگزار نمود «آیت الله سید کاظم نورمفیدی »در ویژه مراسم ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها که از سوی مدرسه علمیه عالی الزهرا( س) گرگان و با حضور کارکنان، اساتید و طلاب این مدرسه و نیز عموم بانوان برگزار شد سالروز ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها و روز زن را روز مبارکی نامید و بیان داشت: روز زن چنین اقتضا می کند در مورد مسئله زن که در طول تاریخ از جمله مسائل پرفراز و نشیب است تأمل و تفکر نماییم و با استفاده از آیات متعدد قرآن کریم، نگاه اسلام را پیرامون مقام زن بشناسیم.
وی با اشاره به وضعیت زنان در زمان جاهلیت عربستان افزود: در زمان جاهلیت، دختردار شدن را مایه ننگ می دانستند چنانچه آیه 58 از سوره مبارکه نحل به این مطلب اشاره دارد البته این نوع نگاه به زن تنها مختص جاهلیت عربستان نبود بلکه این تفکر در سراسر جهان حاکم بود.
امام جمعه شهرستان گرگان ضمن بیان این مطلب که بیان قرآن قابل خدشه نیست و به عنوان کتاب زندگی انسان بشمار می رود ادامه داد: نزول آیات متعددی از قرآن کریم در مورد جایگاه و منزلت زنان و نیز بعثت نبی مکرم اسلام صلی الله علیه موجب شد جوحاکم دوران جاهلیت در مورد زنان تغییر یابد.
آیت الله نورمفیدی گفت: به استناد آیات عدیده ای از قرآن کریم؛ زن و مرد به لحاظ کرامت ذاتی و انسانی یکسان بوده و هیچ تفاوت و تبعیض ذاتی و هویتی بایکدیگر ندارند.
وی با استناد به آیاتی از قرآن مجید خطاب به کسانی که زن را جنس شرور دانسته و معتقدند شیطان ابتدا حوا را وسوسه نموده و از طریق حوا، آدم را گمراه کرد پاسخ داد: قرآن کریم به صراحت تمام در آیات متعددی همچون آیه 20 اعراف(فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ) و 36 بقره( فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَان) از این حقیقت پرده بر می دارد که وسوسه شیطان شامل هردوی آنان می شود.
عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: در آیه 120 سوره مبارکه طه ضمیر به صورت مفرد مذکر آمده که خطاب ضمیر به حضرت آدم است لذا فهمیده می شود که حوا نیز از طریق آدم وسوسه شد"” فوسوس إلیه الشیطان…"”
آیت الله نورمفیدی با این بیان که یک زن می تواند صدبرابر یک مرد در کرامت های انسانی پیش برود اذغان نمود: از جمله حقوقی که بین زن و مرد مساوی است؛ حق مالکیت و حق خانوادگی است بدین معنا که حق مالکیت حق اجتماعی است و اختصاصی به زن و مرد ندارد لذا هر دو مالک چیزی هستند که بدست می آورند چنانچه آیه 32 از سوره مبارکه نساء دلالت براین مطلب دارد.
وی با استناد به آیه 187 بقره در بحث از حق خانوادگی زن و مرد اظهار داشت: در محیط خانواده نیز هر دو حقوقی را برعهده دارند هرچند بخاطر مسئولیت هایی که خداوند برعهده آنان قرار داده این حق در خانواده متفاوت است اما براساس آیه فوق؛ زن و مرد لباس یکدیگرند لذا همانگونه که لباس انسان را می پوشاند و به انسان زیبابی می بخشد زن و مرد نیز باید موجب زیبایی یکدیگر باشند.
موسس مجموعه حوزوی الزهرا( س) گرگان در ادامه از حقوق اجتماعی زنان نام برد و گفت: زنان نیز همانند مردان می توانند در اجتماع وارد شوند و مسئولیت های مختلف اجتماعی را بپذیرند، چنانچه به مصداق آیه 12 از سوره ممتحنه؛ در اسلام بیعت زن، مالکیت زن، حضور زن در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی تثبیت شده است.
آیت الله نورمفیدی از جمله وظایف یک زن اداره خانه است به طوری که یک زن باید با تدبیر در امورات زندگی بتواند اعضای خانواده را حفظ نموده و به تکامل برساند، اگر زنان در خانواده تدبیر داشته باشند( به استثنای برخی مردان) هیچ گاه مردان به غلط نخواهند افتاد.
وی از دیگر حقوق مشترک بین زن و مرد را امر به معروف و نهی از منکر دانست و افزود: امر به معروف و نهی از منکر از مهمترین واجبات اسلامی و بزرگترین فریضه الهی است که شامل هر دو( زن و مرد) می شود.
موسس مدرسه امام خمینی گرگان در پایان با استناد به روایتی از نبی مکرم اسلام صلی الله علیه؛ دختران را حسنه و پسران را نعمتی از سوی پروردگار دانست و ادامه داد: «خداوند متعال به خاطر حسنه ای که عطا فرموده ثواب و از نعمت سوال خواهد کرد » .همچنین در روایتی دیگر از رسول خدا صلی الله علیه وارد است که می فرمایند: “"گرامی نمی دارند زنها را مگر انسان های کریم و اهانت نمی کند زنان را مگر انسان های پست و لئیم » .

“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) گرگان، « خانم دوست محمدیان» در نشست پژوهشی با عنوان« رمز بقای انقلاب اسلامی در وصیت نامه الهی سیاسی امام خمینی(ره)» که با حضور معاونین و کارکنان این مرکز تخصصی و مدرسه علمیه عالی الزهرا سلام الله علیها برگزار شد، دهه فجر را سرآغاز ارزش های اسلامی و رهایی ملت از یوغ استکبار جهانی دانست و بیان داشت: حضرت امام خمینی رحمت الله علیه به حول و قوه الهی، با توسل به ائمه معصومین علیهم السلام و پشتیبانی مردم، این رژیم را از بین برد و نقطه عطفی را در تاریخ انقلاب به وجود آورد.
وی با تاکید بر لزوم شناخت ایام الله دهه فجر افزود: این انقلاب به عنوان تحفه الهی است که باید این ایام را یادآور شویم و منادی این ایام باشیم.
معاون آموزش مدرسه علمیه عالی الزهرا(س) گرگان ادامه داد: مردم ایران برای شعار انقلابی خود که همان استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی است هم در دوران انقلاب و هم در دوران دفاع مقدس هزینه های زیادی صرف نمودند و این ایثار و جانفشانی ها دلالت بر استواری مردم و مسئولین و در رأس آنان مقام معظم رهبری دارد.
دوست محمدیان گفت: حفظ و بقای این نظام از مهمترین وظایفی است که برعهده ماست، حضرت امام رحمت الله علیه نیز در منشور اخلاقی و اجتماعی خود بر حفظ و بقای نظام جمهوری اسلامی بیش از اندازه تاکید داشت.
وی خاطر نشان کرد: از مهمترین بخش وصیت نامه الهی سیاسی امام خمینی رحمت الله، وحدت و انسجام بین مردم، مسئولین و ملت هاست که در دین مبین اسلام و آیات و روایات بسیار سفارش بسیار شده است، چنانچه امام خمینی رمز بقای انقلاب اسلامی را همان رمز پیروزی می دانست و فرمود: “” بی‌تردید رمز بقای انقلاب اسلامی همان رمز پیروزی است؛ و رمز پیروزی را ملت می‌داند و نسل‌های آینده در تاریخ خواهند خواند که دو رکن اصلی آن: انگیزة الهی و مقصد عالی حکومت اسلامی"” است.
استاد حوزه خدامحوری و وحدت را هم در پیروزی و هم در بقای انقلاب سرنوشت ساز دانست و ادامه داد: وحدت بین مسلمین موجب سربلندی اسلام شده و عزت مسلمین را در همه صحنه ها فراهم خواهد کرد.
دوست محمدیان با اشاره به این مطلب که دشمنان اسلام با استفاده از حرکات فرهنگی سعی در ایجاد تفرقه و اختلاف بین مسلمین دارند بیان داشت: در بسیاری از کشورها دشمن از اختلافات درونی سوء استفاده کرده است حال آنکه باید توجه داشت که یکی از دستاوردهای مهم انقلاب، احیای امامت و و لی فقیه است که در جامعه وجود دارد، لذا برای حفظ اصل انقلاب باید به ولی فقیه مراجعه کنیم و با تبعیت از ایشان به اختلافات پایان دهیم.
وی در پایان ضمن تاکید بر حضور حداکثری در راهپیمایی 22 بهمن خاطر نشان کرد: از جمله وظایف ما در قبال انقلاب؛ مسئولیت شناسی و تزکیه نفس است، اگر این دو مورد ایجاد شود به مدینه فاضله دست خواهیم یافت چراکه ایجاد مدینه فاضله با وجود انسانهای مهذب ممکن خواهد بود، چنانچه امام خمینی رحمت الله علیه با نفس مزکای خود توانست یک انقلاب عظیم ایجاد نماید لذا ما نیز برای دوام انقلاب با سازندگی درون باید به وظیفه خود عمل کنیم.
“

“حضرت امام خمینی رحمت الله علیه به حول و قوه الهی، با توسل به ائمه معصومین علیهم السلام و پشتیبانی مردم، این رژیم پهلوی را از بین برد و نقطه عطفی را در تاریخ انقلاب به وجود آورد.
حضرت امام رحمت الله علیه نیز در منشور اخلاقی و اجتماعی خود بر حفظ و بقای نظام جمهوری اسلامی بیش از اندازه تاکید داشت. از مهمترین بخش وصیت نامه الهی سیاسی امام خمینی رحمت الله، وحدت و انسجام بین مردم، مسئولین و ملت هاست که در دین مبین اسلام و آیات و روایات بسیار سفارش بسیار شده است
خدامحوری و وحدت را هم در پیروزی و هم در بقای انقلاب سرنوشت ساز دانست .یکی از دستاوردهای مهم انقلاب، احیای امامت و و لی فقیه است که در جامعه وجود دارد، لذا برای حفظ اصل انقلاب باید به ولی فقیه مراجعه کنیم و با تبعیت از ایشان به اختلافات پایان دهیم.
از جمله وظایف ما در قبال انقلاب؛ مسئولیت شناسی و تزکیه نفس است، اگر این دو مورد ایجاد شود به مدینه فاضله دست خواهیم یافت چراکه ایجاد مدینه فاضله با وجود انسانهای مهذب ممکن خواهد بود، چنانچه امام خمینی رحمت الله علیه با نفس مزکای خود توانست یک انقلاب عظیم ایجاد نماید لذا ما نیز برای دوام انقلاب با سازندگی درون باید به وظیفه خود عمل کنیم.

“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء، « خانم مریم میرکریمی» در نشست پژوهشی با عنوان«انقلاب اسلامی و مشارکت زنان در وصیت نامه الهی سیاسی امام خمینی(ره)» که با حضور معاونین و کارکنان مرکز تخصصی و مدرسه علمیه عالی الزهرا سلام الله علیها برگزار شد، با اشاره به عظمت ایام الله دهه فجر، آن را بالاتر از میلاد نبی مکرم اسلام صلی الله علیه دانست و بیان داشت: اهمیت این ایام بدان جهت است که در حقیقت این ایام، نام پیامبر اکرم صلی الله علیه و اهل بیت علیهم السلام را زنده کرد لذا گرامیداشت آن وظیفه شرعی ماست.
وی وصیت نامه الهی سیاسی حضرت امام رحمت الله علیه را ماحصل یک عمر تلاش حضرت دانست و افزود: وصیت نامه امام راحل محصول عمر شخصیتی دین شناس است که در طول عمر خود در راه کسب کمالات، تعالی روح، عرفان و مبارزه تلاش کرد.
مدیر این مرکز تخصصی بر ضرورت بازخوانی وصیت نامه امام خمینی تاکید کرد و گفت: این صحیفه به عنوان وحی خدا از زبان یک دین شناس واقعی بیان شده است لذا ضرورت دارد که مورد بازخوانی و توجه قرار گیرد.
میرکریمی ادامه داد: حرکت انقلاب باید براساس وصیت نامه امام دنبال شود چنانچه این وصیت نامه به عنوان قانون اساسی باید مورد توجه همگان قرار گیرد.
وی به بیان فرازهایی از این وصیت نامه پرداخت و خاطر نشان کرد: این وصیت نامه با حدیث ثقلین که به عنوان حجت قاطع بر جمیع بشر است آغاز شده چراکه پایه های این انقلاب براساس قرآن و سنت شکل گرفته است و راه تداوم آن نیز جز بر محور پیروی از قرآن و سیره معصومین علیهم السلام امکان پذیر نخواهد بود لذا اگر مبنای ما قرآن و اهل بیت علیهم السلام نباشد امکان ندارد این انقلاب به مقصد برسد.
مدیر مدرسه علمیه عالی الزهرا سلام الله علیها گرگان با استناد به فراز دیگری از وصیت نامه امام راحل اضافه نمود: کنار زدن آگاهان و مفسران حقیقی قرآن از صحنه سیاسی و اجتماعی، خارج ساختن قرآن از دستور کار بعد از حضرت امیر علیه السلام، از بین بردن آرمان مقدس قرآن یعنی حکومت اسلامی در جامعه و دور نگه داشتن مردم از کتاب و سنت از جمله زمینه های انحراف به شمار می آید.
میرکریمی به بیان راهکارهایی در جهت رفع عوامل انحراف پرداخت و اظهار داشت: آوردن مفسران حقیقی به صحنه سیاسی و اجتماعی، آوردن قرآن به متن زندگی مردم، حفظ حکومت دینی و دعوت مردم به انجام فرمان خدا و عمل به سنت از جمله راههای است که برای رهایی از انحراف باید مدنظر قرار گیرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بر نقش انقلاب اسلامی در مشارکت اجتماعی زنان در وصیت نامه امام خمینی رحمت الله پرداخت و عنوان نمود: پیرامون اهمیت حضور زنان در اجتماع همین بس که امام خمینی رحمت الله علیه در تمجید از بانوانی که در راه هدف قرآن تلاش می کنند می فرمایند: “"ما مفتخریم که بانوان و زنان پیرو جوان و خرد و کلان در صحنه های فرهنگی و اقتصادی و نظامی حاضر و همدوش مردان یا بهتر از آنان در راه تعالی اسلام و مقاصد قرآن کریم فعالیت دارند “".
مدیر مرکز پژوهش های اسلامی الزهرا سلام الله علیها گرگان گفت: قرآن و احکام اسلامی اقتضای لزوم حضور زنان را در اجتماع دارد موید این مطلب فعالیت های مختلف سیاسی و اجتماعی حضرت زهرا سلام الله علیها و نیز فعالیت های اقتصادی حضرت خدیجه سلام الله علیها است.
میرکریمی با اشاره به این مطلب که امام خمینی رحمت الله علیه انقلاب را تحفه الهی و هدیه غیبی می دانست افزود: امام خمینی رحمت الله علیه در وصایای خود براین نکته اشاره دارد که اگر تاییدات الهی خداوند نبود امکان نداشت این انقلاب پیروز شود چنانچه مروری بر دوران قبل از انقلاب و شناخت شرایط آن زمان دلیل این کلام حضرت امام را روشن می کند که این انقلاب پیروز نمی شود مگر با تاییدات الهی .
وی در فراز دیگر از این وصیت نامه ادامه داد: انقلاب اسلامی ایران هم از جهت پیدایش و هم از جهت کیفیت مبارزه و هم در انگیزه قیام با همه انقلابها متفاوت است، از جهت پیدایش بدین معنا که ریشه این انقلاب قرآن و ائمه معصومین علیهم السلام است چنانچه وابسته به شرق و غرب نبود، به جهت کیفیت مبارزه نیز نگاه امام رحمت الله علیه آگاهی بخشی و تسخیر قلوب بود نه قیام مسلحانه و به لحاظ انگیزه نیز این انقلاب انگیزه الهی داشت.
این استاد حوزه در پایان بر حضور در راهپیمایی 22 بهمن تاکید بسیار نموده و تشویق و ترغیب و آگاهی بخشی مردم را از وظایف حضار دانستند.

”

با توجه به لزوم اسوه‌پذیری از حضرت زهرا(س) و همچنین نبود کتاب مرجعی که بتواند در بحران فکری و فرهنگی عصر حاضر، در حوزه مطالعات زنان، به تبیین مبانی حقوق و حرمت زن در اسلام با ارائه الگوی عینی زن مسلمان بپردازد، تدوین دانشنامه فاطمی(س) در دستور کار قرار گرفت.(1)

ساختار علمی دانشنامه‌

مباحث دانشنامه در قالب یکصدوهفده مدخل اصلی و حدود ده هزار مدخل فرعی حول سه محور کلان زیر ترتیب و تنظیم یافته است:
«منزلت و شخصیت فاطمی» که به تاریخ زندگانی و سیره حضرت و منزلت و جایگاه الهی ایشان می‌پردازد.
«حکمت فاطمی» که اندیشه و تعالیم فکری حضرت را طرح و تحلیل می‌کند، و به مباحث حکمی و معارف دینی می‌نگرد.
«زن و خانواده» که ماهیت و مرتبت و حقوق و حرمت زن و نهاد خانواده از منظر اسلام، و طرح و نقد آراء و نظریه‌های موجود در این زمینه را تبیین می‌کند.
زندگی، منزلت و سیره و آثار و معارف حضرت فاطمه(س) که بخش اصلی را با ۶۸ مدخل در سه جلد تشکیل می‌دهد.

معرفی مجلدات دانشنامه

جلد اول: حوادث زندگی حضرت از ولادت تا شهادت و همه اشخاص مرتبط با ایشان.

جلد دوم: اسماء و اوصاف، فضایل و ویژگی‌های ممتاز شخصیت حضرت ازعصمت و علم و شفاعت و بررسی ابعاد مختلف سیره ایشان، جایگاه حضرت نزد دیگران؛ کتاب‌شناسی حضرت؛

جلدسوم: معارف فاطمی، معرفی آثار برجای‌ مانده از آن حضرت از احادیث و خطبه‌ها و اشعار به عنوان منابع معارف فاطمی؛ طرح و تحلیل اندیشه و تعالیم فکری ایشان درمباحث حکمی و معارف دینی؛

بخش ملحقات: بخش ملحقات دانشنامه، این بخش نیز در دو محور مباحث فقهی و حقوقی و مباحث اجتماعی راجع به زن و خانواده در دو جلد و ۴۹ مقاله سامان یافته است.

جلد چهارم و پنجم و ششم: بر اساس این دو رویکرد حقوقی و اجتماعی مباحثی مانند تبیین جایگاه زن؛ مبانی حرمت وحقوق زن؛ حقوق و تکالیف زن در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی و برخی از نظریه‌های معارض با اندیشه دینی و نقد آنها مطرح شده است.(2)

اهداف:
1.تبیین جامع و علمی تاریخ زندگانی و منزلت الهی حضرت فاطمه زهرا(س)، به منظور رفع ابهامات و پاسخ‌گویی به شبهات کلامی تاریخی و نیز افشاء و تحلیل تحریفات و انحرافات.

2.توصیف و تحلیل بینش، منش و کنش (تعالیم، اخلاق و سیره‌ی) آن بزرگوار، به مثابه نمونه‌ی انسان کامل، به منظور ارائه‌ی الگوی عینی زن مسلمان.

3.تبیین ماهیت و مرتبت، حرمت و حقوق زن، مبانی و منزلت نهاد خانواده، و حقوق و تکالیف ارکان آن از منظر اسلام، به شیوه‌ای اجتهادی و نظریه‌پردازانه و روزآمد، به منظور گره‌گشایی و روشنگری، رفع شبهات و تحریف‌زدایی در این زمینه‌ها

4.نقد نظرها و نظریه‌های معارض با اندیشه‌ی دینی و نگرش‌های متحجرانه و متجددانه دریاره‌ی زن و نهاد خانواده در جوامع اسلامی.(3)

ویژگی های این دانشنامه:

مرجعیت علمی:

در این مجموعه، در حد امکان سعی شده است حاصل پژوهش، حاوی مهم‌ترین و تحلیلی‌ترین اطلاعات باشد و کم‌وبیش خواننده را از مراجعه به منابع دیگر ـ جز برای آگاهی از جزئیات و تفصیل بیشتر ـ بی‌نیاز سازد و نیز مرجعی برای اهل تحقیق باشد.

دفاع عالمانه از حقایق تاریخی:

در این دانشنامه، با زبان و روش علمی و استناد به منابع معتبر و اصیل شیعه و اهل‌سنّت، به دفاع از حقایق و رخدادهای تاریخی، همان‌گونه که بوده، پرداخته شده و از اظهارنظرهای غیر مستند و دخالت دادن احساسات و اکتفا کردن به مشهورات پرهیز گردیده است.

فراهم ساختن امکان سنجش و قضاوت علمی:

امکان سنجش علمی درباره چگونگی حوادث و نقل گزارشهای تاریخی و روایی، در این مقالات وجود دارد.

ارائه منظومه معرفتی:

در مقالات اندیشه‌ای و حِکَمی، سعی شده است یک دستگاه منسجم فکری و منظومه‌ای معرفتی، با محوریت رابطه انسان کامل با آفریدگار، ارائه گردد.

پایبندی به ساختار مطالب: در مباحث مرتبط با زندگی و منزلت حضرت، پس از تبیین مفهوم مدخل، کل مقاله راجع به حضرت است، اما در موضوعات کلامی و معارفی، از مطالب مرتبط (مانند پیشینه و اشاره به آرا درباره آن موضوع(استفاده شده است تا بتوان کلمات حضرت را به دقت تحلیل کرد. در مقالات فقهی و اجتماعی تنها ارائه ماهیت حقوق زن و تبیین مبانی نهاد خانواده در اسلام در نظر بوده است.

پرهیز از حاشیه‎پردازی: در هر مقاله، سعی شده مطالب مهم راجع به آن موضوع بیاید و از حاشیه‌روی پرهیز شود.

پرهیز از پیش‌داوری و رعایت ادب علمی: در این دانشنامه کوشش شده است آرای صاحب‌نظران، حتی مخالفان، با نزاکت و ادب علمی و با بی‌طرفی و امانت نقل گردد و از تعصبات مذهبی و قومی پرهیز، و به روش منطقی و علمی به آنها پاسخ داده شود. دراین‌میان، روشنگری‌ عقیدتی نیز ضمن بیان حقایق علمی، حاصل شده است.

پرهیز از نقل‌قول مستقیم: در دانشنامه از ذکر نص آیات و روایات و حتی ترجمه صریح آنها پرهیز گردیده و به گزارش محتوای کلی و مفاد آن اکتفا شده است، ‌مگر در جایی که عین عبارت عربی آیه یا حدیث، مورد بحث مقاله بوده و در القای مفاهیم و براهین، نقش مستقیم داشته است.

نظام چینش مدخل: در دانشنامه فاطمی نظام چینش مدخل‌ها، موضوعی است. در این چینش، مدخل‌های یک حوزه علمی و تخصصی در مجموعه‌ای جداگانه به چاپ می‌رسد و در چینش درونی مقالات نیز نظم منطقی متناسب با آن حوزه تخصصی، رعایت می‌شود.(4)

منابع

1.https://www.mehrnews.com/

2.http://www.talie.ir

3.http://mehrkhane.com/fa

4.http://www.poiict.org

5. https://www.mehrnews.com

“به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و مرکز تخصصی الزهراء و مرکز پژوهشی الزهراء(س) همایشی با عنوان 40 سالگی انقلاب اسلامی و بازشناسی اندیشه های امام خمینی(ره) در تاریخ 16/11/97 بر گزار گردید. در این همایش “"آیت الله سید کاظم نورمفیدی"” بیان داشت: ایستادگی در مقابل مشکلات امروز جامعه مسئولیت تاریخی است که برعهده این نسل نهاده شده است.
ایشان در ادامه بیان داشت: برای قدردانی از انقلاب و نظام باید به هویت و ماهیت گذشته ملت واقف شویم به طوری که بدانیم کجا بوده ایم و امروز به کجا رسیده ایم.
وی افزود: واقعیت این است که شاه در گذشته یک قالب بی روح بود که هیچ اختیاری در اداره کشور نداشت و تمام اختیارات مملکت در دست بیگانگان بود.
نماینده ولی فقیه در استان ادامه داد: علیرغم مشکلات بسیار، عزت و استقلالی که امروز در کشور حاکم است نعمت بزرگی است که باید با ایستادگی در برابر سختی ها آن را حفظ کنیم.
آیت الله نورمفیدی با استناد به آیه 129 از سوره مبارکه اعراف خاطر نشان کرد: با توجه به آیه فوق، قبل از آمدن حضرت موسی علیه السلام بنی اسرائیل گرفتار اذیت و آزارهایی بودند که ناشی از بردگی آنان بود حال آنکه با آمدن حضرت موسی علیه السلام اذیت ها برای آزادی و استقلال آنان بود، همچون دوران قبل از انقلاب که ملت ایران دچار وابستگی و بردگی بود و با قیام امام خمینی رحمت الله سختی ها و مشکلات ناشی از آزادی و استقلال این ملت است.
عضو خبرگان رهبری اظهار نمود: این عزت و استقلالی که امروز در ملت ما حاکم است ماحصل تلاش های دویست ساله شخصیت های بزرگی است که بدنبال آن تلاش های بسیاری نمودند و جان های بسیاری فدا کردند.
وی ایستادگی در مقابل مشکلات امروز جامعه را مسئولیت تاریخی دانست که برعهده این نسل نهاده شده است.
امام جمعه شهرگرگان گفت: شرایط امروزکشور شرایط بسیار سختی است، به طوری که می توان گفت امروز ملت در یک پیچ تاریکی قرار گرفته است که باید با ایستادگی بتواند از این گردنه به خوبی رد شود لذا این وظیفه برعهده همگان نهاده شده است.
آیت الله نورمفیدی اضافه کرد: شما بانوان همچون دوران انقلاب که به گفته امام راحل"” اگر بانوان در تظاهرات شرکت نمی کردند ما به پیروزی نمی رسیدیم"” امروز نیز با شناخت شایستگی های خود در حفظ و دفاع از نظام باید تلاش نمایید.
وی افزود: حضور گسترده مردم در راهپیمایی 22 بهمن امسال می توانـد در دشمنی دشمنان بسیار اثر گزار باشد، چراکه با وجود سختی ها و مشکلات حاکم در جامعه ایستادگی مردم می تواند توطئه های دشمن را نقش برآب کند.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) گرگان، «دکتر محمد حکیمی »در نشست پژوهشی با موضوع “"نقش زنان در پیروزی و حفظ انقلاب اسلامی “"که از سوی مدرسه علمیه عالی الزهرا سلام الله علیها گرگان و با حضور طلاب این مدرسه برگزار شد، با استناد به آیه یک از سوره مبارکه نسا، زن و مرد را از دیدگاه اسلام دارای یک حقیقت واحد یعنی انسان دانست و بیان داشت: زن و مرد در اسلام از نظر هویت و جنسیت مساوی اند و هیچ تفاوتی از این جهت باهمدیگر ندارند چنانچه از جمله"” …و خلق منها زوجها"” این نکته به خوبی فهمیده می شود.
وی در بحث نقش زنان در پیروزی انقلاب اسلامی ابتدا سوالی را مطرح نموده و به پاسخ به این سوال پرداخت و افزود: در پاسخ به این سوال که"” چرا ما جهان سومی ها عقب مانده ایم و غربی ها پیشرفت کرده اند؟"” باید اذعان نمود براینکه مسائل اجتماعی تک عامل نیست عوامل زیادی در آن موثر است از جمله؛ سوء مدیریت، استعمار و استثمار و جهل. همچنین عامل مهم نبودن زن در جایگاه خود می باشد.
استاد مدرسه علمیه عالی الزهرا سلام الله علیها ادامه داد: با مرور بر تاریخ قبل از انقلاب فهمیده می شود که زنان در جامعه ما در جایگاه خود قرار نداشتند، با توجه به اینکه نیمی از جامعه را زنان تشکیل می دهند اما اجازه بیرون آمدن و تحصیل و اشتغال به فعالیت های اجتماعی فرهنگی به آنان داده نمی شد.
دکتر حکیمی حضور زنان در مسائل اجتماعی سیاسی را یکی از مهمترین اتفاقات انقلاب دانست و خاطر نشان کرد: امروز زنان در کنار مردان و دوشادوش آنان به فعالیت های مختلف مشغولند. رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای مدظله العالی در این زمینه می فرمایند: “” انقلاب به زنان ما خدمت کرد همچنان که زنان به انقلاب خدمت کردند"” .
وی با استناد به کلام امام خمینی رحمت الله علیه"” مقام زنان و مردان ما را بالاتر از مقام مردم صدر اسلام برشمرد و گفت: نگاه غرب زدگی به زن یعنی نگاه آزادی زن به معنای بی بند و باری و همچنین عدم مشورت با زنان از عواملی است که در دوران قاجار و قبل از آن جامعه را به سمت عقب ماندگی سوق می داد.
این استاد دانشگاه با اشاره به نگاه حکومت پهلوی به زن اضافه نمود: نگاه حکومت پهلوی به زن یک نگاه کالایی بود چنانچه هم اکنون نیز در جامعه غربی از زن به عنوان کالایی برای رسیدن به منافع مالی خود استفاده می کنند.
حکیمی خاطر نشان کرد: غرب زدگی، دوری زن از معنویت و دین از مهمترین اهداف غربی ها بود که قبل از انقلاب در جامعه ما وجود داشت.
وی در ادامه اظهار داشت: در انقلاب اسلامی نگاه به زن، نگاهی قرآنی است، بدین معنا که زن و مرد هر دو با هم مساوی اند. استاد مطهری در این زمینه می فرمایند: “"زن و مرد هر دو انسانند، حقوق مساوی دارند ولی مشابه نیست، زن و مرد تنها به لحاظ جسمی و روحی باهمدیگر تفاوت دارند.
پژوهشگر فعال شهر گرگان به نقش زنان در انقلاب اسلامی پرداخت و افزود: زنان مانند مردان در انقلاب اسلامی حضور داشتند، چنانچه حضور آنان موجب تحریک مردان شده و مردان را نیز به صحنه می آورد.
حکیمی تصریح کرد: انقلاب موجب نوعی تولد دوباره در زنان شد، در دوران انقلاب، شجاعت و شهامت در زنان ظهور وبروز نمود چنانچه این روحیه قبل از انقلاب در زنان دیده نمی شد.
وی گفت: دمیدن روح آگاهی، ایمان و معنویت در زنان از دیگر دستاوردهای انقلاب در حوزه زنان بود. انقلاب موجب شد زنان از فرهنگ غرب زده پهلوی به فرهنگ قرآنی، معنوی روی آورند، چنانچه هویت اصلی خود را بدست آوردند، مقام و جایگاه زن در اسلام چنان است که امام خمینی رحمت الله علیه می فرمایند: “"مردان از تربیت زنان است که به معراج می روند"” .
کارشناس برنامه صدا و سیما استان گلستان به بیان نمونه های متعددی از نقش زنان درگسترش و ترویج دین مبین اسلام پرداخت و حضور زنان را یکی از عوامل پیشرفت در مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دانست.
دکتر حکیمی نظم پذیری و مدیریت قوی زنان را نشان دهنده روحیه هنرمندانه،کمالانه و قوی در زنان برشمرد و الگوگیری از زنان بزرگی همچون حضرت زهرا سلام الله علیها، حضرت خدیجه سلام الله علیها، حضرت زینب سلام الله علیها و نیز حضرت مریم و آسیه سلام الله علیهما تاکید نمود.
وی در پایان ضمن بیان قوانین مربوط به زنان با استناد به آیاتی از قرآن کریم در بحث دیه، ارث، مهریه و …به سوالات طلاب پاسخ داد.

پژوهشگر: مدیحه برزگر

چکیده

        اعتدال اصلی است که برتمام تعلیمات اسلام احاطه داردوبایدآدمی رابرای رسیدن به آن تشویق نمود.

این مقاله باهدف شناسایی اعتدال در سیره پیامبر(ص)تنظیم ودرآن تلاش گردیده تابه این سوال پاسخ داده شود که قلمرو اعتدال در سیره پیامبر (ص)به چه میزان بوده است.

مطالعه از نوع مطالعات توصیفی وروش به کار رفته در این مقاله اسنادی است درروش اسنادی محقق باتوجه به سوالات واهداف درنظرگرفته شده تلاش می نماید تامنابع مرتبط رابررسی ومورد نقد قرار دهد.داده های مورد نظر بااستفاده از ابزار فیش جمع آوری وتحلیل داده ها ،با بهره گیری از روش تحلیل محتوا انجام شده است .

از مهمترین یافته های این مطالعه می توان به اعتدال  درعبادت ،راه رفتن ،سخن گفتن ،ودنیا خواهی پیامبراشاره نمود که پیامبر درهمۀ شئون زندگی نه تنها مسلمانان ودین باوران بلکه تمامی انسانهای کرۀ خاکی را درهر عصروزمانه به میانه روی فرا می خواند.

واژه های کلیدی:سیره ،پیامبر،اعتدال،میانه روی