به گزارش معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی الزهراء(س) گرگان اولین پیش نشست همایش هویت عصری زنان در آینه قرآن و حدیث با موضوع «کنش اجتماعی زن، حاکمیت و مسأله حجاب»در تاریخ 15 اسفند 1401 برگزار گردید.

در ابتدای این نشست خانم پاکمنش از طلاب سطح 4 این موسسه گفت: بعد از تحقق انقلاب اسلامی ایران هجمه‌های زیادی بر ضد انقلاب اسلامی و به طور ویژه مسئله حجاب افزایش پیدا کرد چون حجاب نماد واحدی در جمهوری اسلامی بود و به همین دلیل مخالفان حکومت اسلامی برایشان اهمیت ویژه‌ای داشت زیرا بحث عفاف و حجاب و خویشتنداری با مبنای امانیسم غربی مبارزه می کند.

طلبه سطح 4 این موسسه در ادامه بیان کرد: مسئله ای که در اینجا مطرح می شود مسئله حاکمیت و حجاب است که آیا حاکمیت حق دخالت در مسئله حجاب را دارد یا نه؟ آیا می تواند قوانینی را برای مسئله حجاب وضع کند؟

در ادامه این نشست استاد هدایت نیا به عنوان ارائه دهنده بحث گفت: هر وقت جامعه دچار چالش می شود اگر مقامات سیاسی سکوت کنند و دانشگاهیان و حوزویان نظر بدهند حرف‌ها سنجیده‌تر است و عوارضی نیز برای کشور ندارد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنک و اندیشه اسلامی در ادامه به اهمیت کنش اجتماعی زنان پرداخته و گفت: در نظریه الگوی سوم که بر حضور و کنش اجتماعی زن در همه عرصه ها تاکید می شود و اهمیت مسئله پوشش زن مضاعف می شود، سیاست و راهبرد حکومت و دولت مورد سوال است.

وی در ادامه اولین رویکرد موجود در بحث پوشش در کشورهای اسلامی را نظریه پوشش اختیاری دانست و بیان کرد: مبنای این نظریه انکار وجوب و مطلوب دانستن حجاب است که در این صورت زمینه دخالت دولت از بین می رود که از بین صاحبان فتوا کسی این نظریه را قبول ندارد.

استاد هدایت نیا گفت: نظریه دوم حجاب را واجب فردی و شخصی بدون ابعاد اجتماعی می‌دانند و چون فردی است مانند سایر فرایض دینی از حوزه مداخلات دولت خارج است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنک و اندیشه اسلامی پیش فرض خود را در این مباحث وجوب شرعی حجاب و حیثیت اجتماعی آن قرار داده و گفت: محل بحث رویکردی است که در حقوق ایران از اوایل دهه ۶۰ تجربه شده و به صورت الزام به حجاب از نوع الزاماتی که با ضمانت اجرای کیفری اجرایش تضمین می‌شود در آمده است.

وی ادامه داد: بحث شرعی پوشش در دو سطح می تواند مطرح شود 1. در سطح حقوق اداری و مراکز آموزشی می توان الزامی دانست و آن را به عنوان شرط یاد کرد؛ بدین صورت که اگر کسی می‌خواهد جذب اداره یا مرکز آموزشی شود شرطش این است که نوع پوشش و چارچوب آن را رعایت کند در صورت رعایت نکردن آن تخلف انتظامی محسوب می‌شود و مشمول تنبیهات اداری واقع می‌شود که در کشور ایران به دلیل تساهل در اجرا این قانون پیاده نشده است.

استاد هدایت نیا الزام پوشش از نوع حجاب شرعی در حقوق شهروندی را سطح دوم بحث دانسته و بیان کرد: اگر دولت بخواهد در نوع پوشش دخالت کند با چند چالش جدی مواجه هستیم.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنک و اندیشه اسلامی اولین چالش را توجیه شرعی این موضوع دانست و بیان کرد: اگر دولت بخواهد در این موضوع قانون گذاری کند و متخلفین را مجازات کند مستندی ندارد زیرا در مسئله عواقب بی حجابی هیچ نص شرعی وجود ندارد.

وی چالش بعدی را توجیه فلسفه مسئله یعنی دخالت دولت در بعد حقوقی و جرم انگاری و کیفر گذاری دانست.

استاد هدایت نیا چالش دیگر را مربوط به بعد اجرا دانست و بیان کرد: اینکه حجاب با تعریف شرعی الزامی باشد و در صورت رعایت نکردن شهروندان مجرم شناخته شوند و پرونده کیفری تشکیل داده و آن را مجازات کنیم آیا قابلیت اجرا دارد؟

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنک و اندیشه اسلامی چالش دیگر را تاثیر مواجهه کیفری با مقوله بی‌حجابی در  مهندسی فرهنگی کشور دانست.یعنی با توجه به این که حجاب در منظومه عفاف قرار می‌گیرد باید دید آیا حقوق کیفری این ظرفیت رادارد که حجاب را نهادینه کرده و به زیست عفیفانه کمک کند.

وی بعد از بیان چالش های الزام به حجاب به بررسی هر یک پرداخت و گفت: در مورد چالش اول دو مبنا وجود دارد: یک تعزیر بر اساس قواعدی که در اختیار داریم از جمله «التعزیر لکل عمل محرم» و «التعزیر بما یریه الحاکم من المصلحه» با توجه به این قاعده نتیجه گیری می شود که بی حجابی حرام است و چون برای هر عمل حرامی تعزیری است و تعزیر هم به دست حاکم است پس بی حجابی تعزیر دارد.

استاد هدایت نیا اثبات حرمت  بی حجابی را ساده دانسته و گفت: وقتی حجاب را واجب شرعی بدانیم طبیعتاً بی حجابی حرام می‌شود، اما اطلاق قاعده دوم یعنی « التعزیر لکل عمل محرم » کار آسانی نیست زیرا اطلاق این قاعده در بین فقها اختلافی است. یک نظریه اطلاق این قاعده را  می‌پذیرد و یک نظریه آن را مقید به کبائر می کند و در نظریه سوم کبیره ای که مخل نظم اجتماعی باشد و باعث اضرار دیگران باشد را مشمول این قاعده می داند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنک و اندیشه اسلامی با توجه به قاعده «التعزیر بما یریه الحاکم من المصلحه» گفت: منظور از حاکم در اینجا حاکم شرع است اما احکام را قضات مسئول پیاده می‌کنند که شرایط قضاوت از جمله کمال عقل و اجتهاد را دارا نیستند.

وی مبنای دوم که در بحث بی حجابی میتوان از آن استفاده کرد کرد را ادله نهی از منکر دانست و بیان کرد: در زندگی امروزی که حکومت مرکزی وجود دارد حکومت اسلامی اگر بخواهد شهروندی را که حجاب را رعایت نکرده بعد از اینکه تذکر داد اقدامات بازدارنده انجام دهد پیاده شدن شرایط نهی از منکر از جمله احتمال تاثیر و عدم ایجاد مفسده و غیره در اینجا مورد سوال قرار میگیرد.

استاد هدایت نیا گفت: اگر حجاب را حجاب شرعی در نظر بگیریم چون آمار افرادی که حجاب شرعی را رعایت نمی‌کنند بالاست مواجهه کیفری با آن سخت است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنک و اندیشه اسلامی نظر متخصصین را در تاثیر مواجهه کیفری با مقوله بی‌حجابی در مهندسی فرهنگی کشور را موثر دانست و بیان کرد: این که مواجهه کیفری با مقوله ی بی حجابی در بحث فرهنگی اثربخشی دارد یا با مهندسی معکوس مواجه می شویم باید متخصصین این حوزه نظر دهند.

استاد هدایت نیا در پایان به بیان دو راه حل برای این قضیه پرداخته و گفت: سطح مداخله کیفری را از حجاب شرعی به هنجار شکنی تقلیل بدهیم و راه دیگر این است که بی حجابی را از حوزه جرم‌انگاری خارج کنیم و آن را یک آسیب اجتماعی به حساب بیاوریم.

به گزارش معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی الزهراء(س) گرگان اولین پیش نشست همایش هویت عصری زنان در آینه قرآن و حدیث با موضوع «استقلال حقوقی زن در الگوهای سه گانه» در تاریخ 15 اسفند 1401 برگزار گردید.

در ابتدای این نشست خانم پاکمنش از طلاب سطح 4 این موسسه گفت:اسلام در روابط حقوقی و خانوادگی فلسفه خاصی را در نظر دارد. آنچه در چهارده قرن گذشته وجود دارد با آن مغایرت دارد و با آن چیزی که در جهان امروز می بینیم نیز مطابقت ندارد از نظر اسلام زن و مرد هر دو انسان هستند و از حقوق انسانی متساوی بهره مند هستند اما با توجه به اینکه خلقت آنها یک جور نیست طبیعت جهان برای آنها یکنواخت نیست لذا حقوق و تکالیفی و مجازات هایی که برای آنها در نظر گرفته می شود مشابهتی با هم ندارد در دنیای غرب سعی کردند این تفاوت‌ها را در نظر نگیرند و قوانین را وضع کنند و داعی دار این باشند که حق زن را به رسمیت شناختند.

طلبه سطح 4 این موسسه در ادامه گفت: در حالی که اسلام با توجه به تفاوت هایی که بین خلقت زن و مرد وجود دارد اینها را در نظر گرفته و استقلال اقتصادی به زن داده اما در غرب طمع سرمایه داران، باعث شد قوانینی را برای زنان وضع کرده و زنان را تبدیل به کالا کنند.

درادامه این نشست استاد حکمت نیا به عنوان ارائه دهنده بحث گفت: تعبیر حق زندگی کردن آنگونه که خود انسان می خواهد در حقوق و تعبیر اصل خودمختاری و استقلال یعنی سرنوشت ما به دیگران مربوط نیست در فلسفه آیا قابل دفاع است و تا چه اندازه درباره نوع زندگی و رفتارهای خود استقلال در تصمیم داریم.

عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق در ادامه گفت: به لحاظ مدل تصمیم گیری درباره زندگی استقلال فلسفی را بحث میکنیم بعد حقوقی را نتیجه میگیریم و منظور از بحث خودمختاری در اینجا بحث جنسی، بدن، امور مربوط به شخصیت، امور مربوط به روابط و امور مربوط به اطلاعات می باشد و طرف مقابل آن یا انسان های دیگر هستند یا دولت است و پیاده کردن امر به معروف و نهی از منکر توسط دولت و مردم نیز در اینجا با مشکل مواجه می شود.

وی اظهارداشت: سهل انگاری در حرکت به سوی خدا یک سخت ا نگاری در زندگی انسان ایجاد می کند.

استاد حکمت نیا در ادامه برای حل مسئله به توضیح یک اصل ساده انگارانه پرداخت و گفت: در مقابل اصل خودمختاری تسلیم شویم و دینداری انفعالی را سامان بدهیم و یک زندگی مسالمت‌آمیز بدون مخمصه را مدیریت کنیم که در این صورت وقتی به مفاهیم دینی مراجعه می‌شود این بحث با مباحثی همچون ارشاد جاهل و امر به معروف و نهی از منکر مجازات ها و تحدید حدود سازگاری ندارد.

عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق در ادامه بیان کرد: در این مبحث دستگاه منفعت گرایانه، دیدگاه شخصیت که در آن کرامت ذاتی انسان را آزاد قرار داده و خود را نباید وسیله برای دیگران قرار دهد و در نظر گرفتن دستگاه الهیاتی یا وحیانی در دین مسیحیت یهودیت و اسلام که می گوید انسان خلیفه خدا در روی زمین است و مبدئی و منتهایی دارد وجود دارد در بحث پوشش دستگاه منفعت گرایانه و دیدگاه شخصیت بی تأثیر است تنها دستگاهی که در این مسئله تاثیر گذار دستگاه الهیاتی است.

برای استفاده از دستگاه الهیاتی در بحث وجوب پوشش و دفاع باید دید بین المللی داشت زیرا در ادبیات وحیانی در خیلی موارد اسلام با مسیحیت و یهودیت مشترک است اما اگر بخواهیم با کسانی که باورهای دینی را قبول ندارند گفتگو کنیم و ادبیات دینی را دفاع عقلانی و غیر دینی کنیم با مشکل مواجه می شویم.

در ادبیات فقهی، فقها در فتاویی خود اگر از قاعده «یستدل بالادله الاربعه» استفاده کرده باشند دفاع عقلی از نهاد دینی میسر است و عقل، مستقل از وحی منظور است ولی اگر پای عقل را بیرون کشیدند و گفتند «یستدل بالکتاب و السنه و الاجماع» دفاع عقلانی از آن نهاد دینی میسر نیست باید از آن دفاع دینی کرد که بسیار دشوار است.

در بحث وجوب پوشش و مداخله دولت در آن آیا دولت به «یستدل بالادله الاربعه» باید استناد کند یا به «یستدل بالادله الثلاثه» که این سوالی است که باید پاسخ داده شود.

زندگی نامه علمی خواجه نصیرالدین طوسی

گردآورنده: فرزانه احمدی پو ر

 

چکیده

خواجه نصیرالدین طوسی از متکلمان بزرگ شیعی بوده و دارای آثار ارزشمندی است. آثار کلامی وی خصوصاً تجرید الاعتقاد همواره مورد توجه دانشمندان اعم از شیعه و سنی بوده است. احاطه او بر علوم مختلف خصوصاً علوم عقلی، وی را در عداد متکلمان پرآوازه و صاحب سبک در عالم اسلام قرار داده است. هرچند در مجموع، استدلالات کلامی  وی، عقلی محض، نقلی محض و عقلی و نقلی در کنار هم را شامل میشود؛ لکن سهم قسم اول بیش از دو قسم اخیر است. از این رو نقش عقل و استدلالات عقلی در آثار کلامی او بسیار برجسته و پررنگ است. این مقاله درصدد تبیین خطوط کلی ای است که محقق طوسی (رحمت ا لله علیه)در پژوهش های کلامی خود از آنها پیروی میکند. خطوطی همچون استفاده از قواعد و مسائل فلسفی، تاویل نقل  معارض با عقل قطعی، ابتنای حداقلی ادله بر گزاره های نظری، جامع نگری و…

واژه های کلیدی: نصیرالدین طوسی، ر وش شناسی کلامی، تعارض عقل و نقل، عقل گرایی.

ادامه

به گزارش معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی الزهراء(س) گرگان ششمین پیش نشست همایش ملی تقریب مذاهب اسلامی و تمدن سازی نوین اسلامی در گام دوم انقلاب با عنوان “مبانی فقهی و کلامی تقریب مذاهب اسلامی از منظر آیات و احادیث” در تاریخ1401/10/26   برگزار گردید.

در ابتدای این نشست دکتر عمراف به بیان مقدماتی در باب تقریب مذاهب اسلامی پرداخت و بیان کرد: آرمانشهر تقریب مذاهب اسلامی و وحدت امت محمدی(ص)، شهری است برآمده از تمدن نوین اسلامی که همه چیز در آن رنگ مهر و صفا به خود می­گیرد؛ دورنگی، دوروئی، دوگانگی و نفاق را در آن راهی نیست.

مدیر گروه عمومی جامعه المصطفی بنیان این شهر را بر پایه­های راستی و درستی استوار دانست و گفت: نمای بیرونی آن به زینت مروت و مدارا آراسته است. در این شهر از غوغای جنگ و نزاع و فریادهای فحش و ناسزا و نجواهای تهمت و افترا خبری نیست.

وی با اشاره به این مطلب که این شهر فرصتی برای رشد و بالندگی استعدادها است گفت:  این شهر دست یافتنی است و می توان آن را در عالم واقع و مادی برپا کرد. چرا که اگر قابل دست­رسی نبود، فلسفه فرستادن پیامبران و کتاب­های آسمانی پوچ و بی­معنا می­شد، در صورتی که ساحت قدس ربوبی از این کار و هر کار بیهوده منزه و مبراست.

در ادامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسینی رئیس نمایندگی جامعه المصطفی العالمیه نمایندگی گلستان به عنوان ارائه دهنده بیان کرد:با توجه به موضوع، سه بحث وحدت امت اسلام، تقریب مذاهب اسلامی و مبانی که می‌تواند ما را به تقریب برساند مورد بررسی قرار می گیرد.

رئیس نمایندگی جامعه المصطفی وحدت امت اسلامی را محصول، میوه و نتیجه تقریب مذاهب اسلامی دانست و بیان کرد: تا مذاهب اسلامی افق فکری شان به هم نزدیک نشود وحدت امت اسلامی محقق نخواهد شد. وحدت، محصول تقریب مذاهب اسلامی تقریب مذاهب اسلامی نیز محصول مبانی مشترکی است که این مذهب دارد.

وی با توجه به آیات قرآن به ویژه آیه 164 سوره آل عمران نگاه بلند قرآن را دعوت بین فرق توحیدی به وحدت دانست و بیان کرد: نه تنها مذاهب اسلامی باید با توجه به مشترکات با هم وحدت داشته باشند بلکه فرق توحیدی هم با توجه به مشترکات میتوانند به یک وحدتی دست پیدا کنند.

دکتر حسینی آیات فراوانی از قرآن کریم از جمله آیه ۱۰۳ سوره آل عمران، آیه 10 سوره حجرات، آیه 93 سوره انبیاء، آیه 143 سوره بقره، آیه 2 سوره مائده، آیه 103 سوره مجادله، آیه 103 سوره آل عمران  و… از جمله آیاتی دانست که اشاره به وحدت امت اسلامی دارد.

رئیس نمایندگی جامعه المصطفی با توجه به بیانی از حضرت امام رحمت الله علیه گفت:  تقریب مذاهب اسلامی تنها راه عینیت بخشیدن به محوری ترین اصل  قرآنی و حدیثی یعنی وحدت مسلمین است.

 وی راه عینیت بخشیدن به وحدت امت اسلامی را تقریب مذاهب دانست و بیان کرد: اگر سرتاسر قرآن ما را دعوت به وحدت می کند این از مسیر تقریب مذاهب عینیت پیدا می‌کند. اگر مذاهب به هم نزدیک نباشند وحدتی که مورد نظر قرآن و روایات است محقق نخواهد شد و تقریب هم محقق نمی‌شود مگر اینکه علمای مذاهب به مبانی مشترک توجه داشته باشند. توجه به مبانی مشترک، موجب نزدیک شدن استنباطات به هم می شود.

دکتر حسینی ریشه تقریب مذاهب را در قرآن و سیره نبوی و اهل بیت علیه السلام دانست و تصریح کرد: مخالفت با تقریب مذاهب و وحدت امت اسلام، مخالفت با دو منبع اصلی اسلامی قرآن و سنت نبوی و علوی می باشد. کسی که با سخن و قلم دست به تفریق بزند عدول از دو منبع عظیم اسلامی کرده است.

رئیس نمایندگی جامعه المصطفی قلمرو و گستره تقریب مذاهب را تقریب اعتقادی، تقریب فقهی، تقریب اخلاقی، تقریب تاریخی و تمدنی، تقریب اقتصادی، تقریب سیاسی دانست و به بیان تقریب فقهی پرداخت و گفت: حجیت اجتهاد مجتهد زمانی تحقق می یابد که بر اساس قواعد و منابع صحیح و مستند به منبع مشروع باشد و برترین و بهترین منابع مشروع قرآن و سنت است. البته برای استناد به سنت، قیودی لحاظ شده است که باید مورد توجه قرار گیرد.ارزشمندی اجتهاد مجتهد به منبع استنباط و اجتهادش بر می گردد. منبع اجتهاد و استنباط یک مجتهد در درجه اول قرآن و سنت می باشد.

وی گفت: آنچه ضرورت تقریب را صد چندان می‌کند این است که در بحث سنت مشترکاتمان به مراتب بیشتر از مفترقاتمان است. ۷۰ درصد احادیث در منابع حدیثی شیعه و سنی با هم مشترک است. تبانی بین علمای شیعه و سنی در اشتراک احادیث نشده است تصادفی هم نیست. با این فتاوای مشترک خیلی از فتاوای اختلافی ما از بین خواهد رفت.

دکتر حسینی تاکید علمای اسلامی در استنباطات بر قرآن و احادیث مشترک بین شیعه و سنی را، زمینه و بستری برای تحقق تقریب مذاهب اسلامی دانست.

رئیس نمایندگی جامعه المصطفی یکی دیگر از مبانی که امت اسلام را به وحدت می رساند را مبانی کلامی دانسته و بیان کرد:  مبانی اعتقادی مشترک در تمام مذاهب که موجب تقریب مذاهب می شود و امت اسلام را به وحدت می رساند در توجه به توحید و یکتایی خداوند، ایمان به نبوت پیامبران الهی و رسول گرامی اسلام، ایمان به معاد و حیات جاویدان پس از مرگ، ایمان به قرآن کریم به عنوان بزرگ ترین معجزه پیامبر صلوات الله، ایمان به جامعیت اسلام به عنوان آخرین دین و برگزیده ترین دین الهی خلاصه می شود .

وی در پایان بیان کرد: کسانی که وحدت را قبول ندارند خواه شیعه باشند خواه سنی از قرآن و سنت اطلاعی ندارند.

جمع بندی دکتر عمراف:    سه عنوان زیر مرتبط با هم هستند:

1.     وحدت امت اسلام

2.     تقریب مذاهب اسلامی

3.     مبانی موصله تقریب مذاهب

·        وحدت امت اسلام، محصول تقریب مذاهب است؛ تقریب مذاهب، ثمره توجه به مبانی مشترک مذاهب اسلامی است.

·        توجه به مبانی، شرط تحقق تقریب و تقریب، شرط تحقق وحدت امت است.

·        قرآن کریم در فراخوان خود به امر وحدت نه تنها به وحدت میان مسلمین، بلکه دعوت به وحدت میان ادیان توحیدی دارد: آل عمران/ 64

 فراخوان قرآن به وحدت امت اسلامی:

1.     آل عمران/ 103

2.     حجرات/ 10

3.     انبیاء/93

4.     بقره/ 143

5.     آل عمران/200

6.     مائده/2 : «و تعاونوا علی البر و التقوی»

7.     مجادله/22: «ألا إن حزب الله هم المفلحون»

8.     انفال/63: «و ألف بین قلوبهم»

·        امام خمینی(ره): سراسر قرآنکریم از وحدت دم می­زند.

·        عصاره دعوت قرآنی، وحدت امت اسلامی است.

·        این دعوت از مسیر مذاهب، عینیت پیدا می کند.

·        تحقق تقریب مذاهب مشروط به توجه علمای مذاهب به مبانی مشترک کلامی، فقهی و اخلاقی است.

·        در روایات اسلامی احادیث تقریب و وحدت فراوان وارد شده است. از جمله:

«إنما اختلفنا عنه لا فیه»

·        با توجه به آیات و روایات فراوان به این نتیجه می رسیم که تقریب مذاهب ریشه در قرآن و سنت دارد.

·        مخالفت با تقریب مذاهب و وحدت امت اسلام، در حقیقت مخالفت با قرآن و سنت است.

قلمرو گستره تقریب مذاهب
1.     اعتقادی

2.     فقهی

3.     اخلاقی

4.     تاریخی و تمدنی

5.     اقتصادی

6.     سیاسی

مبانی فقهی تقریب مذاهب
·        دو منبع اصلی در اجتهاد و استنباط احکام فقهی «کتاب» و «سنت» است که شیعه و سنی آن را می­پذیرند.

·        حجیت اجتهاد مجتهد زمانی تحقق می یابد که بر اساس قواعد و منابع صحیح و مستند به منبع مشروع باشد و برترین و بهترین منابع مشروع قرآن و سنت است. البته برای استناد به سنت، قیودی لحاظ شده است که باید مورد توجه قرار گیرد.

·        مشترکات روایی فریقین؛ 70% احادیث و روایات در منابع حدیثی شیعه و سنی مشترکند. آیا این اشتراک تصادفی است؟! آیا در میان تبانی راویان درکار بوده است؟! اگر به این احادیث مشترک توجه و تمرکز شود، لا محاله تحقق تقریب مذاهب امکان پذیر خواهد بود.

·        در زمینه احادیث مشترک کتاب­هایی تألیف شده است که از جمله:

1.     سلسلة الأحادیث المشترکة بین الشیعة و السنة، تألیف آیت الله تسخیری

2.     الأحادیث المشترکة…، تألیف محمد خضر

3.     مدارک فقه أهل السنة علی نهج وسائل الشیعة، تألیف سید محمد طباطبایی

4.     موسوعة الأحادیث الفقهیة عند المذاهب الإسلامیة، تألیف مجمع تقریب

مبانی کلامی تقریب مذاهب
·        توجه نمودن به زیربنای مسائل اعتقادی منجر به تقریب مذاهب می­شود و عدم توجه منجر به تفرقه و دشمنی خواهد شد.

·        مبانی اعتقادی مشترک:

1.     اعتقاد به توحید و یکتایی ذات اقدس الهی

2.     اعتقاد بهنبوت پیامبران الهی و رسالت خاتم پیامبران(ص)

3.     اعتقاد به معاد و حیات جاویدان پس از مرگ

4.     اعتقاد به قرآن کریم به عنوان بزرگ­ترین معجزه خالده پیامبر اسلام(ص)

5.     اعتقاد به جامعیت اسلام به عنوان آخرین و برگزیده­ترین دین آسمانی

 

به گزارش معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی الزهرا سلام الله علیها گرگان نشست علمی با عنوان «معرفی کتاب اربعین موسویه» در تاریخ ۱۱ دی ماه ۱۴۰۱ در این موسسه برگزار گردید. در این نشست علمی سرکار خانم طاهره سادات موسوی به معرفی کتاب اربعین موسویه(شرح و تفسیر چهل حدیث نیوی) و هدف از نگارش این کتاب پرداخت.

خانم موسوی گفت: تألیف اربعینیات ظاهرا از قرن چهارم هجری معمول شده و بنای آن حدیث مشهوری است که از طرق کثیری روایت شده وهدف از نگارش این کتاب عمل به این حدیث نبوی بوده که فرمودند:  مَنْ‏ حَفِظَ مِنْ‏ أُمَّتِي‏ أَرْبَعِينَ‏ حَدِيثاً يَطْلُبُ‏ بِذَلِكَ وَجْهَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الدَّارَ الْآخِرَةَ حَشَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَعَ‏ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً

این حدیث به صورت قضیه شرطیه مطرح و جزاهای مختلفی برایش ذکر شده که مجموعا حاکی از آثار و ثمرات فراوانی است که بر حفظ چهل حدیث مترتب می باشد، لذا به جهت عمل به توصیه رسول اکرم(ص) وبه تأسی از اسلاف و بزرگانی که این سنت حسنه را به پا داشتند و به امید آن که در زمره عاملان به این حدیث و مشمولین پاداشهای آن واقع شوم تصمیم به نگارش چهل حدیث نبوی بعد از نگارش چهل حدیث قدسی گرفتم. آنچه در این کتاب  مدنظر بوده بهره بردن از معارف کلام رسول الله (ص) است که مدت ها ذهن من را به خود مشغول کرده بود وانشاءالله اگر توفیق یار باشد و فیض ربانی مدد رساند بتوانم جهت سیراب کردن جان تشنگان معارف وحیانی، در آینده از هریک از اولیاء الهی اربعین حدیثی تدوین نمایم.

 ایشان در ادامه در معرفی کتاب گفت: از ویژگیهای این کتاب این است که احادیثی گزینش شده که هم جنبه معرفتی، اخلاقی و تربیتی داشته باشد و هم سوال برانگیز و چالشی باشد تا به ابهاماتی که ممکن است در ذهن برخی از افرادی که با این احادیث مواجه شده اند ایجاد شده، پاسخ داده شود. لذا با تأمل فراوان، احادیثی با محورهای مذکور انتخاب شد.

از ویژگیهای دیگر این کتاب این است که در مورد هر حدیث ساعتها در کلاس درس بحث و گفتگو می گردید تا به نتیجه ای که عقل را قانع کند دست یافته شود ، البته با سعی بر اینکه مطالب، مستدل، ساده، روان و به دور از پیچیدگیهای کلامی و مختصر باشد به صورتی که برای اکثر مردم قابل استفاده باشد.

استاد اخلاق حوزه با اشاره به زمان نگارش کتاب گفت: سعی بلیغی نمودم که نگارش کتاب در سحرگاهان که وقت افاضه فیض است و با تحصیل طهارت خاص بوده باشد.

 استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به ساختار کتاب گفت: از دیگر ویژگیهای این کتاب این است که در ابتدای توضیح هر حدیث سوالاتی از متن آن مطرح شده تا ذهن خواننده را درگیر نماید و در مطالعه کتاب، به دنبال یافتن پاسخ سوالات مطرح شده باشد. سعی شده درابتدای هر حدیث به توضیح مفردات آن پرداخته شود و در مواردی که نیاز بوده حتی به تبیین نقش و اعرابِ نحوی کلمات، اشاره شده است.

ایشان در ادامه اضافه کرد: این کتاب کشکول کاملی از مجموعه مباحث معرفتی  از جمله تفسیر قرآن ، مباحث اخلاقی، اعتقادی و کلامی ، ….است که در سیر بحث از همه این منابع معرفتی استفاده شده است وتقریبا  چهل سال کار زیربنایی در نوشتن این کتاب دخیل بوده است.

وی افزود: در نگارش این کتاب از حدود صدوبیست منبع معتبر اعم از کتب لغت، روایی، تفسیری، عرفانی، شروح ادعیه و…. استفاده شده که منابع و کتب اهل سنت نیز دربین آنها موجود است، لذا اعتبار ویژه ای به این کتاب بخشیده است.

ایشان در ادامه بیان داشت: با وجودی که در نگارش این کتاب با فراز و نشیب هایی روبرو شدم اما هیچ سختی احساس نکردم و از این تلاش شیرینی بسیاری را در وجود خود حس نمودم.

ایشان در ادامه این جلسه به سوالاتی که در زمینه مطالب این کتاب از طرف حاضرین مطرح شد پاسخ داد.

 

✾•🍃🌼🍃•✾
علامه طباطبایی می فرماید: کتاب المراقبات ، بهترین کتاب در عبودیت و تقرب و مراقبت است.

آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی، در این اثر گرانسنگ به بیان سیر و سلوک و معارف اسلامی و مهمترین اعمال و مراقبات در طولِ سال می پرازد.لکن ویژگی‌ مهم کتاب المراقبات این است که دستوراتش جنبۀ همگانی دارد و به کار عارف و عامی می‌آید، این اثر در سه بخش تنظیم گردیده است. .
بخش اول : اشاره ای به، تامل در نعمت‌های دنیوی و اخروی، و توجه به مغفرت الهی، و اصلاح قلب و تسلیم امر الهی و نوحه گری بر اعضاء و مناجات با حق تعالی.می کند.
بخش دوم: شامل دوازده فصل است که به بیان مراقبت‌هایی به ازاء دوازده ماه سال (ماه محرم الحرام ،صفر الخیر، ربیع الاول ، ربیع الثانی ، جمادی الاولی ، جمادی الآخر ، رجب الحرام، شعبان المعظم، رمضان المبارک، شوال ، ذی قعده الحرام و ذی الحجه)می پردازد.
بخش سوم: در بیان بجا آوردن اعمال به قدر امکان، و اجتناب از غرور، و وظایف بنده در صورت قادر نبودن بر انجام اعمال، و اهتمام در تحصیل اخلاص، و توجه به معانی و باطن عبادت، و واجب بودن تکمیل صورت عبادت نیز، و مناجات مؤلف (قده) با خداوند متعال.

✾•🍃🌼🍃•✾
منبع: 
https://eitaa.com/lib_alzahragorgan 

به گزارش معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی الزهرا(س)، در مراسم ولادت حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها) که از سوی موسسه آموزش عالی حوزوی الزهراء(سلام الله‌علیها) گرگان و با حضور طلاب این موسسه، طلاب جامعه المصطفی، طلاب موسسه قرآنی الزهرا(سلام‌الله‌علیها) و شماری از پرستاران برگزار شد، خانم فاطمه احمدی در بحث از «تجلی توحید در زندگی حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها)» دعوت به توحید را هدف مشترک همه پیامبران دانست.
وی بیان کرد: توحید اولین و اساسی‌ترین شرط رستگاری، کامیابی، سعادت و خوشبختی در دنیا و آخرت است. اعتقاد به توحید و شناخت عظمت خدا باعث می شود که انسان عاشقانه و آگاهانه مطیع دستورات خدا باشد.
استاد حوزه با اشاره به آثار توحید در زندگی فردی و اجتماعی گفت: آزادی انسان، تکوین شخصیت پسندیده، آسایش درون و توانمندی، مساوات و برادری و ساختار مطلوب جامعه و وحدت را از آثار توحید برشمرد.
خانم احمدی تصریح کرد: توحید درون صاحب خود را پر از آرامش کرده، باعث ایجاد مساوات و برابری شده و به معتقدین خود نیروی وسیعی می دهد که آنها را قادر می سازد به خدا امید و اطمینان پیدا کنند، خلاصه اینکه توحید تأثیر عمیقی بر زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان دارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع «مدیریت بحران در سیره حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها)» پرداخت و خدامحوری، قرآن‌محوری، هدفمندی، شجاعت، تسکین و آرامش، عقلانیت و ولایت‌مداری را از اصول غلبه بر بحران بر‌شمرد.
مبلغ فعال حوزه توضیح داد: در بحث از خدامحوری حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها) همین بس که با وجود اسارت، داغ فرزند، از دست دادن فرزند، برادر و نزدیکان به عبادت پناه می برد تا آرامش پیدا کرده و نیرو بگیرد که بتواند در مقابل دشمنان بایستد، چنانچه شب عاشورا امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند که«دیدم زینب(سلام‌الله‌علیها) تا صبح با خدا سخن می گفت».
خانم احمدی افزود: امروز دنیا پر از فتنه‌های مختلف است لذا باید در مقابل این فتنه‌ها به قرآن پناه برد، چنانچه در روایتی از رسول مکرم اسلام(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) وارد است که می فرماید: «هنگامی که فتنه ها چون پاره‌های شب تار شما را در خود پیچید، به قرآن روی بیاورید».
وی در بحث از هدفمندی ابراز کرد: هدف سیدالشهداء از قیام رسیدن به حکومت نبود، بلکه حفظ اسلام راستین بود که تحقق پیدا کرد، چنانچه حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها) با توجه به این هدف متعالی بیان می کند که«ما رأیت إلا جمیلا».
مبلغ فرهنگی این موسسه در پایان عنوان کرد: از مهم‌ترین مصادیق مدیریت آن حضرت در مقابله با چالش های پس از واقعۀ عاشورا، خطبه‌هاى افشاگرانۀ زينب كبرى(عليها‌السلام) است که اوضاع شام را به كلّى دگرگون کرد و از همان جا بذرِ انقلاب بر ضدِّ بنى اميّه پاشيده شد و در نتيجه همين خطبه ها، بنى اميّه را در تمام جهان اسلام رسوا کرد و خطرى كه از سوى آنان اسلام و قرآن را تهديد مى كرد، به بركت خون‌هاى شهيدان و خطابه هاى پيام آورانِ عاشورا، دفع شد.

به گزارش معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی الزهراء(س) گرگان کارگاه تخصصی تربیت ویراستار در تاریخ1401/9/24  به صورت حضوری و با مشارکت معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران استان گلستان، مدرسه علمیه بنت الهدی فاضل آباد و مدرسه علمیه کوثر علی آباد به صورت چهار جلسه دو ساعته برگزار گردید.

در ابتدا استاد قاسم حمزه دورنمایی از وضعیت ویرایش نشان داده و گفت: کتابهای زیادی در زمینه نگارش و ویرایش است که باید گزینش شود.

سر ویراستار پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق «علیه السلام» در ادامه اصل در نوشتار را بر ساده‌نویسی گذاشته و بیان کرد: به همان صورتی که صحبت می کنید بنویسید؛ ساده نویسی، بسیار بسیار سخت است و مشکل نویسی بسیار ساده است.

وی گفت: ویراستاری از یک لحاظ علم است که نیاز به آموزش دارد پس آن را باید آموخت، هنر است که نیاز به ذوق دارد پس باید آن را افروخت، فن است که نیاز به تجربه دارد پس باید آن را اندوخت.

استاد قاسم حمزه گفت: ویراستار نویسنده و پژوهشگر، می تواند هر نوع متنی را ویرایش کند و لزوما نباید دانش آموخته آن رشته به خصوص باشد.

سر ویراستار پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق «علیه السلام» با اشاره به گونه‌های ویرایش گفت: ویرایش به سه صورت صوری و فنی، زبانی و ادبی و محتوایی یا علمی است. هدف از ویراستاری زبانی، مفهوم تر کردن نوشته و هدف از ویراستاری محتوایی، مقبول تر کردن نوشته است.

وی در ادامه به مواردی که در ویرایش فنی و سوری باید رعایت شود اشاره کرد و بیان نمود: در ویرایش فنی و صوری درست نویسی واژگان، رعایت یکدستی، نشانه گذاری، پاراگراف بندی، سطر بندی و … باید رعایت شود.

استاد قاسم حمزه با اشاره به مواردی که در ویرایش زبانی یا ادبی باید رعایت شود گفت: استفاده از واژگان و عبارتهای مناسب، معادل سازی اصطلاحات، توجه به رسایی و شیوایی جملات، اصلاح جملات طبق معیارهای دستور زبان فارسی، توجه به زمان و نهاد فعل ها و … است.

سر ویراستار پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق «علیه السلام» در ادامه آموزش، تمرین و مطالعه را برای پیشرفت و متخصص شدن لازم دانست.

وی در ادامه بیان کرد: یک ویراستار برای ویراستاری نیاز به خودکار آبی پررنگ، غلط گیر، شیوه‌نامه، فرهنگ لغت و چند برگه دارد.

استاد قاسم حمزه در ادامه سه برگه الزامی برای ویراستار را برگه تذکر به نویسنده و ناشر، برگه تذکر به حروف چین و صفحه آرا و برگه سازماندهی متن دانست.

وی در ادامه با اشاره به این مطلب که ویراستار باید ناشران را بشناسد گفت: نشر مخاطب گرا، بازارگرا، هدف گرا و تحول گرا از جمله انواع نشر می باشد.

سر ویراستار پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق «علیه السلام» به مواردی که موجب می‌شود فرد ویراستار حرفه‌ای شود پرداخت و گفت: تمرین زیاد، عجله نکردن در ویرایش، شرکت در دوره های مختلف ویرایش، متن خوانی، شعر خوانی و … موجب می شود فرد ویراستار حرفه ای شود.

وی با اشاره به اینکه عنوان کتاب ویترین است گفت: عنوان کتاب باید زیبایی دیداری داشته باشد، خوش آهنگ باشد و گویای محتوا باشد.

استاد قاسم حمزه در ادامه به روش های انتخاب عنوان، تیتر ‌بندی انواع قطع کتاب ها، صفحات پیش از متن کتاب، صفحات بعد از متن کتاب، پی نوشت، پانوشت، چگونگی درج جدول در کتاب، طریقه نوشته شدن اعداد و تاریخ در متن، چگونگی تنظیم نامه اداری و واژه های درست و نادرست پرداخت.

به گزارش معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی الزهرا(س)، خانم لادن یونسی در مراسم شهادت حضرت زهرا(سلام الله علیها) که با حضور کارکنان و اساتید مؤسسه آموزش عالی حوزوی الزهراء(سلام‌الله‌علیها) گرگان برگزار شد، در بحث از «عوامل آرامش خانواده در سبک زندگی حضرت زهراء(سلام‌الله‌علیها)» یکی از آسیب ‌های جدی جامعه را ناپایداری و تزلزل در خانواده‌ها و فقدان آرامش و روابط مستحکم دانست.

وی، سبک زندگی حضرت زهراء(سلام‌الله‌علیها) را الگوی عینی، الهام بخش، جهت دهنده و راهنمای خانواده در مقام عمل برشمرد و ادامه داد: به مصداق آیه 189 سوره مبارکه بقره؛ قرآن کریم یکی از اهداف تشکیل خانواده در جامعه اسلامی را کسب آرامش در همه ابعاد وجودی انسان دانست.

کارشناس آموزش مؤسسه آموزش عالی حوزوی الزهراء(سلام‌الله‌علیها) گرگان، تقویت روحیه بندگی و عبادت در خانواده را اولین عامل آرامش در سیره حضرت زهراء(سلام‌الله‌علیها) برشمرد و افزود: قرآن کریم؛ آرامش دل و اطمینان خاطر را در گرو نام و یاد خداوند متعال قرار داده است، چنانچه آیه کریمه «أَلا بذکر‌الله تطمئن القلوب» بر این مطلب دلالت دارد.

خانم یونسی؛ روحیه بندگی، یاد خداوند و رضایت و محبت خداوند را شالوده و اساس زندگی زناشویی دانست و اضافه کرد: طبق فرمایش حضرت زهراء(سلام‌الله‌علیها) «خداوند متعال بهترین پاداش را به عبادت خالصانه بندگانش عطا خواهد کرد». البته امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) نیز به دلیل مؤانستی که با خدا و عبادت و قرآن داشتند، در تحکیم فضای بندگی خداوند متعال در خانواده سهیم بودند.
وی با اشاره به این مطلب که «بازتاب آرامش درونی حضرت زهراء(سلام‌الله‌علیها) و امام علی(علیه‌السلام) را در مواجهه اعضای خانواده آنان با مشکلات می توان دید» تصریح کرد: اطاعت از همسر، حفظ احترام همسر و توجه به او، مدیریت خانواده، تنظیم روابط و تعاملات خانواده و ایجاد مؤدت و ابراز محبت از دیگر عوامل ایجاد آرامش در سیره زندگی حضرت زهراء(سلام‌الله‌علیها) است.

استاد حوزه در پایان گفت: در جامعه مرد به اقتدار، احترام و آسایش جسمی و روحی و زن به یک تکیه‌گاه قوی و مطمئن و محبتی که ابراز شود نیاز داشته و خانواده این نیازها را برطرف می کند تا زن و مرد بتوانند به وظایفشان قیام کنند.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهرا سلام الله علیها گرگان کارگاه طرحنامه نویسی با حضور آقای دکتر حسینعلی سرگزی از اساتید روش تحقیق، در تاریخ1401/9/23  در این مدرسه برگزار گردید.
در ابتدای این کارگاه استاد سرگزی اولین دغدغه برای نگارش یک تحقیق را انتخاب موضوع دانسته و بیان کرد: موضوع بر اساس دغدغه‌ و سوالاتی که در ذهن فرد نسبت به پدیده‌های موجود در پیرامونش وجود دارد انتخاب می شود.

استاد روش تحقیق با بیان اینکه عنوان باید جزئی و خاص باشد نه کلی، اشاره کرد: خواننده با مطالعه تحقیق باید متوجه هدف نویسنده شود و باید برداشت واحدی از موضوع برای خوانندگان ایجاد شود. برداشت متفاوت از موضوع، نشان دهنده کلی بودن موضوع است.
وی سپس به شرایط انتخاب موضوع پرداخت و گفت: موضوع کلی نباشد. مورد علاقه فرد و نیاز جامعه باشد. دارای زمان کافی باشد.

استاد سرگزی در بیان تعریف و تبیین مساله گفت: در تبیین مسئله، حرکت نوشتاری تحقیق، باید از کل به جزء باشد. در این قسمت اقدامات و مطالعات انجام شده یعنی پیشینه تحقیق بیان می شود. محقق در ادامه به تعریف متغیراصلی تحقیق پرداخته و انوع آن را نام برده، سپس به خلاء مطالعاتی اشاره کرده و در پایان سوال اصلی تحقیق می آید.
استاد روش تحقیق گفت: تعریف موضوع و بیان مساله باید با منطق و استدلال و به صورت علمی، بدون کینه و دشمنی و کاملا بی طرف نگاشته شود.

وی در توضیح اهمیت و ضرورت تحقیق گفت: ضرورت، چرایی انجام تحقیق و دغدغه ذهنی محقق یعنی همان چیزی که در ذهن محقق ایجاد سوال کرده است می باشد و باید مستند باشد.

استاد سرگزی بیان کرد: اهمیت، نتایج مثبتی است که از قبل انجام مطالعه متوجه جامعه یا خانواده یا سازمان می‌شود. در اهمیت باغ  سبز نشان داده می شود.

وی در شکل گیری اهداف فرعی گفت: اهداف از پاسخ به سوال از مطالعاتی که انجام شده بیرون می آید.

 استاد روش تحقیق در ادامه به نحوه تشکیل فرضیه پرداخت و گفت: هنگامی که سوال به شکل جمله خبری بیان شود فرضیه تشکیل می شود. اصل مهم این است که اهداف، سوالات و فرضیه ها باید با هم هم پوشانی داشته باشند.

استاد سرگزی در پایان به توضیح پیشینه اشاره کرد و گفت: در پیشینه تحقیق، به نام خانوادگی مولف یا محقق، سال، عنوان، موضوع مورد بحث، و بیان نتیجه پرداخته می شود.