رقیه حسین زاده

چکیده
  توجه به آداب و معاشرت اجتماعی در آموزه های اسلامی حاکی از اهمیت این فریضه دینی و اخلاقی در شریعت اسلامی داردو اجتماعی بودن انسان مقتضی این است كه روابط خود را با دیگری بشناسد و به درستی سامان دهد. بخش بزرگی از احكام و قوانین عقلانی و عقلایی و آموزه های اخلاقی به حوزه رفتار اجتماعی و چگونگی ارتباطات بشری و ساماندهی آن، بازمی گردد.     
 رعایت آداب عمومی معاشرت اجتماعی از جمله ورود به خانه ها ، آداب غذا خوردن ، آداب سلام ، آداب نشستن ، گوش سپردن به سخن ،صحبت درگوشی و … و موارد خصوصی از قبیل مراعات آداب  اجتماعی و احترام به پیامبر  و … را در قرآن مجید متذکر شده است .

تحکیم پایه های مودت و رحمت در مناسبات اجتماعی از طریق رعایت الگوهای رفتاری همچون خوش اخلاقی ، اظهار محبت و پاسخگویی به آن ، اظهار شادی در هنگام دیدارداشتن روابط حسنه با افراد، وفاداری وانجام تعهدات ، رعایت انصاف ، فروتنی و تواضع ، رازداری ، عدم تکبر و غرور ، صداقت و شفافیت در آموزه های اسلامی ، اندازه نگه داشتن افراط و تفریط صورت می گیرد.
پاک شدن اعمال ، فزونی در برکات الهی ، نجات از بلایای ارضی و آسمانی ، حسابرسی آسان وطول عمراز جمله فواید و آثار آداب و معاشرت اجتماعی و صله رحم در اسلام است که در روایات به آن اشاره شده است و توجه به این اثرات شگفت انگیز می تواند در برانگیختن شوق  و انگیز ه افراد جامعه در برقراری الفت و محبت و تقویت روابط دوستانه  با یکدیگرموثر باشد .
این تحقیق به روش کتابخانه ای صورت گرفته است که با مراجعه به کتابخانه و بررسی کتب مختلف و مراجعه به اینترنت تدوین شده است .

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س) گرگان نشست علمی با عنوان تحلیل و بررسی دعای قنوت عید فطر در تاریخ1400/2/22  در این مدرسه برگزار گردید. در ابتدای این نشست حجت الاسلام و المسلمین حاج آقا شاهینی عید فطر را عید بندگی نامید و چون بندگی خدا در متن فطرت انسان  قرار گرفته این عید را نشانه تناسبی بین فطر و فطرت و بندگی انسان بیان کرد.

ایشان از جمله فرازهای این دعا را ، نسبت این عید با پیامبر اکرم(ص)، طلب ادخال و دخول در خیر و اخراج از سوء و مطالبه از ذات باری تعالی بهترین چیزی که بندگان صالح مطالبه می کنند، پناه جستن به خداوند از چیزهایی که بندگان صالح از آن چیزها به خدا پناه می آورند دانست.

حجت الاسلام شاهینی با توجه به فراز اول این دعا از جمله ویژگی ها و صفات باری تعالی را “اهل کبریا، اهل عظمت، اهل جود، اهل جبروت، اهل عفو، اهل رحمت، تقوا و مغفرت” بیان کرده و در توضیح تقوا گفت: از خداوند بخواهیم خطاهای انسان را که براساس مصلحت خودش می پوشاند، نمایانش نکند” .

ایشان نقطه اشتراک در این هشت صفت را ” فضل و رحمت الهی دانسته و ” فضل و رحمت را بخشش بیش از استحقاق معنا کرد.

وی علت  تاکید این دعا به عفو و رحمت و فضل الهی را جلوگیری از غرور انسان با توجه به عباداتی که انجام داده است دانست.

استاد سطح 4 این مدرسه در ادامه بیان کرد: فراز دوم این دعا؛ نسبت این عید با پیامبر اسلام است. در فراز “لمحمدا…..”  خداوند این عید را برای شخص پیامبر(ص) ذخیره و مایه کرامت و شرافت قرار داده است .

ایشان در ادامه گفت: از انجا که اجتماع مسلمانان موجب عظمت و کرامت و شرافت برای پیامبر اسلام است لذا مناسب است که نماز عید فطر به صورت یکپارچه در یک مکان با حضور همه شیعیان برگزار شود.

وی با توجه به فراز سوم دعا یعنی “دخول و ورود در خیر” مال دنیایی را که در تعارض با بندگی انسان نباشد را خیر و فضل الهی دانست.

وی با توجه به فراز چهارم چنین گفت: برای مشخص شدن معیار و شاخص آنچه که صالحین از خداوند خواسته اند و آنچه که از آن به خدا پناه برده اند باید به قرآن مراجعه کرد.

حجت الاسلام شاهینی دوری از جهل به معنای بی خردی و و دوری از وسوسه های شیطان و پناه بردن از آن به خداوند را  یکی از چیزهایی دانست که صالحان از آن به خداوند پناه می برند.