این کتاب يكى از فرهنگ هاى قرآنى است كه به قلم دانشمند معاصر مرحوم استاد حسن مصطفوى در چهارده جلد به زبان عربى نگاشته شد و در سال 1362 ش به عنوان كتاب سال جمهورى اسلامى ايران از طرف وزارت ارشاد اسلامى برگزيده گرديد.

مؤلف محترم، لغات قرآن را بر حسب ريشه كلمات تنظيم كرده و ابتدا توضيحات كتابهاى معتبر لغت و ادب ( همچون التهذيب، العين، معجم مقاييس اللغة ابن فارس، لسان العرب ابن منظور، صحاح اللغة جوهرى‌، مصباح اللغة فيومى‌، مفردات راغب اصفهانى و…)رادرباره آن واژه جمع‌آورى و نقل نموده و آنگاه در قسمت «والتحقيق»، نظر خويش را از ميان اقوال، بیان و مستدل مى‌نمايد. نکاتی در این کتاب قابل توجه  است:

1.      مؤلف در ذيل هر لغت، آيه و آياتى را كه آن لغت و يا هم ريشه‌هاى آن در آن قرار دارد، احصا كرده است.

2.      در ذيل بسيارى از لغات اعجمى ريشه آنها را كه عبرى يا زبانى ديگر بوده، توضيح داده است و به همان صورت عبرى و… آورده است.

http://wiki.ahlolbait.com/

محقق:کلثوم رجبی

چکیده

برای ارتقای وحدت درجامعه گروهها و اقشار مختلف اجتماعی نقش دارد؛ ازجمله نقش زنان دراین زمینه قابل بررسی است. نقش زنان در ارتقای وحدت اسلامی را در دو بخش می توان مطرح کرد: یک) نقش زنان در وحدت به مثابه الگو و منادی؛ دو) نقش زنان در وحدت به مثابه مربی. با توجه به اینکه زنان به عنوان نیمی از پیکره جامعه هستند؛ از اینرو نمی‌شود آنها را نادیده انگاشت و مطالعات تاریخی و اجتماعی نیز نشان می دهد که زنان با حضور فعال در منصب ها و موقعیتهای اجتماعی برای پیشرفت مقاصد متعالی اسلامی و ایجاد وحدت و دوری از تفرقه، نقش برجسته ای داشته و دارند و نه تنها به عنوان یک زن بلکه به عنوان مادر و مربی در خانه و جامعه، می‌توانند در برنامه های تربیتی خویش مؤلفه های وحدت آفرین را شناسایی کرده و فرزندان را با آن مؤلفه ها آشنا کنند و انسان‌های وحدت گرا در جامعه تحویل دهند. بر این اساس ضرورت دارد نقش این قشر مهم که در وحدت آفرینی افراد جامعه نقش بسزایی دارد، مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها: وحدت اسلامی، نقش زنان در وحدت، امت اسلامی، وحدت، تقریب مذاهب اسلامی.

پژوهشگر: نفیسه سادات حسینی

چکیده

بر طبق دیدگاه حضرت امام خمینی(ره)  مسئله اتحاد جهان اسلام بسیار با اهمیت و تأثیر‌گذار بر آینده جهان اسلام خواهد بود.قدرتمند شدن جهان اسلام یکی از آرمانهای اساسی در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) است.امام خمینی(ره) وحدت را عامل قدرت،نعمت، معجزه ،رمز پیروزی  و تفرقه را موجب سستی پایه دیانت تلقی کرده و ایشان درد و ضعف ملت را در تفرقه می‌داند و مجد و عظمت را در وحدت و همدلی. بنابراین، در مقالۀ حاضر سعی می‌شود به راهبردهای مؤثری که برای وحدت اسلامی  و تحقق هم­گرایی و همدلی امت اسلامی ارائه می‌دهند پرداخته شود. در این تحقیق که با روش کنابخانه ای انجام شده است به این راهبردها که عبارت است از : 1- تشكيل جبهه واحد 2- تمسك به مشتركات 3- پرهيز از مسائل تفرقه ‏افكن و پي ‏ريزي نمادهاي وحدت می باشد  پرداخته شد.

 کلیدواژه ها: وحدت اسلامی، حضرت امام خمینی(ره)، جهان اسلام ، دولت های اسلامی، امت اسلامی

پژوهشگر: سکینه صفرپور

چکیده

اتحاد و وحدت بین مسلمین از ﻫﻤﺎن ﺑﺪو ﻇﻬﻮر اﺳﻼم نیز ﺑـﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ روﺣﺒﺨﺶ آﺳﻤﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ(صلوات الله علیه وآله) ﺑﻮده اﺳﺖ. وحدت و یگانگی بین مذاهب از مهم‌ترین آرزوهایی است، که بنیان گذاربزرگ انقلاب اسلامی امام خمینی (رحمه الله علیه) در ایجاد آن کوشیده بود و در عصر حاضر رهبرمعظم انقلاب امام خامنه ای در  تقویت آن در جامعه تلاش می کند و در این زمینه ارشادات و دستورات متعددی را بیان داشتند که از بررسی آنها چنین حاصل می‌گردد که توجّه به نقاط مشترک، چنگ زدن به ریسمان الهی، مراجعه به سنّت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم ، مراجعه به اهل‌بیت علیهم السلام و …..؛ راهکارهای ایجاد وحدت و تقویت آن است.              

کلمات کلیدی: وحدت، تقریب، امام خمینی، آیت الله خامنه ای، مذاهب اسلامی

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) گرگان دومین کارگاه مهارت افزائی طرحنامه نویسی در تاریخ 99/8/5  برگزار گردید. در این کارگاه خانم برقرار طلبه سطح 4 این مدرسه به همراه طلاب به بررسی و نقد عناوین موضوعات انتخابی پرداختند بدین ترتیب موضوعاتی که طلاب باید پیرامون آن کار عملی انجام دهند مشخص شد.

پژوهشگر: نصیبه محمدیان

هدف از نگارش این پژوهش بررسی جامعه موعود و منتظر در کلام مقام معظم رهبری(مد) می باشد. این نوع پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و داده ها به روش کتابخانه ای و اسنادی متناسب با اهداف و سوالات تحقیق و با استفاده از فیش جمع آوری و در تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.

جامعه ای که رهبر الهی با حاکمیت توحید و عدل و عقل و نهادینه سازی اخلاق و ایمان و تقوا و اخلاص و دیگر فضائل اب بروز تمام استعدادهای بشری محقق می سازد، در اسلام وعده ای روشن است که رهبر آن فردی مشخص و حی و حاضر و زنده است. امید و انتظار چنین جامعه ای به همراه تلاش و تکاپو در جهت آماده سازی روحی و معنوی، فردی و اجتماعی و… برای آن روز، در سرعت بخشیدن به تحقق آن روزگار به امر الهی –انشاءالله- موثر است.

کلید واژه: جامعه، موعود، عدل، عقل، اخلاق

پژوهشگر:سپیده معماری

چکیده:

این تحقیق با عنوان «نقش عفاف و حجاب بر تحکیم بنیان خانواده از منظر جوادی آملی» و با هدف شناسایی نقش عفاف و حجاب بر تحکیم بنیان خانواده از منظر جوادی آملی انجام­ گرفته­ است؛ روش تحقیق ­از نوع ­توصیفی ­و تحلیلی ­و با شیوه­ی کتابخانه­ای صورت گرفته ­است­. در این­ روش تلاش­گردید، مطالب متناسب با سنخ سؤالات و اهداف مربوطه جمع­آوری و مورد بررسی قرار گیرد؛ از مهمترین نتایج این مطالعه این است که؛ عفاف و حجاب نه ویژه مرد است و نه خصیصه مردان بلکه هر دو گروه باید کمال خود را در عفاف و جمال خود را در حجاب جست­وجو کنند، بین حجاب و عفاف ارتباط وجود دارد؛ به طوری که حجاب نتیجه عفاف و تزکیه درونی و نفس است. روابط بدون قید و بند زن و مرد آسیب­هایی معنوی و اخلاقی بسیاری بر آن دو وارد می­کند؛ در مقابل رعایت حریم و پوشش منجر به آرامش روحی در بعد فردی و خانودگی خواهد شد. حجاب و عفاف بر استحکام روابط عاطفی و تحکیم خانواده نقش اساسی دارد.

کلید واژه: تحکیم، حجاب، خانواده، عفاف

به نقل از واحد پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س)، آقای دکتر عباس عبداللهی فر در نشست علمی پژوهشی با عنوان «نقش ولایت و رهبری در انسجام و وحدت اسلامی» که به مناسبت هفته دفاع مقدس، برگزار شد، رهبر و ولی فقیه را محور وحدت در جامعه دانست که سَرَیان آن در انسان، پیوند قلوب است.
وی، با اشاره به روند رخداد انقلاب اسلامی ادامه داد: ترویج و تحقق اسلام در جامعه، منوط به تشکیل حکومت اسلامی و حفظ وحدت است، به اعتقاد حضرت امام (ره) ابتدا باید حکومت اسلامی را به عنوان یک اصل ایجاد و سپس زمینه فروعات را فراهم سازیم.
استاد حوزه، امامت را بستری برای حکومت معصوم(ع) یا نماینده معصوم برشمرد و حکومت دینی را جامعه ای دانست که در آن مرجعی بتواند اراده ها را با اراده خداوند پیوند داده و اراده تشریعی خداوند را در قالب قانون و مقررات جریان دهد.
عبدالهی فر، با اشاره به اینکه ما هنوز در گام های بنیادینِ ایجاد جمهوری اسلامی هستیم تصریح کرد: جمهوری اسلامی، آرمانی است که زمان رسیدن به این آرمان، به میزان همت ما بستگی دارد.
وی خاطرنشان کرد: ولایت، اصل الهی است که علاوه بر صفت فعلی، از صفات ذاتی خداوند بشمار می رود، لذا جامعه اسلامی با عمل به قوانین الهی، در ابعاد اجتماعی و تحت نظارت رهبر و مرجع دین، رنگ خدایی خواهد گرفت.
استاد دانشگاه در پایان به سوالات حاضرین پاسخ دادند.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) گرگان، آقای محمد حکیمی در همایشی با عنوان"” پیامبر اکرم(ص) و همگرایی مسلمین"” که از سوی مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهرا(س) گرگان با مشارکت مرکز بزرگ اسلامی شمال کشور و از طریق سامانه سیما و پخش زنده(لایو) برگزار شد، بیان کرد: عامل اصلی وحدت در جوامع اسلامی، توحید( ایمان به خدا) است که اگر به خوبی درک شود، مشکلات اخلاقی حل خواهد شد.
وی، وحدت اسلامی را"” همبستگی مسلمانان و اتحاد پیروان مذاهب گوناگون در مشترکاتی همچون توحید، نبوت و… در برابر دشمنان مشترک دانست و افزود: با توجه به این که بین دو مذهب، اختلاف اعتقادی است، با حفظ عقاید، دو گروه باید بر محور این مشترکات به هم نزدیک شوند.
دکتر حکیمی، با استناد به آیه 21 احزاب، بر ضرورت الگوگیری از پیامبر اکرم(ص) تاکید و اضافه کرد: دعوت یهودیان مدینه به اسلام و ایجاد پیمان اخوت و برادری بین مسلمانان، نمونه هایی از سیره رفتاری حضرت در بحث از وحدت آفرینی است.
وی، قومیت گرایی را از عوامل تفرقه برشمرد و خاطرنشان کرد: براساس آیه 13 از سوره حجرات"” قومیت، نژاد، تفاوت در رنگ ها و ….از لوازم شناخت انسان ها است وإلا همه انسان ها در اصل و نسب با هم مشترک هستند، چنانچه نبی مکرم اسلام(ص)، در خطبه سال هشتم در فتح مکه، بارها بر این مطلب اشاره داشتند.
استاد دانشگاه، با اشاره به عصر امام صادق(ع) و شیوه حضرت در ایجاد وحدت، راه منطقی وحدت را،گفت و گوی علمی، احترام به عقاید یکدیگر و پرهیز از توهین برشمرد.
حکیمی اظهار کرد: انسان ها به لحاظ انسان بودن دارای حقیقت واحد بوده و مشترکات فطری بسیاری دارند، چنانچه همه دارای فطرت، توحید، اخلاق و حقیقت جویی هستند که در صورت بیدارشدن این فطرت، همه تابع یک حقیقت واحد یعنی توحید می شوند.
وی، با استناد به آیه دو از سوره مبارکه نحل، عبادت و بندگی خداوند ونیز اجتناب از طغیانگری، ظلم و ستمکاری را دو پیامی دانست که همه پیامبران حامل آن بودند که در صورت عبادت و بندگی خداوند، نفس واحد ایجاد می شود.
پژوهشگر فعال استان، قرآن کریم را حبل و ریسمانی معرفی کرد که همه مسلمانان باید بدان چنگ زده تا در برابر دشمنان مشترک، قدرت و پایداری خود را حفظ نمایند.
حکیمی تصریح کرد: در اهمیت و ضرورت وحدت همین بس که امام زمان(عج)، بعد از ظهور خود، همگان را به وحدت دعوت می کند، همچنین از فتاوای حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) است که اقتدا کردن در نماز جماعت به اهل سنت را برای ایجاد وحدت جایز می داند.
وی، با تاکید بر بزرگداشت هفته وحدت افزود: در اهمیت وحدت همین بس که حضرت امام خمینی(ره) “” کسانی را که اهل تفرقه هستند، نه شیعه می داند و نه سنی"” همچنین مقام معظم رهبری(مدظله العالی) می فرمایند: “"هفته ی وحدت را یک هفته ی پر محتوا قرار دهید…. این قضیه ی اتحاد مسلمین را همه ی فِرَق اسلامی چه شیعه و چه سنی، چه مذاهب مختلف اهل سنّت، چه مذاهب شیعه، باید جدی بگیرند “”

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی ومرکز تخصصی الزهراء(س) گرگان هم اندیشی هفته کتاب و کتابخوانی با حضور مدیر محترم مجموعه حوزوی الزهراء(س) گرگان و معاونین محترم آموزش و پژوهش و کتابداران مدرسه در تاریخ 14/8/99 برگزار گردید.
در این هم اندیشی کتابداران ابتدا به فعالیت های مشترک خود در کتابخانه اشاره کردند، مانند وارد کردن اطلاعات کتب جدید، ویرایش اطلاعات برخی کتب، امانت کتاب، تهیه آمار از کتابهای امانت داده شده، دادن مشاوره در نگارش مقاله و پایان نامه ، مسئولیت راهنمایی دو تحقیق از تحقیقات رشد، راه اندازی کانال کتابخانه مجموعه حوزوی الزهرا(س) و معرفی کتب در این کانال ، مطالعه و مباحثه و خلاصه کردن کتب با موضوعیت فرق و مذاهب، تدوین کتابچه معرفی کتابخانه های استان و برنامه ریزی هفته کتاب و..
در ادامه خانم برقرار فعالیت های اختصاصی خود در کتابخانه را بیان نمودند از جمله: ارسال پیام دعوت به طلاب سال اول سطح دو برای عضویت در کانال کتابخانه، آمارگیری از اساتیدی که بیشترین همکاری را با اهداف کتابخانه داشتند، برگزاری کارگاه آموزش طرح نامه نویسی برای طلاب سال سوم تفسیر، کارگاه آموزش مقاله نویسی برای طلاب سال دوم تفسیر، کارگاه آموزشهای مقدماتی پژوهش مثل اشنایی با نرم افزارها و سایت های تخصصی و ….برای طلاب سال اول تفسیر، ارائه مشاوره های پژوهشی به دانشجویان و طلاب مدارس دیگر
خانم کابوسی نیز از جمله فعالیتهای خود، همکاری با معاونت فرهنگی در تهیه فصلنامه فرهنگی، همکاری با معاونت آموزش در تدریس برخی سرفصل‌های پژوهشی، همکاری با معاونت پژوهش با مدیریت وبلاگ سطح دو و سه، تهیه بروشور در برخی مناسبت ها، فعالیت در جهت برگزاری کارگاههایی همچون منبع یابی، معرفی منابع مرجع و اصطلاحنامه، و….را برشمرد و مطالعه در موضوعات مختلف، آشنایی با تازهای نشر و سایت های پژوهشی و…. جهت ارائه مشاوره و راهنمایی بهتر را از جمله فعالیت های خود نام برد.
در پایان از کتابداران خواسته شد برنامه های پیشنهادی خود برای هفته کتاب و کتابخوانی را مکتوب ارائه دهند تا مورد بررسی قرار گیرد.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی الزهراء(س) گرگان اولین کارگاه مهارت افزائی طرحنامه نویسی در تاریخ 99/7/28 برگزار گردید. در ابتدای این کارگاه به اجزای اصلی پایان نامه مانند چکیده، مقدمه، فصل، گفتار نتیجه گیری و … اشاره شد. در ادامه به بیان چگونگی انتخاب موضوع پایان نامه و رعایت مواردی مانند: کوتاهی عنوان، جزئی بودن، مسئله محور بودن، روشن و واضح بودن، استفاده نکردن از علائم اختصاری، پرسشی و یا خطابی نبودن عنوان و ….. پرداخته شد. در پایان از طلاب خواسته شد برای جلسه بعد موضوعی در زمینه زن و خانواده انتخاب کنند تا به صورت عملی به بررسی و نقد عناوین موضوعات پرداخته شود و بدین ترتیب موضوعی که طلاب باید پیرامون آن کار عملی انجام دهند مشخص گردد.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهراء(س) گرگان، نشست علمی با عنوان «آموزه های تربیتی دعای سلامتی امام زمان (عج) » در تاریخ99/8/5 برگزار شد. در این نشست خانم یونسی استاد سطح 2 این مدرسه با استناد به دعای سلامتی امام زمان(عج) ،دعا را بزرگترین عبادت و واسطه ارتباط بنده با خدا و یکی از علت های تعجیل فرج نام برد.
وی، با اشاره به اینکه اثر دعا در حق دیگران، به خود انسان برمی گردد، حفظ و سلامتی حضرت از آفات و بلاها و ایجاد ارتباط روحی و معنوی بنده با خدا برای رسیدن به کمال و سعادت را از جمله اثرات دعا برشمرد و هیچ گاه اراده و محبتی که نسبت به امام معصوم(عج) وجود داشته و با دعا ابراز می شود، بدون پاسخ نخواهد ماند.
استاد حوزه با استناد به دعای سلامتی امام زمان(عج) افزود: امام باقر(ع) “"خواندن این دعا را در هر حالت تاکید فرموده “"چنانچه از خودِ حضرت بقیه الله(عج) نیز وارد است که حضرت بر"” دعاکردن زیاد جهت تعجیل در ظهور خود"” سفارش کرده است.
یونسی، با استناد به فراز"” لِولیکَ"” از دعای سلامتی حضرت، به جایگاه محبت ولی خدا اشاره کرد و ادامه داد: منظور از ولی الله؛ پیشوا، انسان کامل و جانشین خداوند بر روی زمین است و از آنجایی که خداوند هیچ گاه زمین را از حجت خود خالی نمی گذارد، لذا این جایگاه، محبت به ولی خدا را بدنبال دارد.
وی، در بیان شناخت جایگاه امام(ع) اضافه کرد: با استناد به آیات و روایات عدیده؛ ائمه معصومین(علیهم السلام) جز در نزول وحی و جایگاه نبوت، به لحاظ جایگاه و پیروی و اطاعت همچون انبیای الهی هستند، لذا هرگاه در ردیف انبیاء قرار می گیرند، اطاعت از آنان، اطاعت از خداوند و آنچه مورد رضایت آنان است، رضایت خداوند را نیز بدنبال دارد.
مبلغ مجموعه حوزوی الزهرا(س) گرگان، با استناد به فراز""صلواتک علیه و آله"” از دعای سلامتی امام زمان(عج) تصریح کرد: در این فراز از دعا؛ درود و صلوات انسان بر پیامبر و آل پیامبر(صلی الله علیهم) ،تشکر از ائمه معصومین(علیهم السلام) و سپاسگزاری از حق رسالتِ امامت است.
یونسی، از دیگر نکات تربیتی این دعا را تربیت عاطفی برشمرد و اظهار کرد: بهترین راه پیوند بین افراد، محبت کردن است و یکی از جلوه های تجلی محبت انسان به حضرت ولی عصر(عج)، قرائت مستمر دعای سلامتی حضرت است.
وی، با استناد به سوره شوری، محبت به اهل بیت(علیهم السلام) را از واجبات دانست و آن را مزد اجر و پاداش پیامبر اکرم(ص) برشمرد و عنوان کرد: از دیگر آموزه های تربیتی دعای سلامتی حضرت، پیوند روحی و عاطفی انسان با امام(عج) است که این مهم با شناخت، معرفت و اطاعت حاصل خواهد شد که از آثار این ارتباط؛ آراسته شدن به اخلاق و آداب منتظران است.
عضو کانون دانش آموختگان مدرسه علمیه الزهرا(س) گرگان افزود: مراد از"” حافظاً"” در این دعا، درخواست از خداوند در حفظ امام عصر(عج) از گزند حوادث است تا بتواند به خوبی انسان را هدایت کند، چنانچه در زیارت آل یاسین نیز این دعا به مضمون دیگری وارد است و کلمه"” ناصراً"” نیز به یاری امام(عج) اشاره دارد، چنانچه خداوند قدرت مطلق است و این فراز؛ دعا و درخواست از خداوند جهت یاری امام عصر(عج) و پاسخ به ندای"” هل مِن ناصر ینصرنی"” است.
یونسی تصریح کرد: مراد از لفظ"” عین"” این است که انسان خود را در محضر امام(ع) ببیند و از آنجایی که خداوند برای امام(ع) به منزله"” عین"” است، لذا امام زمان(عج) در هر عصر و زمانی ناظر بر کردار، اعمال و رفتار انسان است، چنانچه در بسیاری از دعاها، از ائمه معصومین(علیهم السلام) به"” عین الله"” تعبیر شده است.
دانش آموخته این مجموعه اظهار کرد: کلمه"” قائدا و دلیلا"” در این دعا بدین معنا است که از خداوند تقاضا می‌کنیم؛ برای امام زمان(عج) دلیل و راهنما باشد تا زمینه های ظهور او فراهم و با قیام زیبای او عدالت را در جهان حاکم گرداند، عبارت"” حتی تسکنه ارضک طوعا"” مغز دعا است که در این فراز از خداوند درخواست می شود"” زمین و اهل آن را مطیع و فرمان بردار امام عصر(عج) قرار دهد و حکومت او را برای ابد بر زمین مستقر و پابرجا به دارد"” .
وی عبارت"” تمتعه فیها طویلا “” را بیانگر آرزوی طول بقا برای حکومت آن حضرت و موعود جهانی دانست، دعا کننده در این فراز از خداوند می خواهد که حضرت مهدی(عجل) را به صورت طولانی در زمین متمکن و قدرتمند سازد.
یونسی در پایان گفت: دعای سلامتی امام عصر(عج) اصلاح فرد و جامعه است، زیرا منتظر واقعی کسی است که زمینه ظهور آن را با اصلاح خود و دیگران فراهم می سازد.

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه عالی و تخصصی الزهرا(س) گرگان، جلسه هم اندیشی در تاریخ99/7/21  در این مدرسه برگزار گردید. در این جلسه که با موضوع « ساماندهی و توسعه فعالیت های پژوهشی در ایام کرونا» برگزارگردید، مدیران گروههای پژوهشی در رشته های مختلف سطح3، به ارائه نظرات و دیدگاه‌های خود جهت برگزاری بهتر فعالیتهای پژوهشی و انگیزه بخشی به طلاب پرداختند ودر پایان از آنان خواسته شد برای نظم بخشیدن به فعالیتها، مدیران گروه‌ها در هر رشته، با همفکری تقویم پژوهشی ترم اول را ارائه دهند.